In de Romeinse mythologie was Fortuna de godin van het lot, fortuin en geluk. Ze werd soms gezien als de personificatie van geluk en een figuur die geluk uitdeelde zonder vooringenomenheid of discriminatie. Ze wordt vaak geassocieerd met Abundantia, de godin van de welvaart, en de twee werden soms op vergelijkbare wijze afgebeeld.

Wie was Fortuna?

Volgens sommige verslagen was Fortuna de eerstgeborene van de god Jupiter. In de romanisering van de Griekse mythen werd Fortuna geassocieerd met de Griekse godin Tyche Sommige bronnen menen echter dat Fortuna al vóór de Griekse invloed en mogelijk sinds het begin van het Romeinse Rijk in Italië aanwezig was. Volgens andere bronnen is het mogelijk dat dit zelfs vóór de Romeinen gebeurde.

Fortuna was aanvankelijk een landbouwgodin die in verband werd gebracht met de voorspoed en vruchtbaarheid van de gewassen en de oogst. Op een gegeven moment werd ze de godin van het toeval, het geluk en het lot. Haar verandering van rol is wellicht ontstaan met de romanisering van de godin Tyche.

Hieronder vindt u een lijst met de favorieten van de redactie met het beeld van de godin Fortuna.

Rol in de Romeinse Mythologie

Fortuna werd geassocieerd met landbouw, en veel boeren aanbaden haar om haar gunst te ontvangen. Fortuna was verantwoordelijk voor de vruchtbaarheid van het land en het geven van voorspoedige en overvloedige oogsten. Deze eigenschappen strekten zich ook uit tot het baren van kinderen; Fortuna beïnvloedde de vruchtbaarheid van moeders en de geboorte van baby's.

De Romeinen zagen Fortuna niet als volledig goed of slecht, omdat het geluk beide kanten op kon gaan. Zij geloofden dat het toeval je zowel veel kon geven als wegnemen. In die zin was Fortuna de personificatie van het geluk. Men beschouwde haar ook als een orakel of een godheid die de toekomst kon voorspellen.

De Romeinen waren geïnteresseerd in gokken, dus werd Fortuna ook de godin van het gokken. Haar rol in de Romeinse cultuur werd sterker naarmate de mensen in vele scenario's van hun leven om haar gunst baden. Haar krachten beïnvloedden het leven en het lot.

Aanbidding van Fortuna

De belangrijkste vereringscentra van Fortuna waren Antium en Praenestre. In deze steden vereerden de mensen Fortuna in vele opzichten. Aangezien de godin vele vormen en vele associaties had, hadden de Romeinen specifieke gebeden en bijnamen voor het soort geluk dat ze nodig hadden. Naast deze vereringscentra had Fortuna nog verschillende andere tempels in het hele Romeinse Rijk. De Romeinen aanbaden Fortuna als een persoonlijkegodin, de gever van overvloed, en een godin van de staat en het lot van het hele Romeinse Rijk.

Voorstellingen van Fortuna

In veel van haar afbeeldingen verschijnt Fortuna met een cornucopia als symbool van overvloed. Dit is vergelijkbaar met hoe Abundantia meestal wordt afgebeeld - met een cornucopia in de hand waar vruchten of munten uit komen.

Fortuna verschijnt ook met een roer om haar controle over het lot weer te geven, en wordt soms staande op een bal afgebeeld. Door de instabiliteit van het staan op een bal symboliseert dit idee de onzekerheid van het lot: het kan alle kanten op.

Sommige portretten van Fortuna toonden haar als een blinde vrouw. Haar blind zijn droeg het idee in zich dat zij geluk gaf aan mensen zonder vooroordelen, net als Vrouwe Justitia. Omdat zij niet kon zien wie het geluk kreeg, hadden sommigen toevallig meer geluk dan anderen.

De verschillende vormen van Fortuna

Fortuna had een andere identiteit in elk van de belangrijkste gebieden waarover zij de leiding had.

• Fortuna mala was de voorstelling van de godin voor slecht geluk. Zij die de krachten van Fortuna Mala ondergingen, werden vervloekt met ongeluk.

• Fortuna Virilis was de voorstelling van de godin van de vruchtbaarheid. Vrouwen aanbaden de godin om in haar gunst te komen en zwanger te worden.

• Fortuna Annonaria was de vertegenwoordiging van de godin voor de boeren en de voorspoed van de gewassen. De boeren baden tot deze godin om haar gunst en overvloed in hun oogsten.

• Fortuna Dubia was de voorstelling van de godin voor het geluk dat ook gevolgen met zich meebrengt. Het is een gevaarlijk of kritiek geluk, dus de Romeinen vroegen Fortuna Dubia uit hun leven te blijven.

• Fortuna Brevis was de voorstelling van de godin voor snel geluk dat niet bleef duren. De Romeinen geloofden dat deze kleine momenten van het lot en beslissingen met geluk het leven in grote mate konden beïnvloeden.

Fortuna in Romeins Brittannië

Toen het Romeinse Rijk zijn grenzen verlegde, deden veel van hun godheden dat ook. Fortuna was een van de godinnen die de sprong waagde en invloed kreeg in Romeins Brittannië. Veel goden uit de Romeinse mythologie vermengden zich met godheden die al in Brittannië bestonden en bleven daar van betekenis. Er zijn bewijzen dat Fortuna tot in Schotland in het noorden aanwezig was.

De Romeinen bouwden graag vereringsplaatsen voor hun belangrijkste godheden, waar ze ook gingen. In die zin toont het feit dat er altaren waren in Brittannië en Schotland aan hoe vereerd Fortuna in Rome wellicht was. Veel godheden reisden niet zo ver als Fortuna.

Betekenis van Fortuna

Het geluk was niet gemakkelijk te controleren; men kon niet anders dan bidden en hopen op het beste. De Romeinen geloofden dat men ofwel gezegend kon zijn met geluk ofwel vervloekt met ongeluk. Er was geen grijs gebied als het ging om het verdelen van geluk.

Omdat Fortuna in veel portretten blind verschijnt, was er geen orde of evenwicht over wie wat kreeg. Haar krachten werkten op vreemde manieren, maar ze beïnvloedden alles waarmee ze te maken hadden. De Romeinen hadden veel achting voor Fortuna omdat ze geloofden dat geluk een centraal onderdeel van het lot was. Afhankelijk van de ontvangen zegeningen of tegenslagen kon het leven verschillende uitkomsten hebben. In die zin was Fortuna eencentrale figuur voor deze beschaving en hun dagelijkse zaken.

Deze godin kan van invloed zijn geweest op hoe wij tegenwoordig tegen geluk aankijken. In de Romeinse traditie was het zo dat als er iets goeds gebeurde, dit te danken was aan Fortuna. Als er iets verkeerds gebeurde, was het de schuld van Fortuna. Het westerse concept van geluk en ons begrip ervan kan van dit geloof zijn afgeleid.

In het kort

Fortuna had een enorme invloed op het dagelijkse leven in het Romeinse Rijk. Haar krachten en haar associaties maakten haar tot een geliefde, maar in sommige gevallen ook ambivalente godin. Mede hierdoor was Fortuna een van de opmerkelijke godinnen uit de oudheid.