Een galopperende zwarte hengst is een prachtig gezicht, maar niet als je in het donker in Ierland bent. De mythische púca zwarte paarden uit de Ierse mythologie hebben de mensen in Ierland en andere Keltische etniciteiten eeuwenlang angst aangejaagd, maar vooral boeren geplaagd. Een van de meest populaire wezens uit de Keltische mythologie Wat is het mysterie achter deze wezens en hoe zijn ze ontstaan?

Wat is de Púca?

Púca, in het Oud-Iers, betekent letterlijk een goblin Tegenwoordig wordt het meestal gespeld als pooka, met... púcai is de technische meervoudsvorm. Een andere theorie over de naam van de pooka is dat hij afkomstig is van Poc d.w.z. hij-geit in het Iers.

Deze dreigende wezens komen meestal in de vorm van een zwart paard en zwerven onvermoeibaar over het platteland, op zoek naar mensen om te kwellen. Ze gaan zelden zo ver dat ze iemand doden, maar er wordt gezegd dat ze veel materiële schade en onheil veroorzaken, en ongeluk in het algemeen.

Wat heeft de Pooka gedaan?

De meest voorkomende mythe over de pooka is dat ze 's nachts op zoek gaan naar mensen en de arme mensen proberen te verleiden om op hen te rijden. Het gebruikelijke slachtoffer van de pooka is een dronkaard die niet snel genoeg thuis was, een boer die in het donker op het veld moest werken, of kinderen die niet voor het avondeten thuis waren.

De pooka zou meestal proberen de persoon te overtuigen om hem te berijden, maar in sommige mythen zou het beest hem gewoon op zijn rug gooien en beginnen te rennen. Deze middernachtelijke run zou meestal doorgaan tot de dageraad, wanneer de pooka het slachtoffer terug zou brengen naar waar hij hem vandaan haalde en hem daar versuft en verward zou achterlaten. Het slachtoffer zou zelden worden gedood of zelfs fysiek gewond raken, maar hij zou een angstaanjagende...nachtmerrie van een rit. Volgens sommige mythen zou de ruiter ook vervloekt zijn met ongeluk.

Hoe de Pooka te stoppen

Er zijn een paar populaire tegenmaatregelen die de mensen namen tegen de pookpaarden, afgezien van gewoon proberen om voor de schemering thuis te komen. De meest gebruikelijke zou zijn om "scherpe dingen" te dragen, zoals sporen, om te proberen het dier ervan te weerhouden hen te ontvoeren, of in ieder geval om er enige controle over te hebben tijdens de rit.

In Seán Ó Cróinín's verhaal An Buachaill Bó agus an Púca Een jongen wordt gepakt door een pooka en steekt het dier met zijn sporen. De pooka gooit de jongen op de grond en rent weg. Enkele dagen later keert de pooka terug naar de jongen en de jongen beschimpt hem door te zeggen:

Kom bij me. zei hij, zodat ik op je rug kan gaan zitten.

Heb je de scherpe dingen aan? zei het dier.

Zeker, zei de jongen.

Oh, dan kom ik niet in je buurt, zei de pooka.

The Pooka's Share

Een andere gebruikelijke manier om zich tegen de pooka te beschermen was om een deel van de oogst op een hoop aan het eind van het veld te laten liggen. Dit werd gedaan om de pooka te kalmeren zodat hij niet over de gewassen en hekken van de boerderij van de persoon in kwestie zou stormen.

Dit pooka's aandeel is speciaal verbonden met het Samhain festival en Pooka's Day - 31 oktober en 1 november in Ierland. Deze dag markeert het einde van de heldere helft van het jaar en het begin van de donkere helft in de Keltische kalender.

Het Samhain festival duurt meerdere dagen en omvat verschillende activiteiten, maar omdat het ook het einde van de oogst markeert, laten de boeren het deel van de laatste oogst liggen.

Shapeshifters en bedriegers

De pooka's waren echter meer dan alleen maar enge paarden, en er is een reden waarom hun naam wordt vertaald naar goblin Deze wezens waren eigenlijk bekwame vormveranderaars en konden veranderen in verschillende andere dieren zoals vos, wolf, konijn, kat, raaf, hond, geit, of zelfs een persoon in zeldzame gevallen.

