Peleus był bohaterem o wielkim znaczeniu w mitologii greckiej. Był łowcą dzika kalidońskiego i jednym z Argonautów, którzy towarzyszyli Jason na jego wyprawę do Kolchidy w poszukiwaniu Złote runo .

Pozycja Peleusa jako jednego z największych greckich bohaterów została później przyćmiona przez jeszcze większego bohatera, jego własnego syna Achilles .

Kim był Peleus?

Peleus był egejskim księciem, urodzonym przez króla Eginy Aeacusa i jego żonę Endeis. Miał dwoje rodzeństwa - brata, księcia Telamona, który również był znanym bohaterem, oraz przyrodniego brata o imieniu Phocus, który był potomkiem Aeacusa i jego kochanki, nimfy Nereidy Psamathe.

Phocus szybko stał się ulubionym synem Aeacusa i wszyscy na dworze królewskim zazdrościli mu z tego powodu. Jego własni przyrodni bracia zazdrościli mu, ponieważ był o wiele bardziej uzdolniony od nich w atletyce. Nawet matka Peleusa, Endeis, była niesłychanie zazdrosna o matkę Phocusa.

Śmierć brata Peleusa, Fokusa

Niestety dla Fokusa, spotkał się z przedwczesną śmiercią podczas zawodów lekkoatletycznych, gdzie został uderzony w głowę dużym quoitem rzuconym przez jednego z jego braci. Zginął natychmiast. Niektórzy pisarze twierdzą, że jego śmierć była wypadkiem, inni zaś, że była celowym działaniem Peleusa lub Telamona. W alternatywnej wersji historii, Fokus został zabity przez swoich braci, gdy byli poza domem.polowanie.

Król Aeacus miał złamane serce z powodu śmierci (lub morderstwa) swojego ulubionego syna i w rezultacie wygnał zarówno Peleusa, jak i Telmona z Eginy.

Peleus zostaje wygnany

Peleus i Telmon, po wygnaniu, postanowili pójść swoimi drogami. Telmon udał się na wyspę Salamis i tam się osiedlił, natomiast Peleus udał się do miasta Fthia w Tesalii i tam wszedł na dwór tesalskiego króla, Eurytiona.

W starożytnej Grecji królowie mieli moc rozgrzeszania ludzi z ich zbrodni.Król Eurytion rozgrzeszył Peleusa za zabicie brata, czy to celowo, czy przez przypadek.Król miał piękną córkę o imieniu Antygona, a ponieważ był tak wzięty z egejskim księciem, postanowił dać mu jej rękę w małżeństwie.Antygona i Peleus pobrali się, a Eurytion dał Peleusowi jedną trzecią swojego królestwa dorządzić.

Razem Peleus i Antygona mieli córkę, którą nazwali Polydorą.W niektórych przekazach Polydora jest podawana jako matka Menestiusza, przywódcy Myrmidony którzy walczyli w wojna trojańska W innych jest wymieniana jako druga żona Peleusa.

Peleus dołącza do Argonautów

Jakiś czas po tym, jak Peleus i Antygona byli małżeństwem, usłyszał pogłoski, że Jason, książę Iolcus, zbierał zespół bohaterów, aby podróżować z nim w poszukiwaniu Złotego Runa. Peleus i Eurytion udali się do Iolcus, aby dołączyć do Jasona, który serdecznie powitał ich jako nowych Argonautów.

Peleus był zaskoczony, gdy na pokładzie statku Jasona - Argo - znalazł swojego brata Telamona, który dołączył do wyprawy Jasona w drodze do i z Kolchidy. Telamon był jednym z najgłośniejszych krytyków przywództwa Jasona. Peleus natomiast pełnił rolę doradcy Jasona, prowadząc go i pomagając mu w pokonywaniu każdej przeszkody, jaką napotkał.

Peleus odegrał ważną rolę w historii Argonautów, gdyż to on (a nie Jason) zjednoczył bohaterów, rozwiązał też problem, jak przeprowadzić Argo przez pustynie libijską.

Dzik kalydoński

Zadanie Jasona zakończyło się sukcesem i Argo bezpiecznie wrócił do Iolcusa.Jednak Peleus nie był w stanie wrócić do domu, bo musiał wziąć udział w grach żałobnych, które odbyły się dla króla Iolcusa.Król Pelias został nieumyślnie zabity przez własne córki, które zostały podstępem przez czarodziejkę Medeę.W grach, Peleus zmagał się z łowczynią Atalantą, ale jej umiejętności bitewne były dalekoi został przez nią ostatecznie pokonany.

