မာတိကာ
အမျိုးသမီး မဲပေးပိုင်ခွင့် လှုပ်ရှားမှုသမိုင်းသည် ရှည်လျားပြီး အောင်မြင်မှုများ၊ စိတ်ပျက်စရာများ၊ လှည့်ကွက်များနှင့် အလှည့်အပြောင်းများစွာဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။ ဤသမိုင်းသည် အမေရိကန်သမိုင်း၏ အထူးထူးခြားသော ကာလတစ်ခုဆီသို့ စွဲမက်ဖွယ်ကောင်းသော ပြတင်းပေါက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ လှုပ်ရှားမှုသည် ပြည်တွင်းစစ်၊ အာဖရိကန်အမေရိကန်မဲပေးခွင့်၊ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုတင်းမာမှု၊ ပထမကမ္ဘာစစ်နှင့် အခြားအရာများကဲ့သို့သော အမေရိကန်သမိုင်းရှိ အခြားသော အဓိကလှုပ်ရှားမှုများနှင့် အဖြစ်အပျက်များနှင့်လည်း ရောယှက်နေသည်။
ဤဆောင်းပါးတိုတွင် ကျွန်ုပ်တို့၊ အမျိုးသမီး မဲပေးပိုင်ခွင့် လှုပ်ရှားမှုကို လေ့လာပြီး ဤနေရာတွင် အဓိက အချိန်ဇယားကို ဖြတ်သွားပါမည်။
အမျိုးသမီး မဲပေးပိုင်ခွင့် တိုက်ပွဲ၏ မူလဇစ်မြစ်
အမျိုးသမီး မဲပေးပိုင်ခွင့် စတင်ခြင်းအား နောက်ကြောင်း ပြန်ခြေရာခံနိုင်ပါသည်။ ပြည်တွင်းစစ် မတိုင်မီ ၁၉ ရာစု အစပိုင်း။ 1820 နှင့် 1830 ခုနှစ်များအစောပိုင်းတွင်၊ အမေရိကန်ပြည်နယ်အများစုသည် လူဖြူလူဖြူအားလုံး ပိုင်ဆိုင်သည့်ပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် ငွေကြေးမည်မျှပင်ရှိစေကာမူ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို သက်တမ်းတိုးထားပြီးဖြစ်သည်။
၎င်းသည် အဓိကခြေလှမ်းဖြစ်သည်။ သမိုင်းအမြင်အရသော်လည်းကောင်း အမေရိကန်အများစု၏ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားဆဲဖြစ်သည်။ သို့သော်၊ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိဤမှတ်တိုင်သည် အမျိုးသမီးအချို့ကို အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအတွက် စတင်တွန်းအားပေးရန် မက်လုံးပေးခဲ့သည်။
ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်ကြာပြီးနောက်၊ Seneca Fall Convention တွင် ပထမဆုံးသော အမျိုးသမီးမဲပေးရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ စုဝေးခဲ့ကြသည်။ စည်းဝေးကြီးကို ၁၈၄၈ ခုနှစ်တွင် နယူးယောက်၊ Seneca ရေတံခွန်တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ ၎င်းတွင် အမျိုးသမီးအများစုသာမက အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအတွက် စတင်လှုံ့ဆော်သည့် အမျိုးသား တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ အနည်းငယ်လည်း ပါဝင်သည်။ စည်းရုံးရေးမှူးများအဖြစ်အပျက်မှာ ယခု နာမည်ကြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားများ Elizabeth Cady Stanton နှင့် Lucretia Mott တို့ဖြစ်သည်။
သဘောအရ စည်းဝေးကြီးသည် လွယ်ကူသောနိဂုံးချုပ်သွားသည် – အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်တစ်ဦးချင်းစီဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏နိုင်ငံရေးအမြင်များကို ကြားသိကာ ထည့်သွင်းတွက်ချက်ရန် ထိုက်တန်ပါသည်။
ပြည်တွင်းစစ်၏သက်ရောက်မှု
