W nordyckim folklorze i mitologii jest wiele potworów, ale żaden nie budzi takiego strachu jak Wąż Świata Jörmungandr. Nawet smok Drzewa Świata Níðhöggr, który nieustannie podgryza korzenie drzewa, nie jest tak przerażający jak gigantyczny wąż morski.

Jörmungandr to nordycki wąż/smok, który ma zasygnalizować koniec świata i zabić boga piorunów Thora podczas Ragnaroku, bitwy na końcu świata.

Kim jest Jörmungandr?

Mimo że Jörmungandr jest olbrzymim, przypominającym węża smokiem, który swoją długością obejmuje cały świat, w rzeczywistości jest synem boga-oszusta Lokiego. Jörmungandr jest jednym z trojga dzieci Lokiego i olbrzymki Angrboðy. Jego dwoje pozostałe rodzeństwo to. olbrzymi wilk Fenrir Przeznaczone do zabicia boga Wszechojca Odyna podczas Ragnaroku i olbrzymki/bogini Hel, która rządzi nordyckim podziemiem. Można śmiało powiedzieć, że dzieci Lokiego nie są marzeniem każdego rodzica.

Z całej trójki najbardziej znaczące było jednak przeznaczenie Jörmungandra - przepowiedziano, że gigantyczny wąż urośnie tak bardzo, że obejmie cały świat i odgryzie swój własny ogon. Kiedy jednak Jörmungandr uwolni swój ogon, będzie to początek Ragnaroku - kataklizmu z mitologii nordyckiej zwanego "końcem dni".

Pod tym względem Jörmungandr jest podobny do Uroboros , także wąż, który zjada własny ogon i jest nawarstwiony symbolicznym znaczeniem.

Jak na ironię, kiedy Jörmungandr przyszedł na świat, Odyn ze strachu wrzucił małego jeszcze wtedy węża do morza. I właśnie w morzu Jörmungandr rósł bez przeszkód, aż zyskał przydomek World Serpent i wypełnił swoje przeznaczenie.

Jörmungandr, Thor i Ragnarok

W nordyckim folklorze istnieje kilka kluczowych mitów o Jörmungandrze, najlepiej opisanych w. Proza Edda oraz Edda Poetycka . Według najbardziej popularnych i powszechnie akceptowanych mitów, istnieją trzy kluczowe spotkania Jörmungandra i boga gromu Thora.

Jörmungandr przebrany za kota

Do pierwszego spotkania Thora i Jörmungandra doszło z powodu podstępu króla olbrzymów Útgarða-Loki. Według legendy Útgarða-Loki rzucił Thorowi wyzwanie, chcąc sprawdzić jego siłę.

Nie wiedział, że Útgarða-Loki za pomocą magii przebrał Jörmungandra za kota.

Thor pchnął się tak daleko, jak tylko mógł i zdołał podnieść jedną z "kocich" łap, ale nie zdołał podnieść całego kota. Útgarða-Loki powiedział Thorowi, że nie powinien się wstydzić, ponieważ kot był w rzeczywistości Jörmungandrem. W rzeczywistości nawet podniesienie jednej z "łap" było świadectwem siły Thora i gdyby bogu piorunów udało się podnieść całego kota, zmieniłby on bardzogranice Wszechświata.

Chociaż mit ten nie wydaje się mieć zbyt dużego znaczenia, służy on jako zapowiedź nieuniknionego starcia Thora i Jörmungandra podczas Ragnaroku i pokazuje zarówno imponującą siłę boga gromu, jak i gigantyczne rozmiary węża. Sugeruje się również, że Jörmungandr nie urósł jeszcze do swoich pełnych rozmiarów, ponieważ nie odgryzł wtedy własnego ogona.

Wyprawa wędkarska Thora

Drugie spotkanie Thora i Jörmungandra było o wiele bardziej znaczące. Doszło do niego podczas wyprawy rybackiej Thora z olbrzymem Hymirem. Ponieważ Hymir odmówił dostarczenia Thorowi przynęty, bóg gromu musiał odciąć głowę największego wołu w krainie, by użyć jej jako przynęty.

Gdy obaj zaczęli łowić ryby Thor postanowił popłynąć dalej w morze mimo protestów Hymira.Po tym jak Thor zahaczył i wrzucił do morza głowę wołu,Jörmungandr złapał przynętę.Thor zdołał wyciągnąć głowę węża z wody,a z pyska potwora tryskała krew i trucizna (co sugeruje,że nie urósł jeszcze na tyle,by ugryźć własny ogon).Thor podniósł swój młot,by uderzyć izabił potwora, ale Hymir przeraził się, że Thor zapoczątkuje Ragnarok i przeciął linię, uwalniając olbrzymiego węża.

W starszym skandynawskim folklorze spotkanie to faktycznie kończy się zabiciem Jörmungandra przez Thora, jednak gdy mit Ragnaroku stał się "oficjalny" i rozpowszechniony w większości nordyckich i germańskich krain, legenda zmieniła się na Hymir uwalniający wężowego smoka.

Symbolika tego spotkania jest jasna - próbując zapobiec Ragnarokowi, Hymir właściwie go zapewnił. Gdyby Thor zdołał zabić węża wtedy i tam, Jörmungandr nie mógłby się powiększyć i objąć całej Midgardu "Ziemi-Świata". To wzmacnia norweskie przekonanie, że przeznaczenie jest nieuniknione.

Ragnarok

Ostatnie spotkanie Thora i Jörmungandr jest najbardziej znany.Po węża morskiego smoka zainicjowane Ragnarok Thor zaangażował go w walkę. Dwaj walczyli przez długi czas, zasadniczo uniemożliwiając Thorowi pomoc swoim kolegom z Asgardu w wojnie. Thor zdołał w końcu zabić Węża Świata, ale Jörmungandr zatruł go swoim jadem i Thor zmarł wkrótce potem.

Symboliczne znaczenie Jörmungandr jako symbolu norweskiego

Podobnie jak jego brat Fenrir, Jörmungandr jest również symbolem predestynacji. Norwedzy byli głęboko przekonani, że przyszłość jest ustalona i nie można jej zmienić - wszystko, co każdy może zrobić, to po prostu odegrać swoją rolę tak szlachetnie, jak tylko potrafi.

O ile jednak Fenrir jest również symbolem zemsty, gdyż mści się na Odynie za zakucie go w łańcuchy w Asgardzie, o tyle Jörmungandr nie jest kojarzony z taką "sprawiedliwą" symboliką. Zamiast tego, Jörmungandr jest postrzegany jako ostateczny symbol nieuchronności losu.

Jörmungandr jest również postrzegany jako nordycki wariant wąż Ouroboros Pochodzący z mitów wschodnioafrykańskich i egipskich Ouroboros jest również gigantycznym Wężem Świata, który okrążył świat i ugryzł się we własny ogon. I podobnie jak Jörmungandr, Ouroboros symbolizuje koniec świata i jego odrodzenie. Takie mity o Wężu Świata można również zobaczyć w innych kulturach, choć zawsze jest niejasne, czy są one połączone, czy też powstały oddzielnie.

Do dziś wiele osób nosi biżuterię lub tatuaże z Jörmungandr lub Ourobors skręconymi w koło lub symbolem nieskończoności.

Zakończenie

Jörmungandr jest kluczową postacią w mitologia norweska i pozostaje postacią budzącą respekt, przerażającą, oznacza nieuchronność przeznaczenia i tę, która doprowadza do bitwy kończącej świat.