Maar zelfs als ze in mensen veranderden, konden ze niet in een specifiek persoon veranderen en hadden ze altijd tenminste enkele dierlijke kenmerken zoals hoeven, staart, harige oren, enz. Een gemeenschappelijk thema in bijna al hun incarnaties was dat de pooka een zwarte vacht, haar en/of huid had.

In sommige versies van de pooka-mythe wordt gezegd dat het wezen kon veranderen in een kobold, soms beschreven met regelrechte vampirische trekken. Sommige verhalen gaan over de pooka die op mensen jaagt en hen dan doodt en opeet in deze vampirische koboldvorm.

Pooka's worden echter meestal beschouwd als ondeugende en destructieve wezens, eerder dan als moorddadige. Daarom worden de verhalen over pooka's die mensen doden in hun goblin-vorm vaak als onjuist beschouwd, omdat het mogelijk is dat de oude vertellers en barden de verkeerde naam gebruikten in hun verhalen.

Meer algemeen worden de pooka gezien als ondeugende bedriegers, zelfs als ze een menselijke of goblin-vorm hebben. De wezens kunnen in al hun vormen praten, maar waren vooral spraakzaam in hun menselijke vorm. De pooka gebruikt zijn spraakvermogen meestal niet om iemand te vervloeken, maar probeert hen weg te lokken uit de stad of op hun rug.

De welwillendheid van de Pooka

Niet alle pooka verhalen portretteren hen als kwaadaardig. Volgens sommige verhalen kunnen bepaalde pooka ook goedaardig zijn. Sommige verhalen vertellen zelfs over witte pooka, hoewel de kleur niet 100% verbonden is met het karakter van de pooka.

Wit of zwart, mens of paard, goede pooka's waren zeldzaam, maar ze bestonden wel in de Keltische folklore. Sommige van hen zouden ingrijpen om een ongeluk te voorkomen of zouden mensen ervan weerhouden in de val te lopen van een andere kwaadaardige geest of fee. Sommige verhalen spreken ook over goede pooka's die als beschermgeest bepaalde dorpen of gebieden beschermen.

In een verhaal van de Ierse dichteres Lady Wilde voelde een boerenzoon, Padraig genaamd, de verborgen aanwezigheid van een pooka in de buurt en riep het wezen en bood zijn jas aan. De pooka verscheen voor de jongen in de vorm van een jonge stier en zei hem later die avond naar de nabijgelegen molen te komen.

Hoewel dat precies het soort uitnodiging van een pooka is dat men zou moeten afslaan, deed de jongen dat toch en ontdekte dat de pooka al het werk had gedaan om het koren tot zakken meel te malen. De pooka bleef dit nacht na nacht doen en Padraig bleef elke nacht verborgen in een lege kist en keek toe hoe de pooka werkte.

Uiteindelijk besloot Padraig een pak van fijne zijde voor de pooka te maken als dank aan het wezen. Toen hij het geschenk ontving, besloot de pooka echter dat het tijd was om de molen te verlaten en "wat van de wereld te gaan zien". Toch had de pooka al genoeg werk verricht, en Padraigs familie was rijk geworden. Later, toen de jongen was gegroeid en ging trouwen, kwam de pooka terug enstiekem een huwelijksgeschenk achterliet van een gouden beker gevuld met een magische drank die geluk garandeerde.

De moraal van het verhaal lijkt te zijn dat als mensen goed zijn voor de pooka (hen hun jas aanbieden of hen een geschenk geven) sommige pooka de gunst kunnen terugbetalen in plaats van onheil te veroorzaken. Dit is een algemeen motief voor andere Keltische, Germaanse en Noordse wezens die, hoewel gewoonlijk kwaadaardig, welwillend kunnen zijn als ze vriendelijk worden behandeld.

Boogieman of Paashaas?

Veel andere populaire mythologische personages zouden geïnspireerd of afgeleid zijn van de pooka. De boogieman zou zo'n personage zijn, hoewel verschillende culturen verschillende inspiratiebronnen voor hun versies van de boogieman claimen. Niettemin sluit het motief van het 's nachts ontvoeren van kinderen zeker aan bij de pooka.