အမေရိကန်လူထုအများစုသည် နယူးယောက်ပြည်နယ်စည်းဝေးကြီးတစ်ခုတွင် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူအနည်းငယ်၏နိဂုံးပိုင်းကို ထိုအချိန်က ဂရုမစိုက်ခဲ့ကြပါ။ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအတွက် လှုံ့ဆော်မှုသည် နှေးကွေးပြီး ခက်ခက်ခဲခဲ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သည်မှာ ၁၈၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်းက လူများ၏ အာရုံစိုက်မှုကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း၊ ၁၈၆၀ ခုနှစ်များအတွင်း အမေရိကန်ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် အမျိုးသမီးများ မဲပေးခွင့်ဆိုင်ရာ တိုးတက်မှု နှေးကွေးသွားခဲ့သည်။
စစ်ပွဲသည် အမေရိကန်ပြည်သူများ၏ အာရုံစိုက်မှုကို သိမ်းပိုက်ရုံသာမကဘဲ ၁၄ ကြိမ်မြောက် အတည်ပြုချက်ဖြင့်လည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ၁၅ ကြိမ်မြောက် ပြင်ဆင်ချက်။ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော်လည်း ဤပြင်ဆင်ချက်နှစ်ခုသည် အမျိုးသမီးများ၏အခွင့်အရေးကို မြှင့်တင်ရန် အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသေးသည်။ အမှန်မှာ၊ ၎င်းတို့သည် ဆန့်ကျင်ဘက်ပြုခဲ့သည်။
14 ကြိမ်မြောက် ပြင်ဆင်ချက်အား 1968 ခုနှစ်တွင် အတည်ပြုခဲ့ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အကာအကွယ်များကို ယခုအခါ အမေရိကန် နိုင်ငံသားအားလုံးသို့ သက်တမ်းတိုးလိုက်ပြီဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် “နိုင်ငံသား” ဟူသော စကားလုံးကို “လူ” ဟု သတ်မှတ်ဆဲဖြစ်ကြောင်း အသေးစိတ်အသေးစိတ် ပါရှိသည်။ ၁၅ ကြိမ်မြောက် ပြင်ဆင်ချက်သည် နှစ်နှစ်အကြာတွင် အတည်ပြုခဲ့ပြီး၊ လူမည်းအမေရိကန် အမျိုးသားများအားလုံး မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို အာမခံထားသော်လည်း လူမျိုးပေါင်းစုံမှ အမျိုးသမီးများကို ချန်ထားဆဲဖြစ်သည်။
မဲပေးသူများသည် ဆုတ်ယုတ်မှုတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ အခွင့်အရေးတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ အရေအတွက်တိုးလာတယ်။အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းများ စတင်ပေါ်ပေါက်လာပြီး လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များကို တွန်းအားပေးသည့် ကိစ္စရပ်များအဖြစ် ၁၄ ကြိမ်မြောက်နှင့် ၁၅ ကြိမ်မြောက် ပြင်ဆင်ချက်များကို အာရုံစိုက်ခဲ့သည်။ တော်တော်များများက ၁၅ ကြိမ်မြောက် ပြင်ဆင်ချက်ကို ထောက်ခံဖို့ ငြင်းဆိုခဲ့တာတောင်မှ မပါဝင်ပေမယ့် ပျောက်ဆုံးနေဆဲဖြစ်တဲ့ အကြောင်းအရင်းကတော့ အသားအရောင်ရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ လူဖြူ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အရေးတွေပါ။
ရယ်စရာကတော့ စစ်ပြီးခေတ် တောင်ပိုင်းက လူမျိုးရေးခွဲခြားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေလည်း ပါဝင်လာပါတယ်။ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအတွက်။ ၎င်းတို့၏ မက်လုံးမှာ အလွန်ကွဲပြားသော်လည်း - ပြင်ဆင်ချက်အသစ်နှစ်ခုတွင်၊ ထိုသူများသည် အမျိုးသမီးများ၏အခွင့်အရေးကို “အဖြူမဲ” နှစ်ဆရရှိရန်နှင့် အသားအရောင် အမေရိကန်များထက် ပိုမိုများပြားသော အများစုကို ရရှိရန် နည်းလမ်းအဖြစ် ၎င်းတို့၏ မက်လုံးပေးမှုကို မြင်ခဲ့ကြသည်။ တရားမျှတစွာဖြင့်၊ သူတို့၏ သင်္ချာကို စစ်ဆေးကြည့်သည်။ ပို၍အရေးကြီးသည်မှာ၊ ၎င်းတို့သည် မှားယွင်းသောအကြောင်းပြချက်များဖြင့် ပြုလုပ်နေသော်လည်း မှန်ကန်သောပြဿနာကို ပံ့ပိုးပေးခဲ့ပါသည်။
လှုပ်ရှားမှုအတွင်းပိုင်းခြားခြင်း
Elizabeth Cady Stanton။ PD.
