In de Griekse mythologie was Eris de godin van strijd, rivaliteit en onenigheid. Ze was de tegenpool van de godinnen Dike en Harmonia en werd vaak gelijkgesteld met Enyo De godin van de oorlog. Eris zorgde ervoor dat de kleinste ruzies uitmondden in ernstige gebeurtenissen, die meestal uitmondden in oorlog. Ze is vooral bekend om haar rol in het indirecte begin van de Trojaanse oorlog, die een van de grootste historische gebeurtenissen in de Griekse mythologie bleek te zijn.

De oorsprong van Eris

Volgens Hesiod was Eris de dochter van Nyx Haar broers en zussen waren Moros, de personificatie van het onheil, Geras, de god van de ouderdom, en Thanatos de god van de dood. In sommige verslagen wordt ze aangeduid als de dochter van Zeus , de koning van de goden, en zijn vrouw Hera Dit maakt haar de zuster van de oorlogsgod Ares. Sommige bronnen zeggen dat de vader van Eris Erebus was, de god van de duisternis, maar in de meeste gevallen wordt haar afstamming betwist.

Eris wordt meestal afgebeeld als een jonge vrouw, een positieve kracht van de schepping van chaos. Op sommige schilderijen wordt ze afgebeeld met haar gouden appel en een xiphos, een eenhandig, tweesnijdend kortzwaard, terwijl ze op andere schilderijen wordt afgebeeld als een gevleugelde godin. Soms wordt ze afgebeeld als een vrouw in een witte jurk met verward haar, als symbool van chaos. Ze vertegenwoordigt negatieve reacties en emoties diemensen wilden vermijden.

Eris' nakomelingen

Zoals vermeld door Hesiod, had Eris verschillende kinderen, of 'geesten' bekend als de Cacodaemons. Hun rol was om de hele mensheid te plagen. De identiteit van hun vader is onbekend. Deze kinderen waren:

• Lethe - de personificatie van vergeetachtigheid
• Ponos - de personificatie van ontberingen
• Limos - de godin van de honger
• Dysnomia - de geest van wetteloosheid
• Ate - de godin van ruïneuze en onbezonnen acties
• Horkos - de personificatie van een vloek die wordt uitgesproken over iedereen die een valse eed zweert
• De Makhai - de daemons van strijd en gevecht
• De algen - de godinnen van het lijden
• De Phonoi - de goden van de moord
• De Androktasiai - de godinnen van de doodslag
• De Pseudologoi - de personificaties van leugens en verkeerde daden
• De Amphilogiai - de vrouwelijke geesten van woordenwisselingen en geschillen
• De Nelkea - de geesten van argumenten
• De Hysminai - de daimonen van gevecht en vechten

De rol van Eris in de Griekse Mythologie

Als de godin van de onenigheid, was Eris vaak te vinden naast haar broer Ares, op het slagveld. Samen genoten ze van het lijden en de pijn van de soldaten en moedigden ze beide kanten aan om door te vechten tot één kant zou overwinnen. Eris had er veel plezier in om kleine ruzies te laten uitgroeien tot grote ruzies die uiteindelijk resulteerden in bloedvergieten en oorlog. Problemen maken was haar specialiteit en ze slaagde erin omwaar ze ook ging.

Eris keek graag naar de ruzies van anderen en wanneer mensen ruzie maakten of ruzieden, zat zij er middenin. Ze zorgde voor onenigheid in huwelijken en veroorzaakte wantrouwen en onenigheid tussen echtparen, zodat na verloop van tijd de liefde verloren ging. Ze kon ervoor zorgen dat mensen een hekel kregen aan de goede vaardigheden of het geluk van een ander en was altijd de eerste om ruzie te veroorzaken. Sommigen zeggen dat de reden voorhaar onaangename karakter was het feit dat haar ouders Zeus en Hera altijd ruzie, wantrouwen en onenigheid met elkaar hadden.

Eris werd gezien als een harde godin die genoot van ongeluk en onrust, en hoewel ze nooit partij koos in een ruzie, was ze graag getuige van het lijden van elke betrokkene.

De bruiloft van Thetis en Peleus

Een van de beroemdste mythen over Eris vond plaats bij het huwelijk van Peleus , de Griekse held, naar Thetis Het was een overvloedige aangelegenheid en alle godheden waren uitgenodigd, maar omdat het paar geen ruzie of onenigheid wilde, nodigden ze Eris niet uit.

