Ginnungagap is een ongrijpbare naam, één die zelfs fans van Noorse mythologie Toch is het een van de kernbegrippen in de Noorse mythologie, omdat het letterlijk de uitgestrekte ruimte is waaruit het leven ontstond en die het hele bestaan omringt. Maar is dat alles wat er is - alleen maar lege ruimte?

Wat is Ginnungagap?

Ginnungagap, in feite te vertalen als de "gapende leegte" of de "gapende afgrond" is hoe de Noordse mensen de uitgestrektheid van de ruimte begrepen. Alles welbeschouwd en gezien hun beperkte begrip van kosmologie, waren ze onbedoeld bijna correct in hun interpretatie van het universum.

De Noormannen geloofden dat de wereld en haar Negen Rijken ontstonden uit het niets van Ginnungagap en de fysieke interactie van een paar basiselementen die erin zweefden. Ze realiseerden zich echter niet dat die elementen waterstof, helium en lithium waren - in plaats daarvan dachten ze dat het ijs en vuur waren.

In het Noorse wereldbeeld waren de eerste en enige twee dingen die eonen geleden in Ginnungagap bestonden het vuurrijk Muspelheim en het ijsrijk Niflheim. Beide waren volkomen levenloos en hadden niets anders dan brandende vlammen en ijskoud water.

Toen enkele drijvende ijsscherven uit Niflheim in contact kwamen met de vlammen en vonken van Muspelheim, ontstond het eerste levende wezen - de reusachtige jötunn Ymir. Andere levende wezens volgden snel, tot de eerste goden Odin Vili, en Ve doodden uiteindelijk Ymir en schiepen de andere zeven van de Negen Rijken uit zijn lichaam.

Bron

Het is interessant op te merken dat voor de Noormannen het leven eerst uit het niets ontstond en daarna de wereld schiep en niet andersom, zoals bij veel andere godsdiensten het geval is.

Bovendien begrepen de Scandinaviërs door hun gebrek aan kennis van de kosmologie niet helemaal hoe planeten en de ruimte werkten. Dat blijkt wel uit het feit dat de 15e-eeuwse Vikingverkenners van Groenland dachten dat ze Ginnungagap hadden gevonden toen ze Vinland zagen aan de ijzige kusten van Noord-Amerika.

De manier waarop ze het beschreven in de Gripla of de Klein Compendium :

Nu moet worden verteld wat er tegenover Groenland ligt, buiten de baai, die eerder werd genoemd: Furdustrandir hoog een land; er is zo'n sterke vorst dat het niet bewoonbaar is, voor zover men weet; ten zuiden van daar ligt Helluland, dat Skrellingsland wordt genoemd; van daar is het niet ver naar Vinland de Goede, dat volgens sommigen uit Afrika komt; tussen Vinland en Groenland ligt Ginnungagap, dat stroomt...uit de zee, Mare oceanum genaamd, en omringt de hele aarde.

Symboliek van Ginnungagap

Op het eerste gezicht lijkt Ginnungagap in de Noorse mythologie veel op de "kosmische leegtes" in andere mythologieën. Het is een grote lege ruimte van niets en levenloosheid die alleen de twee basiselementen ijs (Niflheim) en vuur (Muspelheim) bevat. Uit die twee elementen en hun ongecompliceerde fysieke interacties, zonder enige intelligente gedachte of bedoeling, ontstond het leven en de werelden zoals wij die kennen.kennen begon zich te vormen, totdat wij uiteindelijk ook in beeld kwamen.

Vanuit dat oogpunt kan worden gezegd dat Ginnungagap met relatieve nauwkeurigheid de feitelijke lege kosmos om ons heen en de Oerknal weergeeft, d.w.z. de spontane interactie van de weinige materiedeeltjes binnen de leegte die uiteindelijk leidde tot leven en de wereld waarin wij leven.

Wil dat zeggen dat de oude Noormannen de werkelijke kosmologie begrepen? Natuurlijk niet. Maar de scheppingsmythe van de Noordse volkeren en de interactie tussen Ginnungagap, Niflheim en Muspelheim geven wel aan hoe zij de wereld zagen - geboren uit leegte en chaos en voorbestemd om er ooit ook door verteerd te worden.

Belang van Ginnungagap in de moderne cultuur

In de moderne cultuur zul je Ginnungagap niet vaak bij naam zien genoemd. Het is tenslotte gewoon de Noorse versie van de lege ruimte. Toch zijn er moderne verhalen geïnspireerd op Noordse legenden die werelden hebben geschapen die rijk genoeg zijn om Ginnungagap zelfs bij naam te noemen.

Het eerste en meest voor de hand liggende voorbeeld zijn de Marvel comics (maar nog niet de MCU). Daar wordt vaak verwezen naar Ginnungagap, dat vrij nauwkeurig wordt uitgelegd - als gewoon de lege kosmos die alles wat bestaat omringt.

De volgende vermelding moet gaan naar Ragnarok , een Noors fantasiedrama geproduceerd door Netflix waarin Ginnungagap eigenlijk een camping is die gebruikt wordt voor een schoolkampeertocht.

Er is ook de Absolution Gap space opera roman van Alastair Reynolds waarin Ginnungagap wordt gezien als een gigantische kloof. Ginnungagap is ook de titel van een sci-fi kort verhaal van Michael Swanwick. Dan is er het zwarte gat genaamd Ginnungagap in de EVE Online video game en de death metal band Amon Amarth heeft ook een nummer getiteld Ginnungagap in hun album uit 2001 De breker.

Conclusie

Ginnungagap of het "grote niets" van de ruimte om ons heen wordt zelden genoemd in de Noorse mythen, maar wordt gezien als een universele constante die altijd om ons heen is. Het is in wezen een vrij nauwkeurige interpretatie van de uitgestrektheid van de eigenlijke kosmos - een grote lege ruimte waaruit de vele planeten en werelden zijn ontstaan en daaruit - het leven.

Het enige verschil in de Noordse mythen is dat de Noormannen dachten dat het leven eerst uit de leegte van de ruimte kwam, en dat daarna de werelden werden geschapen, niet andersom.