W międzyczasie zaczęły krążyć plotki, że kalydoński król, Oeneus, zaniedbał złożenia ofiary dla bogini Artemida Gdy tylko Peleus, Telamon, Atalanta, Meleager i Eurytion usłyszeli tę wiadomość, wyruszyli do Kalydonu, by zabić śmiertelną bestię.

Polowanie na dziki w Kalydonii zakończyło się sukcesem, z Meleagerem i Atalantą na czele. Dla Peleusa sprawy przybrały tragiczny obrót. Rzucił oszczepem w dzika, ale przypadkowo zabił w zamian swojego teścia Eurytiona. Peleus pogrążony w żalu wrócił do Iolcusa, szukając rozgrzeszenia za swoją drugą zbrodnię.

Z powrotem w Iolcusie

Tymczasem Acastus (syn króla Peliasa) został po śmierci ojca koronowany na króla Iolcusa. Acastus i Peleus byli towarzyszami od czasu wspólnej podróży na pokładzie Argo. Kiedy Peleus przybył do Iolcusa, Acastus przywitał go serdecznie i od razu rozgrzeszył z popełnionej zbrodni. Peleus nie wiedział jednak, że jego kłopoty jeszcze się nie skończyły.

Astydamia, żona Acastusa, zakochała się w Peleusie, ale ten odrzucił jej zaloty, co bardzo rozgniewało królową. Zemściła się, wysyłając posłańca do jego żony Antygony, z informacją, że Peleus ma poślubić jedną z córek Acastusa. Antygona była zrozpaczona, gdy otrzymała tę wiadomość i natychmiast się powiesiła.

Co gorsza, Astydamia powiedziała Acastusowi, że Peleus próbował ją zgwałcić. Acastus uwierzył żonie, ale ponieważ nie chciał działać przeciwko swojemu gościowi, wymyślił plan, by Peleus został zabity przez kogoś innego.

Peleus ucieka przed śmiercią

Acastus zabrał niczego nie spodziewającego się Peleusa na polowanie na górze Pelion. Góra Pelion była niebezpiecznym miejscem, domem dla dzikich zwierząt i centaurów, które były dzikimi pół-człowiekami, pół-koniami znanymi z barbarzyństwa. Kiedy zatrzymali się, by odpocząć na górze, Peleus zasnął, a Acastus porzucił go, ukrywając miecz, by nie mógł się bronić.

Choć Acastus miał nadzieję, że Peleus zginie na górze, bohatera odnalazł Chiron, najbardziej cywilizowany centaur. Chiron uratował Peleusa przed grupą centaurów, które próbowały go zaatakować, a także odnalazł miecz Peleusa i zwrócił mu go. Przyjął bohatera w swoim domu jako gościa, a gdy Peleus odszedł, Chiron wręczył mu specjalną włócznię wykonaną z popiołu.

Według niektórych źródeł Peleus zebrał armię, a następnie z pomocą Kastora, Polluksa i Jasona wrócił do Iolcusa, aby przejąć władzę nad miastem. Zabił Acastusa, a następnie rozczłonkował królową, Astydamię, za jej podstępność i zdradę. Ponieważ zarówno król, jak i królowa nie żyli, tron przeszedł na Tezeusza, syna Jasona.

Peleus i Tetydy

Teraz, gdy Peleus był wdowcem, Zeus Bóg gromów uznał, że czas znaleźć mu nową żonę i wybrał dla niego nimfę Nereidę Tetydy, która znana była ze swej niezwykłej urody.

Zeus i jego brat Posejdon ścigali Tetydy, ale dowiedzieli się o przepowiedni, że przyszły syn Tetydy będzie potężniejszy niż jego ojciec. Żaden z bogów nie chciał być mniej potężny niż jego własny syn. Zaaranżowali więc ślub Tetydy ze śmiertelnikiem, ponieważ śmiertelne dziecko nie stanowiłoby zagrożenia dla bogów.

Chociaż Peleus został wybrany na męża Tetydy, nimfa nie miała zamiaru poślubić śmiertelnika i uciekła przed jego zalotami. Chiron (lub w niektórych wersjach Proteusz, bóg morza) przyszedł Peleusowi z pomocą, mówiąc mu, jak schwytać Tetydę i uczynić ją swoją żoną. Peleus podążał za ich instrukcjami i odniósł sukces w schwytaniu nimfy. Zdając sobie sprawę, że nie ma wyjścia, Tetyda zgodziła się go poślubić.

