Er zijn niet veel mythologieën waarin dezelfde godheid zowel vruchtbaarheid als oorlog vertegenwoordigt. Dat klinkt erg alsof het een godheid van zowel leven als dood is. En toch is dat precies wat de Perzische godin Anahita is.

De reden voor dit schijnbare contrast ligt in de complexe geschiedenis van Anahita. Die multiculturele geschiedenis is ook de reden waarom Anahita wordt gezien als een godin van het koningschap, water, wijsheid en genezing, en ook waarom zij vele andere namen heeft en wordt vereerd in meerdere religies door de millennia heen.

Wie is Anahita?

Vermoedelijk Anahita afgebeeld op een Sassanisch schip.

Anahita behoort tot een van de oudste godsdiensten die we vandaag kennen - de oude Perzische/Indo-Iraanse/Arische godsdienst. Maar door de talrijke culturele en etnische verschuivingen die zich in de afgelopen 5000 jaar in Centraal-Azië en het Midden-Oosten hebben voorgedaan, is Anahita door de eeuwen heen ook in verschillende andere godsdiensten opgenomen. Ze leeft zelfs voort als deel van de op een na grootste godsdienst in dewereld van vandaag - de Islam.

Anahita wordt beschreven als een krachtige, stralende, verheven, lange, mooie, zuivere en vrije vrouw. Haar afbeeldingen tonen haar met een gouden kroon van sterren op haar hoofd, een vloeiend gewaad en een gouden halsketting om haar nek. In één hand houdt ze twijgen van barsom ( baresman in de Avestische taal), een heilige bundel van twijgen gebruikt bij rituelen.

Anahita in de Oude Arische Religie

De oorsprong van Anahita wordt verondersteld te liggen in het oude Perzische polytheïstische religie gepraktiseerd door de Indo-Iranen (of Ariërs) van de regio. Deze godsdienst leek sterk op de polytheïstische godsdienst in India die later het hindoeïsme werd. Anahita speelde in dat verband een hoofdrol, omdat zij in de kern werd gezien als de godin van de Hemelse Rivier waaruit al het water stroomde.

Anahita's volledige en "officiële" naam in de Iraanse taal is Aredvi Sura Anahita (Arədvī Sūrā Anāhitā) wat zich laat vertalen als Vochtig, Sterk, Onbesmet Anahita's Indo-Iraanse naam was Sarasvatī of Zij die wateren bezit In het Sanskriet was haar naam Ārdrāvī śūrā anāhitā, wat betekent Van de wateren, machtig en onbevlekt Uit die opvatting van Anahita als godin van het water en de rivieren komt haar opvatting als godin van de vruchtbaarheid, het leven, de wijsheid en de genezing - allemaal begrippen die mensen over de hele wereld met water associëren.

Anahita in Babylon

Een tweede groot stuk van Anahita's raadselachtige persoonlijkheid komt waarschijnlijk uit het oude Mesopotamië. Dit verband is nog steeds een beetje speculatief, maar veel historici geloven dat de cultus van Anahita verbonden is met de cultus van de Mesopotamische/Babylonische godin Ishtar of Inanna Ook zij was een godin van de vruchtbaarheid en werd gezien als een jonge en mooie maagd. Ishtar was ook de Babylonische godin van de oorlog en werd geassocieerd met de planeet Venus - twee kwaliteiten die Anahita ook "verwierf" op een bepaald moment vóór de 4e eeuw v. Chr.

Vergelijkbare theorieën bestaan over andere oude Mesopotamische en Perzische godheden, dus het is zeer waarschijnlijk dat de twee cultussen op een bepaald moment samengingen. Ishtar/Inanna is waarschijnlijk ook degene die Anahita de extra titel van Banu of Lady zoals de Perzische godin inderdaad vaak Vrouwe Anahita wordt genoemd. Evenzo noemden de oude Indo-Iranen de planeet Venus De Zuivere of Anahiti .

Anahita in het Zoroastrisme

Hoewel Zoroastrisme een monotheïstische godsdienst is, vond de Arische godin van de vruchtbaarheid er nog steeds een plaats in. Toen het Zoroastrisme het Midden-Oosten en Centraal-Azië overspoelde, werd de cultus van Anahita er juist in opgenomen in plaats van te verdwijnen.

