عاشورا یکی از مهم ترین روزهای مقدس اسلام است ، هم به دلیل آنچه در آن جشن گرفته می شود و هم به دلیل معنای آن برای دین و دو مورد آن. فرقه های اصلی - مسلمانان شیعه و سنی. به نوعی، عاشورا به همین دلیل است که جهان اسلام امروزی است و چرا مسلمانان شیعه و سنی در بیش از 13 قرن چشم به هم نزده اند. پس دقیقاً عاشورا چیست، چه کسی آن را جشن می گیرد و چگونه؟

روز عاشورا چه زمانی است؟

روز عاشورا در تقویم اسلامی یا به عبارت دقیق‌تر از شامگاه نهم تا شامگاه دهم ماه محرم در نهم و دهم ماه محرم برگزار می‌شود. در تقویم میلادی، این روزها معمولاً در پایان جولای یا اوایل آگوست است. مثلاً در سال 2022، عاشورا از 7 تا 8 مرداد و در سال 2023 از 27 تا 28 ژوئیه بود. در مورد آنچه در عاشورا جشن گرفته می شود، این پیچیده تر است.

چه کسانی در روز عاشورا جشن می گیرند؟

عاشورا از نظر فنی دو روز مقدس متفاوت است - یکی توسط مسلمانان سنی و دیگری توسط مسلمانان شیعه جشن گرفته می شود. هر دو فرقه یادگار دو رویداد تاریخی کاملاً مجزا در عاشورا هستند و اینکه این دو رویداد در یک تاریخ اتفاق می‌افتند بیش از هر چیز تصادفی است.

بیایید با اولین رویدادی که توضیح آن آسان‌تر و سریع‌تر است شروع کنیم. آنچه مسلمانان سنی در روز عاشورا جشن می گیرند همان چیزی است که یهودیان نیز جشن می گیرند -پیروزی موسی بر فرعون مصر رامسس دوم و آزادی بنی اسرائیل از حکومت مصر .

مسلمانان سنی از زمانی که حضرت محمد با پیروانش در روز عاشورا به مدینه آمدند و یهودیان را در حال روزه گرفتن به افتخار پیروزی موسی دیدند، این جشن را جشن گرفتند. پس محمد رو به پیروان خود کرد و به آنها گفت: «شما (مسلمانان) بیش از آنها حق دارید پیروزی موسی را جشن بگیرید، پس روزه بگیرید در این روز.

موسی. آزادی بنی اسرائیل یکی از رویدادهای متعددی است که همه پیروان سه مذهب ابراهیمی - مسیحی ، مسلمانان و یهودیان به طور یکسان مورد احترام هستند. مسلمانان شیعه نیز این واقعه را در روز عاشورا گرامی می‌دارند، اما برای آنها، دومین مورد بسیار مهمی وجود دارد که در روز عاشورا نیز اتفاق افتاد - قتل امام حسین، نوه حضرت محمد (ص) و بدتر شدن شدید (و احتمالاً غیرقابل جبران) سنی‌ها. -شکاف شیعه

شکاف چند صد ساله سنی و شیعه

در حالی که برای مسلمانان سنی، عاشورا روز روزه و جشن است، برای مسلمانان شیعه نیز روز عزاداری است. اما بر خلاف تصور رایج، عاشورا نشانه آغاز شکاف بین سنی و شیعه نیست. در عوض، این کار از نظر فنی در روز رحلت حضرت محمد (ص) در سال 632 بعد از میلاد آغاز شد - 22 سال پس از اینکه او عربستان و خاورمیانه را با دین اسلام آشنا کرد.

محمد تا زمان مرگش موفق شده بودتحکیم قدرت در سراسر جهان عرب. با این حال، همانطور که اغلب در مورد سایر پادشاهی ها یا امپراتوری های عظیم و به سرعت تأسیس می شود (مانند مقدونیه، مغولستان و غیره)، لحظه ای که رهبر این قلمرو جدید درگذشت، این سؤال که چه کسی جانشین آنها خواهد بود، پادشاهی اسلامی محمد را تقسیم کرد.

به ویژه دو نفر به عنوان نامزدهای اصلی جانشینی محمد و اولین خلیفه پادشاهی محمد تلقی می شدند. ابوبکر، از صحابی نزدیک پیامبر، توسط بخش بزرگی از پیروان محمد به عنوان جانشین ایده آل او تلقی می شد. نام دوم علی بن ابی طالب - داماد و پسر عموی محمد - بود.

پیروان علی از او حمایت کردند نه تنها به این دلیل که معتقد بودند او گزینه خوبی است، بلکه به ویژه به این دلیل که او از خویشاوندان خونی پیامبر بود. پیروان علی خود را شیعتو علی یا "حزب علی" یا به اختصار فقط شیعه نامیدند. آنها معتقد بودند که محمد صرفاً یک پیامبر خدا نیست، بلکه نسب او الهی است و تنها کسی که با او مرتبط باشد می تواند خلیفه برحق باشد.

