Wiele smoków i wężowych potworów ze starożytnych kultur Bliskiego Wschodu należy do najstarszych na świecie. Niektóre z nich można prześledzić już ponad 5 000 tysięcy lat temu, co stawia je w konkury z chińskimi mitami o smokach jako najstarsze mity o smokach na świecie.

Z powodu pojawienia się trzech religii Abrahamowych w regionie, jednakże, mity o smokach nie były zbyt powszechne na Bliskim Wschodzie w ciągu ostatnich kilku tysięcy lat i nie widziały tak dużego rozwoju jak te z innych kultur. Niemniej jednak, bliskowschodnie mity o smokach są wciąż bardzo bogate i różnorodne.

W tym artykule przyjrzymy się bliżej bliskowschodnim smokom, jak były przedstawiane i jaką rolę odgrywały w mitach tego regionu.

Pojawienie się bliskowschodnich smoków

Smoki wśród większości starożytnych kultur Bliskiego Wschodu były dość ekstrawaganckie i różnorodne. Wiele z nich miało zwykłe wężopodobne ciała, ale w gigantycznych rozmiarach, podczas gdy inne wykazywały bardzo chimera-like charakterystyka.

Wiele z perskich, babilońskich, asyryjskich i sumeryjskich smoków miało ciała lwów z głowami i ogonami wężów oraz skrzydłami orłów, podczas gdy inne miały ludzkie głowy podobne do egipskich i greckich sfinksy Niektórzy byli nawet przedstawiani z głowami orłów podobnych do gryfy Były nawet smoki z ogonami skorpionów. Ogólnie rzecz biorąc, wiele z nazwanych mitologicznych smoków było przedstawianych z różnymi ciałami i sylwetkami, w zależności od stylu artysty, który stworzył przedstawienie.

Niemniej jednak najczęstszym przedstawieniem, poza standardowym wężopodobnym ciałem, była głowa i ogon jaszczurki lub węża na ciele lwa z orlimi skrzydłami.

Co symbolizowały bliskowschodnie smoki?

Jeśli chodzi o to, co reprezentowały, to większość bliskowschodnich smoków i węży była uważana za złowrogie. Począwszy od podstępnych duchów i półboskich potworów, poprzez złych bogów, aż po kosmiczne siły chaosu i zniszczenia.

To czyni je bardzo różnymi od wschodnioazjatyckich mitów o smokach, w których te istoty są często dobrotliwe, mądre i czczone przez ludzi.Uważa się, że wraz z Hinduistyczny mit o Vritrze , bliskowschodnie mity o smokach były poprzednikami współczesnych europejskich mitów o smokach, gdzie te stworzenia są również postrzegane jako złe i potworne.

Apsu, Tiamat i babilońskie smoki

Przedstawienie uważane za przedstawiające Tiamat z Mardukiem.

Apsu i Tiamat to dwa starożytne smoki w religii babilońskiej, które znajdują się w centrum babilońskich mitów o stworzeniu.

• Apsu Był przedstawiany jako mądry i obeznany, przynoszący szczęście i obfitość na ziemi, co czyni go jednym z niewielu życzliwych smoków w mitologiach Bliskiego Wschodu.
• Tiamat , z drugiej strony, był odpowiednikiem Apsu.Była smocza bogini słonych wód, i był zaciekły, burzliwy, chaotyczny i surowy, i był obawia się przez ludzi.Wraz z Apsu, Tiamat dał początek wszystkich innych bogów i bogiń starożytnego Babilonu, w tym Marduk - głównego bóstwa w mitologii babilońskiej.

Podobnie jak w przypadku mitu o Tytanie w mitologii greckiej, również tutaj babilońscy bogowie starli się ze swoimi smoczymi poprzednikami. Według mitów, Apsu był tym, który stał się zmartwiony i zirytowany przez chmary młodych bogów i zaczął spiskować przeciwko nim pomimo swojej mądrości. I chociaż Tiamat była tym, który był bardziej ostry z dwóch smoczych bóstw, początkowo nie chciała dołączyć do Apsu w jegoKiedy jednak bóg Ea powalił Apsu, Tiamat wpadła w gniew i zaatakowała bogów, szukając zemsty.