Een ander, meer verrassend verband is dat met de paashaas. Omdat konijntjes, na het paard, een van de populairdere vormen van de pooka zijn, zijn ze verbonden met de oude vruchtbaarheidssymboliek Het is niet echt duidelijk of de paashaas werd geïnspireerd door de incarnatie van de pooka, of dat beide werden geïnspireerd door de associatie van het konijn met vruchtbaarheid. In ieder geval zijn er bepaalde pooka-legenden waarin welwillende pooka's eieren en geschenken bezorgen bij mensen.

De Pooka in de literatuur - Shakespeare en andere klassiekers

Puck (1789) door Joshua Reynolds. Publiek domein.

Pooka's komen voor in veel van de oude, middeleeuwse en klassieke literatuur van Groot-Brittannië en Ierland. Een voorbeeld is het personage van Puck in Shakespeare's Een midzomernachtsdroom In het stuk is Puck een bedrieger die de meeste gebeurtenissen in het verhaal in gang zet.

Andere beroemde voorbeelden komen van de Ierse schrijver en toneelschrijver Flann O'Brien (echte naam Brian O'Nolan) en de dichter W. B. Yeats die hun pooka-personages als adelaars schreven.

Symbolen en symboliek van de Púca

De meeste symboliek van de pooka lijkt gerelateerd aan het klassieke beeld van de boogieman - een eng monster om de kinderen (en de dorpsdronkaards) bang te maken zodat ze zich gedragen en zich aan de avondklok houden.

Er is ook de ondeugende kant van de pooka, waardoor hij mensen voor de gek houdt ongeacht hun gedrag, wat de onvoorspelbaarheid van het leven en het lot symboliseert.

De pooka-symboliek wordt interessanter in mythen waarin de wezens moreel grijs of zelfs welwillend zijn. Deze verhalen laten meestal zien dat de pooka, net als de meeste andere feeën en spinnen, niet zomaar demonen of goblins zijn, maar actieve agenten en representaties van de Ierse en Britse wildernis. In de meeste van deze verhalen moet de pooka respect getoond worden, waarna hij de hoofdpersoon kan zegenen...met geluk of geschenken.

Belang van Púca in de moderne cultuur

Pooka varianten zijn te zien in honderden klassieke en moderne literaire werken. Enkele beroemde voorbeelden uit de 20e eeuw zijn:

• De Xanth roman Crewel Lye: Een bijtend garen (1984)
• Emma Bull's urban fantasy roman uit 1987 Oorlog van de eiken
• R. A. MacAvoy's 1987 Het Grijze Huis fantasie
• Peter S. Beagle's roman uit 1999 Tamsin
• Tony DiTerlizzi en Holly Black's 2003-2009 kinderfantasie boekenreeks The Spiderwick Chronicles

Pooka's verschijnen ook op het kleine en grote scherm. Een paar voorbeelden zijn de film uit 1950 Harvey van Henry Koster, waarin een reusachtig wit konijn geïnspireerd is op de Keltische pooka. Het populaire kindertelevisieprogramma 1987-1994 Knightmare heeft ook een pooka, die een belangrijke antagonist is.

Er zijnooka in sommige video- en kaartspellen, zoals de 2007 Odin Sfeer waar ze konijnachtige bedienden zijn voor de hoofdpersoon, het kaartspel Dominion waar Poka een trick card is, The Witcher 3: Wild Hunt (2015) waar "phoocas" een belangrijke vijand zijn, evenals in het digitale kaartspel uit 2011 Cabals: Magic & Battle Cards.

Pooka's komen ook voor in de beroemde manga Berserk de anime Sword Art Online en de Blue Monday Er is ook een voormalige Britse songwriting due genaamd Poka met Sharon Lewis en Natasha Jones.

Al met al is de invloed van de pooka op de moderne en oude Europese cultuur op verschillende plaatsen terug te vinden - zo ver westelijk als de VS en zo ver oostelijk als de manga en anime van Japan.

Inpakken

Hoewel de pooka misschien niet zo populair is als bijvoorbeeld wezens uit de Griekse of Romeinse mythologie, hebben ze een grote invloed gehad op latere culturen. Ze zijn prominent aanwezig in de moderne cultuur en blijven de verbeelding inspireren.