رویدادهای قبل از آغاز شکاف بین سنی و شیعه

متاسفانه طرفداران ابوبکر از نظر سیاسی بسیار زیاد و تأثیرگذارتر بودند و ابوبکر را جانشین و خلیفه محمد کردند. جامعه جوان اسلامی طرفداران او اصطلاح سنی را از کلمه عربی سنه یا "راه" برگزیدند، زیراآنها کوشیدند از روش ها و اصول دینی محمد پیروی کنند، نه از نسل او.

این رویداد کلیدی در سال 632 پس از میلاد، آغاز شکاف شیعه و سنی بود، اما این چیزی نیست که مسلمانان شیعه در روز عاشورا عزاداری می‌کنند - چند قدم دیگر تا رسیدن به آنجا باقی مانده است.

اول، علی در سال 656 بعد از ابوبکر در واقع خود توانست خلیفه شود. او فقط 5 سال حکومت کرد، اما قبل از ترور. از آنجا، خلافت هنوز جوان و پر تنش به خاندان اموی دمشق و از آنها به عباسیان بغداد رسید. البته شیعیان هر دوی این سلسله‌ها را «نامشروع» رد کردند و درگیری‌ها بین پارتیزان‌های علی و رهبران سنی آن‌ها همچنان تشدید شد.

سرانجام در سال 680 بعد از میلاد، یزید خلیفه اموی به پسر علی و نوه محمد حسین بن علی - رهبر حزب شیعه - دستور داد تا با او بیعت کنند و به درگیری شیعه و سنی پایان دهند. حسین امتناع کرد و لشکر یزید حمله کردند، تمام نیروهای شورشی حسین و خود حسین را با تمام خانواده ش به قتل رساندند.

این مصیبت خونین دقیقاً در روز عاشورا در کربلا (عراق امروزی) رخ داد. بنابراین، جنگ کربلا اساساً همان چیزی است که به سلسله خون حضرت محمد (ص) پایان داد و این همان چیزی است که مسلمانان شیعه در روز عاشورا عزاداری می کنند.

تنش های سنی و شیعه امروزی

شکاف بین اهل سنتو مسلمانان شیعه تا به امروز شفا نیافته اند و احتمالا هرگز شفا نخواهند یافت، حداقل نه به طور کامل. امروزه، مسلمانان سنی اکثریت واقعی را تشکیل می دهند و حدود 85 درصد از کل 1.6 میلیارد مسلمان در سراسر جهان را تشکیل می دهند. از سوی دیگر، مسلمانان شیعه حدود 15 درصد هستند، اکثریت آنها در ایران، عراق، آذربایجان، بحرین و لبنان زندگی می کنند و اقلیت های شیعه منزوی در همه کشورهای مسلمان با اکثریت سنی 40+ دیگر زندگی می کنند.

این بدان معنا نیست که شیعه و سنی همیشه در جنگ با یکدیگر بوده اند. در واقع، برای اکثریت این 13 قرن از سال 680 بعد از میلاد، دو فرقه مسلمان در صلح نسبی زندگی می‌کردند – اغلب حتی در کنار یکدیگر در معابد مشابه یا حتی در یک خانواده دعا می‌کردند.

در همان زمان، در طول قرن ها درگیری های زیادی بین کشورهای سنی و شیعه وجود داشت. امپراتوری عثمانی، سلف ترکیه امروزی برای مدت طولانی بزرگترین کشور مسلمان سنی بود، در حالی که امروز عربستان سعودی به طور گسترده به عنوان رهبر جهان سنی شناخته می شود و ایران مخالف اصلی شیعه آن است.

این گونه تنش‌ها و درگیری‌ها بین مسلمانان شیعه و سنی معمولاً انگیزه‌های سیاسی دارند، نه ادامه‌ی واقعی مذهبی آنچه در طول قرن هفتم رخ داد. بنابراین، روز عاشورا در درجه اول به عنوان روز عزاداری مسلمانان شیعه تلقی می شود و لزوماً انگیزه درگیری نیست.

چگونه امروز عاشورا را جشن بگیریم

مسلمانان سنی امروز عاشورا را با روزه گرفتن به افتخار روزه موسی پس از آزادی بنی اسرائیل از مصر جشن می گیرند. با این حال، برای مسلمانان شیعه، این سنت مفصل تر است، زیرا آنها همچنین در نبرد کربلا عزاداری می کنند. بنابراین، شیعیان معمولاً عاشورا را با راهپیمایی‌های گسترده و همچنین بازنمایی غم‌انگیز جنگ کربلا و مرگ حسین(ع) جشن می‌گیرند.

در طول راهپیمایی‌ها، شیعیان نیز معمولاً یک اسب سفید بدون سوار در خیابان‌ها رژه می‌روند که نماد اسب سفید حسین است و پس از مرگ حسین به تنهایی به اردوگاه بازمی‌گردند. ائمه خطبه می خوانند و معارف و اصول حسین را بازگو می کنند. بسیاری از شیعیان نیز روزه و نماز می خوانند، در حالی که برخی فرقه های کوچک حتی خود تازیانه می زنند.

پیچیدن

عاشورا روز ماتم و ایثار است. این نبرد غم انگیز کربلا را نشان می دهد، جایی که رهبر حسین بن علی در آن کشته شد، اما همچنین روزی را که خداوند موسی و عبرانیان را از سلطه فرعون مصر آزاد کرد، نشان می دهد.