To Marduk ostatecznie zabił Tiamat i zapoczątkował erę dominacji bogów nad światem. Ich walka jest najbardziej znana na powyższym obrazie, chociaż Tiamat jest na nim przedstawiona jako gryfopodobny potwór, a nie smok. W większości innych przedstawień i opisów starożytnej bogini, jest ona jednak pokazana jako gigantyczny wężopodobny smok.

Od tego mitu o stworzeniu, wiele innych mniejszych, ale wciąż potężnych smoków i węży "nęka" ludzi, bohaterów i bogów w mitologii babilońskiej. Sam Marduk był często przedstawiany z mniejszym smokiem u boku, ponieważ po zwycięstwie nad Tiamat był postrzegany jako mistrz smoków.

Sumeryjskie smoki

W mitologii sumeryjskiej smoki pełniły podobną rolę jak w mitach babilońskich. Były to przerażające potwory, które dręczyły ludzi i bohaterów obecnego południowego Iraku. Jednym z bardziej znanych sumeryjskich smoków był Zu, znany również jako Anzu lub Asag. Zu był złym smoczym bogiem, czasami przedstawianym jako demoniczny ptak burzowy lub burza.

Największym wyczynem Zu było wykradzenie Tablic Przeznaczenia i Prawa wielkiemu sumeryjskiemu bogu Enlilowi.Zu poleciał z tablicami na swoją górę i ukrył je przed bogami, wprowadzając tym samym chaos na świecie, gdyż te tablice miały przywrócić porządek we wszechświecie.Później bóg Marduk, podobnie jak jego babiloński odpowiednik, zabił Zu i odzyskał tablice, przywracając porządek na świecie.W innychwersje mitu sumeryjskiego, Zu został pokonany nie przez Marduka, lecz przez Ninurtę, syna Enlila.

Inne mniejsze sumeryjskie smoki podążały za tym samym szablonem - złe duchy i półbóstwa, które starały się sprowadzić na świat chaos. Kur jest kolejnym słynnym przykładem, ponieważ był smokopodobnym potworem związanym z sumeryjskim piekłem, które również nazywało się Kur.

Inne słynne sumeryjskie, babilońskie i bliskowschodnie smoki to m.in. Zoroastrianin Dahaka, sumeryjskie Gandareva, perskie Ganj i wiele innych.

Inspiracje biblijnymi mitami o smokach

Jako że wszystkie trzy religie Abrahamowe powstały na Bliskim Wschodzie, nie jest zaskakujące, że wiele mitów i tematów tych religii zostało zaczerpniętych ze starożytnych kultur babilońskich, sumeryjskich, perskich i innych z Bliskiego Wschodu. Historia tablic przeznaczenia i prawa Zu jest dobrym przykładem, ale jest też wiele rzeczywistych smoków zarówno w Biblii jak i w Koranie.

Bahamut i Lewiatan to dwa najbardziej znane smoki w Starym Testamencie. Nie są tam dokładnie opisane, ale są wyraźnie wspomniane. W większości mitów Bliskiego Wschodu zarówno Bahamut, jak i Lewiatan byli gigantycznymi skrzydlatymi kosmicznymi wężami morskimi.

Uważa się, że ogólna pogarda dla węży i gadów w Biblii i Koranie pochodzi również z bliskowschodnich mitów o smokach.

W skrócie

Smoki można znaleźć w każdej większej kulturze i pojawiały się w mitach i legendach na całym świecie. Spośród nich, smoki z Bliskiego Wschodu pozostają jednymi z najstarszych na świecie, jeśli nie najstarszymi. Te smoki były przerażającymi, bezwzględnymi istotami o dużych rozmiarach i sile, z kluczową rolą do odegrania w tworzeniu i równowadze wszechświata. Możliwe, że wiele z późniejszych mitów o smokach wzięło się zopowieści o bliskowschodnich smokach.