In het Zoroastrisme wordt Anahita niet zozeer gezien als een persoonlijke godin of als een aspect van... Ahura Mazda Anahita is daarentegen aanwezig als de avatar van de Hemelse Rivier waaruit al het water stroomt. Aredvi Sura Anahita is de kosmische bron waaruit Ahura Mazda alle rivieren, meren en zeeën in de wereld schiep. De Hemelse Rivier Anahita zou bovenop de wereldberg Hara Berezaiti of Hoge Hara zitten.

Anahita in de Islam

Natuurlijk was het Zoroastrisme niet de laatste godsdienst die in Centraal- en West-Azië werd vereerd. Toen de Islam in de 6e eeuw na Christus de dominante godsdienst van de regio werd, moest de cultus van Anahita nog een transformatie ondergaan.

Deze keer, de godin van de vruchtbaarheid werd geassocieerd met Bibi Sahrbanu of Shehr Banu - de vrouw en weduwe van de legendarische islamitische held Husayn ibn Ali. Husayn leefde in de 7e eeuw na Christus, van 626 tot 680. Hij zou zijn omgekomen in de Slag bij Karbala, een conflict tussen de islamitische factie van Hussayn en de Umayyad-dynastie, die toen talrijker was.

De Hussayns, onder leiding van Husayn ibn Ali leden een verwoestende nederlaag en werden kort daarna als helden gemarteld. Deze strijd wordt tot op de dag van vandaag herdacht tijdens het Festival van Ashura, vanwege de kern ervan voor de scheiding tussen soennisme en sjiisme in de islam.

Dus, wat heeft de Indo-Iraanse watergodin Anahita te maken met de weduwe van een Islamitische held? Eigenlijk niets. Maar de twee culten van de watergodin en de weduwe van de held zijn waarschijnlijk samengekomen omdat sommige Zoroastrische heiligdommen van Anahita later Moslim heiligdommen werden, gewijd aan Bibi Shehr Banu.

Er is ook een populaire mythe die vertelt hoe Husayn ibn Ali zijn vrouw een paard gaf en haar vertelde te ontsnappen naar haar thuisland Perzië, de nacht voordat hij zelf naar de Slag bij Karbala reed. Dus, Shehr Banu sprong op het paard en reed naar Perzië, maar ze werd achtervolgd door soldaten van de Umayyad dynastie.

Ze reed naar de bergen bij de provincie Ray in Iran - dezelfde bergen waarvan men gelooft dat het de mythische Hara Berezaiti is, waar de Hemelse Rivier zich bevindt - en ze probeerde God om hulp te roepen. Maar in haar haast versprak ze zich en in plaats van te roepen Yallahu! (Oh, God!) zei ze Yah Kuh! (Oh, berg!) .

Toen ging de berg op wonderbaarlijke wijze open en reed zij er in veiligheid met alleen haar sjaal die achter haar viel als bewijs. Op die plaats werd vervolgens een heiligdom gebouwd. Het verband met Anahita ligt hier zowel in de berg zelf als in het feit dat het heiligdom van Bibi Shehr Banu ooit een heiligdom voor Anahita was. Bovendien is het woord Banu/Lady dat Anahita van Ishtar overnam ook aanwezig in Bibi Shehr Banu.Banu's naam.

Hoe sterk dat verband is, staat ter discussie. Maar wat wel vaststaat, is dat de meeste van Bibi Shehr Banu's heiligdommen ooit heiligdommen van Anahita waren.

FAQs over Anahita

Anahita was de Perzische godin van water, vruchtbaarheid, genezing, voorspoed en oorlog.

Soldaten baden tot Anahita voor hun overleving, wat haar met de oorlog verbond.

Anahita wordt in verband gebracht met Saraswati in het hindoeïsme, Inanna of Ishtar in de Mesopotamische mythologie, Aphrodite in Griekse mythologie en Venus in Romeinse mythologie .

In de Perzische en Zoroastrische tijd werd Anahita afgebeeld als een mooie vrouw met oorbellen, een halsketting en een kroon. Ze houdt de twijgen van de baresman in één hand.

In sommige mythen is Anahita's gemalin Mithra.

Anahita's heilige dieren zijn de pauw en de duif.

Inpakken

Van de oude Perzische godheden was Anahita een van de meest geliefde bij het volk en ze werd vaak aangeroepen voor bescherming en zegeningen. Als godin is Anahita complex en gelaagd, omdat ze zich bleef ontwikkelen om aan te sluiten bij de veranderende context van de regio. Ze had veel tegenhangers in andere mythologieën en werd geassocieerd met verschillende prominente godinnen.