Freyr er einn helsti Vanir guðinn í norrænni goðafræði en hann var einnig samþykktur sem heiðursguð Æsir (Asgardian) í Ásgarði eftir Æsir-Vana stríðið. Tvíburabróðir Freyu og sonur hafguðsins Njörðar , Freyr má líta á sem Vanir jafngildi Asgardísku guðanna Þórs og Baldurs .

Hver er Freyr?

Freyr er norræni guð friðar, drengskapar, frjósemi, velmegunar og helgidóms. Hann tengist líka góðu veðri, sólskini og ríkulegri uppskeru.

Oft sýndur sem myndarlegur maður í einföldum veiði- eða búskaparfatnaði, en hann er venjulega í fylgd með dverggerði göltunni Gullinbursti ( Gullbristled ). Nafn Freys þýðir bókstaflega Drottinn af fornnorrænu og það er stundum anglicized sem Frey.

Eins og flestir aðrir Vanir guðir, Freyr er friðelskandi guð sem forðast óþarfa bardaga og stríð. Tvíburasystir hans Freya, sem var einnig friðsöm gyðja, var virkari sem verndari Vanirveldisins og var einnig litið á hana sem varnar-/stríðsgyðju.

Á friðsælum tímum voru báðir tvíburarnir dýrkaðir sem guðir beggja kynferðislegra. og búskap frjósemi, frið og kærleika. Styttur með mynd Freys voru oftast unnar í fallískum formum og hann er meira að segja sagður hafa átt í kynferðislegum samskiptum við Frey þótt þeir tveir hafi átt aðra maka.

Freyr – Æsir vs. Vanir Gods

Jafnvel þó hann væri friðsæll guð,Eins og systir hans hikaði Freyr ekki við að standa upp og verja Vanir guði þegar á þurfti að halda. Hann tók þátt í hinu mikla Æsir-Vanir stríði á milli félaga sinna Vanir guða og stríðselskandi (og frægari í dag) Asgardian guði.

Helsti munurinn á norrænu pantheonunum tveimur, frá sögulegu sjónarhorni , virðist vera að Vanir guðirnir hafi að mestu verið dýrkaðir í Svíþjóð og hinum Skandinavíu löndunum, en Asgardian pantheon var dýrkað bæði í germönskum og norrænum samfélögum. Þetta gæti bent til þess að þessir tveir flokkar hafi byrjað sem aðskilin trúarbrögð eins og oft er raunin með forn fjölgyðistrú og hafi að lokum verið sameinuð.

Freyr í Æsir-Vanastríðinu

Æsir-Vanastríðinu virkar sem goðsagnafræðileg myndlíking fyrir sameiningu hinna tveggja pantheons þar sem henni lauk með friðarsáttmála eftir að Vanir guðunum Njörð, Freya og Freyr var boðið til Ásgarðs til að lifa áfram sem heiðursguð Æsi.

Þetta er þar sem sumar goðsagnir fara að stangast á við aðrar.

Samkvæmt flestum goðsögnum voru Freyr og Freya synir Njarðar og ónefnda systur hans (Vanir guðirnir höfðu greinilega eitthvað fyrir sifjaspell) og börðust við föður sinn í Æsunum- Vanir stríð. Samkvæmt öðrum goðsögnum fæddust þau af hjónabandi Njarðar og Skada , veiðigyðju/tröllkonu Æsa, þ.e.a.s. – tvíburarnir fæddust eftir Æsa-Vana stríðið.

Frá þeim tveimurútgáfa er viðtekin goðsögn sú að Freyr og Freya hafi verið börn Njarðar og systur hans og komið til Ásgarðs með honum.

Freyr sem álfahöfðingi

Eftir Æsir-Vana stríðið, Freyr var gefin yfirráð yfir ríki álfa, Álfheimr. Í norrænni goðafræði er litið á álfa sem einhvers konar hálfguðlegar verur sem eru nær guðunum en mönnum. Þeir sjást oft á veislum með guðunum og þeim er yfirleitt gefið jákvæð einkenni og siðferði, þó á því séu undantekningar.