Ślub Tetydy i Peleusa

Małżeństwo bogini morza, Tetydy, i króla Peleusa , 1610 autorstwa Jana Brueghela i Hendricka van Balena, domena publiczna.

Ślub Peleusa i Tetydy był w mitologii greckiej wielkim wydarzeniem, na które zaproszone zostały wszystkie bóstwa olimpijskie, z wyjątkiem jednego - Eris, bogini sporów i niezgody. Eris jednak nie była zadowolona z pominięcia i pojawiła się bez zaproszenia, by zakłócić uroczystości.

Eris wzięła jabłko z napisem "to the fairest" na nim i rzuciła je w stronę gości, powodując kłótnie i niezgodę wśród bogiń.

Incydent ten doprowadził do osądzenia księcia trojańskiego, Parysa, dlatego ślub ten stał się znany jako jedno z wydarzeń, które zapoczątkowało trwającą dziesięć lat wojnę trojańską.

Peleus - ojciec Achillesa

Peleus i Tetydy mieli razem sześciu synów, ale pięciu z nich zmarło jako niemowlęta. Ostatnim ocalałym synem był Achilles i tak jak głosiła przepowiednia, stał się znacznie większy od swojego ojca.

Kiedy Achilles był niemowlęciem, Tetydy próbowały uczynić go nieśmiertelnym, pokrywając go ambrozją i trzymając nad ogniem, by spalić jego śmiertelną część. Została jednak odkryta przez Peleusa, który był zszokowany i zły, myśląc, że próbowała skrzywdzić dziecko.

Tetydy uciekła z pałacu w obawie przed mężem, a Peleus oddał Achillesa pod opiekę centaura Chirona. Chiron słynął z tego, że był wychowawcą wielu wielkich bohaterów i Achilles był jednym z nich.

W innej wersji historii Tetydy, która próbowała uczynić Achillesa nieśmiertelnym, trzymając się jego pięty i zanurzając go w rzece Styks, nie zdawała sobie jednak sprawy, że pięta nie dotknęła wody i pozostała bezbronna.

Peleus zostaje obalony

Achilles stał się jednym z największych bohaterów, jacy kiedykolwiek żyli, wsławił się rolą, jaką odegrał w wojnie trojańskiej jako przywódca sił fetyszystów. Zginął jednak, gdy książę Parys przestrzelił mu strzałą piętę (jedyną śmiertelną część Achillesa).

Synowie Acastusa powstali przeciwko Peleusowi i udało im się go obalić. Peleus stracił nie tylko syna, ale i swoje królestwo.

W niektórych wersjach opowieści Neoptolemus, wnuk Peleusa, wrócił do Ftynii po zakończeniu wojny trojańskiej i pomagał Peleusowi w odzyskaniu królestwa.

Śmierć Peleusa

Po zakończeniu wojny trojańskiej Neoptolemus i jego żona Hermiona osiedlili się w Epirze. Neoptolemus zabrał jednak ze sobą jako konkubinę Andromachę (żonę trojańskiego księcia Hektora). Andromacha urodziła Neoptolemusowi synów, co rozgniewało Hermionę, gdyż sama nie miała żadnych synów.

Podczas nieobecności Neoptolemosa, Hermiona i jej ojciec Menelaos zagrozili zamordowaniem Andromachy i jej synów, ale Peleus przybył do Epiru, by ich chronić, udaremniając plany Hermiony. Wkrótce jednak otrzymał wiadomość, że jego wnuk Neoptolemus został zabity przez Orestesa, syna Agamemnona, a na wieść o tym Peleus zmarł z żalu.

Istnieje wiele wyjaśnień podawanych przez różne źródła na temat tego, co stało się z Peleusem po śmierci, ale właściwa historia pozostaje tajemnicą. Niektórzy twierdzą, że po śmierci żył na Polach Elizejskich, inni, że Tetydy przekształciły go w nieśmiertelną istotę przed śmiercią i oboje żyli razem pod morzem.

W skrócie

Choć Peleus był ważną postacią w starożytnej Grecji, to jednak bycie w cieniu swojego syna, Achillesa, spowodowało spadek jego sławy i popularności. Dziś niewielu zna jego imię, ale wciąż pozostaje jednym z największych bohaterów w historii Grecji.