Toen Eris ontdekte dat er een bruiloft plaatsvond en dat zij niet was uitgenodigd, was ze woedend. Ze nam een gouden appel en schreef er de woorden 'voor de mooiste' of 'voor de mooiste' op. Toen verscheen ze op de bruiloft, hoewel ze niet was uitgenodigd, en gooide de appel tussen de gasten, vooral naar de kant waar alle godinnen zaten.

Haar optreden veroorzaakte meteen onenigheid onder de bruiloftsgasten, want de appel kwam terecht in de buurt van drie godinnen die elk probeerden de appel voor zich op te eisen, in de overtuiging dat zij de mooiste was. De godinnen waren Hera, de godin van het huwelijk en Zeus' vrouw, Athena, de godin van de wijsheid en Aphrodite de godin van de liefde en schoonheid. Ze begonnen te ruziën over de appel totdat Zeus uiteindelijk Paris, de Trojaanse prins, liet komen om de mooiste van hen te kiezen en de kwestie op te lossen.

De godinnen deden hun best om Paris voor zich te winnen en probeerden hem zelfs om te kopen. Athena beloofde hem oneindige wijsheid, Hera beloofde hem politieke macht te geven en Aphrodite zei dat ze hem de mooiste vrouw ter wereld zou geven: Helena van Sparta. Paris liet zich verleiden door Aphrodite's belofte en hij besloot de appel aan haar te gunnen. Daarmee verdoemde hij zijn thuis, de stad Troje, inde oorlog die volgde door Helen weg te stelen van Sparta en haar man.

Eris had dus zeker haar reputatie als godin van de strijd waargemaakt. Zij zette de gebeurtenissen in gang die leidden tot de Trojaanse oorlog. Tijdens de oorlog zou Eris samen met haar broer Ares het slagveld hebben bewandeld, hoewel zij zelf nooit deelnam.

Eris, Aedon en Polytekhnos

Een ander verhaal over Eris gaat over de liefde tussen Aedon (de dochter van Pandareus) en Polytekhnos. Het stel beweerde verliefder te zijn dan Zeus en Hera en dit maakte Hera, die zulke dingen niet tolereerde, woedend. Om wraak op hen te nemen stuurde ze Eris om het stel in tweestrijd te brengen en de godin ging aan het werk.

Eens waren Aedon en Polytekhnos beiden bezig een taak af te maken: Aedon weefde een web en Polytekhnos maakte een wagenbord af. Eris verscheen op het toneel en vertelde hen dat wie het eerst klaar was met zijn taak, een vrouwelijke bediende van de ander zou krijgen. Aedon won, door haar taak als eerste af te maken, maar Polytekhnos was niet blij verslagen te worden door zijn geliefde.

Polytekhnos kwam naar Aedons zus, Khelidon, en verkrachtte haar. Daarna vermomde hij Khelidon als slavin en gaf haar aan Aedon als haar vrouwelijke bediende. Aedon kwam er echter al snel achter dat het haar eigen zus was en ze was zo boos op Polytekhnos dat ze zijn zoon in stukken hakte en de stukken aan hem voerde. De goden waren ontstemd toen ze zagen wat er aan de hand was, dus veranderden ze hen alle drie invogels.

Aanbidding van Eris

Sommigen zeggen dat Eris gevreesd werd door de oude Grieken en Romeinen, die haar beschouwden als de personificatie van alles wat een bedreiging vormde voor de nette, goed geleide en ordelijke kosmos. Uit bewijsmateriaal blijkt dat er geen tempels aan haar gewijd waren in het oude Griekenland, hoewel Concordia, haar Romeinse tegenhanger, er verschillende had in Italië. Men kan zeggen dat zij de minst populaire godin was in de Griekse mythologie.

Eris feiten

De afstamming van Eris wordt betwist, maar Hera en Zeus of Nyx en Erebus zijn de populairste kandidaten.

Eris' symbool is de gouden appel van onenigheid die de Trojaanse oorlog veroorzaakte.

In Rome staat Eris bekend als Discordia.

Het verhaal van Doornroosje is deels geïnspireerd op het verhaal van Eris. Er is ook een dwergplaneet die Eris heet.

In het kort

Als dochter van de nacht was Eris een van de meest gehate godinnen in de Griekse religie. Ze was echter een machtige godin die een belangrijke rol speelde in het leven van de mensen omdat elke ruzie, groot of klein, bij haar begon en eindigde. Vandaag de dag wordt Eris niet herinnerd vanwege grote mythen over haar, maar als de verpersoonlijking van de rivaliteiten en gruwelijkheden die de grootste oorlog inGriekse mythologie.