Hvort sem er, sem höfðingi í Álfheimi, var Freyr dýrkaður sem góður og kærleiksríkur konungur sem færði frið. og ríkulega uppskeru fyrir fólk sitt.

Fyrir það er Freyr, sem þýðir að nafnið er Drottinn , álitinn guð hins helga konungdóms. Friðsælir og ástsælir norrænir og germanskir ​​höfðingjar voru oft tengdir Freyr.

Kona Freys og sverð

Í flestum goðsögnum er sagt að Freyr hafi gifst kvenkyns jötunni (eða tröllkonu) Gerði eftir að hafa gengið til liðs við þá. Æsir guðir í Ásgarði. Til að vinna hönd Gerðs er Freyr hins vegar beðinn um að gefa upp sverð sitt – töfrandi og öflugt vopn sem sagt var geta barist á eigin spýtur ef vitur er sá sem beitir því.

Freyr gefur Skírni, sendimanni sínum og bónda, sverð sitt og kvæntist Gerði sem hann lifir langa og hamingjusama ævi með í Álfheimi. Hann tekur aldrei upp sverð aftur og berst þess í stað við horn, einu sinni sigrar hannjötunn Beli með það spunavopn.

Freyr’s Death

Eins og flestir aðrir guðir deyr Freyr í lokabardaganum Ragnarök. Í þessum bardaga verður drepinn af óstöðvandi jötunni Surtr sem ber að miklu leyti ábyrgð á sjálfu Ragnari og falli Valhallar. Freyr þarf aftur að berjast við hinn volduga jötunn með horn þar sem honum tekst aldrei að endurheimta sverðið.

Tákn og táknmál Freys

Sem guð friðar, kærleika og frjósemi var Freyr einn af ástsælustu guðum í Skandinavíu og norrænum menningarheimum. Fólk í dag tengir norræna goðafræði oft við víkingatímann og við stöðug stríð og árásir en það var ekki alltaf raunin.

Meirihluti Norðurlandabúa voru einfaldir bændur og veiðimenn og fyrir þá var Freyr fulltrúi allt sem þeir vildu af lífinu – frið, ríkulega uppskeru og virkt ástarlíf. Þetta gerir hann að mjög skýrum hliðstæðu Vana við Æsigoðin Baldur og Þór , sá fyrrnefndi tengdur friði og sá síðari við frjósemi.

Freyr og Freya systir hans voru svo elskaðar af fólkinu. að jafnvel eftir að norræn og germansk menning blönduðust saman og tvö friðelskandi systkinin fundu áberandi staði í Asgardian pantheon og héldu áfram að vera dýrkuð um alla Norður-Evrópu.

Heilagt dýr Freys er galturinn. og hann er oft sýndur með svínum sínum af hanshlið. Gullinbursti táknar hlutverk Freys að veita fólki sínu gnægð. Freyr ekur líka vagni sem dreginn er af göltum.

Annað tákn Freys er fallusinn og hann er oft sýndur með stórum, uppréttum fallus. Þetta styrkir tengsl hans við frjósemi og kynhneigð.

Mikilvægi Freys í nútímamenningu

Eins og Freya systir hans og eins og aðrir Vanir guðir, er Freys mjög sjaldan getið í nútíma menningu. Niðurstaða Æsir-Vana stríðsins gæti hafa verið „jafntefli“ og friðsælt vopnahlé en Æsir guðirnir unnu klárlega „menningarstríðið“ þar sem þeir eru mun frægari en kollegar þeirra Vana í dag.

Freyr var oft nefndur í mörgum ljóðum, sögum og málverkum á miðöldum þegar hann var einn af vinsælustu og ástsælustu norrænu guðunum. Hlutverk hans í nútímamenningu er þó í lágmarki.

Wrapping Up

Freyr var einn ástsælasti og mikilvægasti guði norrænu og germönsku þjóðarinnar sem fórnaði honum oft. Hann var í hávegum hafður og dýrkaður um lönd.