သို့တိုင်၊ လူမျိုးရေးပြဿနာသည် အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ယာယီ သပ်သပ်ရပ်ရပ်ဖြစ်စေခဲ့သည်။ အချို့သော မဲဆန္ဒရှင်များသည် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန်အတွက် အလုံးစုံမဲပေးပိုင်ခွင့်အတွက် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ ထူးခြားသည်မှာ National Woman Suffrage Association ကို Elizabeth Cady Stanton မှ တည်ထောင်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အခြားသော တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် အမျိုးသမီးများ၏ မဲပေးပိုင်ခွင့် လှုပ်ရှားမှုသည် လူကြိုက်များခြင်း မရှိသောကြောင့် ငယ်ရွယ်သေးသော လူမည်းအမေရိကန် အခွင့်ရေး လှုပ်ရှားမှုကို အဟန့်အတား ဖြစ်စေသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။
ဤဌာနခွဲသည် ဆယ်စုနှစ် အပြည့် ထိရောက်မှု နှင့် ရောနှောထားသော လှုပ်ရှားမှုကို ကုန်ကျစေပါသည်။စာတိုပေးပို့ခြင်း။ သို့တိုင် 1890 ခုနှစ်များတွင် နှစ်ဘက်စလုံးသည် ၎င်းတို့၏ ကွဲပြားမှုအများစုကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပြီး National American Woman Suffrage Association ကို Elizabeth Cady Stanton နှင့်အတူ ၎င်း၏ပထမဆုံးသမ္မတအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့သည်။
ပြောင်းလဲလာသော လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု
တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ၏ ချဉ်းကပ်ပုံမှာလည်း ပြောင်းလဲလာသည်။ အမျိုးသမီးများသည် အမျိုးသားများနှင့် တန်းတူအခွင့်အရေးရထိုက်သည်ဟု ငြင်းခုံမည့်အစား အမျိုးသမီးများသည် မတူညီသောအချက်ကို အလေးပေးလာကြပြီး ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့၏အမြင်ကိုလည်း ကြားသိရန် လိုအပ်ပါသည်။
နောက်ဆယ်စုနှစ်သုံးခုသည် တက်ကြွနေပါသည်။ လှုပ်ရှားမှုအတွက်။ Alice Paul ၏ National Women's Party မှတဆင့် အချို့သော တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် စုဝေးမှုများနှင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုများ ပြုလုပ်ကြပြီး အချို့မှာ အိမ်ဖြူတော်ရွေးချယ်မှုများနှင့် အစာငတ်ခံဆန္ဒပြမှုများမှတစ်ဆင့် ပို၍ပင် စစ်သွေးကြွချဉ်းကပ်မှုအပေါ် အာရုံစိုက်ခဲ့သည်။
အရာများ ကြီးထွားလာပုံရသည်။ 1910 ခုနှစ်များအလယ်ပိုင်းတွင် နောက်ထပ်အဓိကစစ်ပွဲတစ်ခုက လှုပ်ရှားမှုကို ရပ်တန့်လိုက်သောအခါ - ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း အလှည့်အပြောင်းတစ်ခုသို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ပြည်တွင်းစစ်ပြီးနောက်ပိုင်း ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်မှုများကဲ့သို့ပင် မဲဆန္ဒပေးသူများသည် ယင်းကို အခြားအရာများထက် အခွင့်အရေးတစ်ခုအဖြစ် မြင်ကြသည်။ သူနာပြုများသာမက အလုပ်သမားများပါ စစ်ပွဲတွင် အမျိုးသမီးများ တက်ကြွစွာပါဝင်ခဲ့ကြသောကြောင့် အမျိုးသမီးများသည် မျိုးချစ်စိတ်၊ လုံ့လဝီရိယရှိသကဲ့သို့ အမျိုးသားများကဲ့သို့ နိုင်ငံသားဖြစ်ထိုက်သူများဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူများက စောဒကတက်ကြသည်။
မစ်ရှင်ပြီးမြောက်သည်
ထို့နောက် နောက်ဆုံး တွန်းအားပေးမှုသည် အမှန်တကယ် အောင်မြင်ခဲ့ပါသည်။
သြဂုတ်လ 18 ရက်၊ 1920၊ US ၏ 19 ကြိမ်မြောက် ပြင်ဆင်ချက်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် နောက်ဆုံးတွင် အတည်ပြုပြီးဖြစ်ပြီး လူမျိုးပေါင်းစုံနှင့် လူမျိုးပေါင်းစုံမှ အမေရိကန်အမျိုးသမီးများကို မဲပေးပိုင်ခွင့် ပေးထားသည်။ နောက် ၃ လအကြာ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အမျိုးသမီး စုစုပေါင်း ၈ သန်း မဲပေးဖို့ ထွက်လာတယ်။ နှစ်ပေါင်းတစ်ရာကျော်ကြာပြီးနောက် အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲသို့ ရှေ့တိုးလာကာ အမျိုးသမီးများသည် အမျိုးသားများထက် သာလွန်သောနှုန်းဖြင့် မဲပေးနေကြသည် - ၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင် နာမည်ဆိုးဖြင့်ကျော်ကြားသော Reagan နှင့် Carter ရွေးကောက်ပွဲတွင် အမျိုးသမီးများသည် မဲရုံရှိ အမျိုးသားများကို စွမ်းဆောင်ရည်ထက် သာလွန်နေခဲ့သည်။