W mitologii egipskiej Tefnut była boginią wilgoci i płodności.Czasami była również uważana za boginię księżycowych wojowników.Była jednym z najstarszych i najważniejszych bóstw, będąc boginią wody i wilgoci w cywilizacji głównie pustynnej.Przyjrzyjmy się bliżej jej historii.

Kim był Tefnut?

Według teologii heliopolitańskiej Tefnut była córką Atuma, kosmicznego stwórcy i wszechmocnego boga słońca.Miała brata bliźniaka o imieniu Shu Istnieje kilka różnych mitów o tym, jak narodziła się Tefnut i jej brat, a w każdym z nich zostali oni wyprodukowani bezpłciowo.

Według heliopolitańskiego mitu o stworzeniu ojciec Tefnut, Atum, wyprodukował bliźnięta kichnięciem podczas pobytu w Heliopolis, a w niektórych innych mitach stworzył je razem z Hathor, krowią głową bogini płodności.

W alternatywnych wersjach mitu mówiono, że bliźnięta narodziły się z plwociny Atuma i imię Tefnut jest z tym związane. Pierwsza sylaba imienia Tefnut "tef" jest częścią słowa, które oznacza "pluć" lub "ten, który pluje". Jej imię było zapisywane w późnych tekstach hieroglifem dwóch plujących ust.

Inna wersja tej historii istnieje w Tekstach Trumiennych (zbiór zaklęć pogrzebowych, które zostały napisane na trumnach w starożytnym Egipcie).W tej historii Atum kichnął Shu z nosa i wypluł Tefnut ze swoją śliną, ale niektórzy twierdzą, że Tefnut została zwymiotowana, a jej brat został wypluty.Ponieważ istnieje tak wiele odmian mitu, sposób, w jaki rodzeństwo faktycznie urodziło się, pozostaje tajemnicą.

Brat Tefnut, Shu, został później jej małżonkiem i mieli razem dwoje dzieci - Geba, który został bogiem Ziemi, i Nut, boginię nieba. Mieli też kilkoro wnuków, m.in. Osiris , Nephthys , Ustaw oraz Isis którzy wszyscy stali się ważnymi bóstwami w egipskiej mitologii.

Przedstawienia i symbole Tefnut

Bogini wilgoci pojawia się dość często w sztuce egipskiej, ale nie tak często jak jej brat bliźniak, Shu. Tefnut można łatwo rozpoznać po jej najbardziej wyróżniającej się cesze: głowie lwicy. Oczywiście, było wiele egipskich bogiń, które często były przedstawiane z głową lwicy, jak np. bogini Sekhmet. Jednak jedną z różnic jest to, że Tefnut zazwyczaj nosi długą perukę i dużywęża Uraeusa na jej głowie.

Głowa Tefnut symbolizowała jej władzę, a także oznaczała jej rolę jako obrońcy ludu. Choć często jest przedstawiana w ten sposób, zdarza się, że jest też przedstawiana jako zwykła kobieta lub wąż z głową lwa.

Oprócz głowy lwicy, Tefnut miała kilka innych unikalnych cech, które sprawiały, że łatwo było ją odróżnić od innych bogiń z głową lwa. Czasami przedstawiana jest z dyskiem słonecznym, który jest symbolem jej ojca, Atuma, spoczywającym na jej głowie. Nad jej czołem wisi symbol Ureausa (węża), a po obu stronach dysku słonecznego znajdują się dwie kobry. Był to symbol ochrony, ponieważTefnut był znany jako opiekunka ludu.

Tefnut jest również przedstawiany jako trzymający laskę i Ankh , krzyż z kołem na szczycie. Te symbole są silnie związane z boginią, ponieważ reprezentują jej moc i znaczenie jej roli. W mitologii egipskiej Ankh jest jednym z najpotężniejszych i najważniejszych symboli oznaczających życie. Dlatego jako bogini wilgoci, której wszyscy ludzie potrzebują do życia, Tefnut była ściśle związana z tym symbolem.

Rola Tefnut w mitologii egipskiej

Jako główne bóstwo wilgoci, Tefnut był zaangażowany we wszystko, co ma do czynienia z wodą, w tym opadów deszczu, rosy i atmosfery.Była również odpowiedzialna za czas, porządek, niebo, piekło i sprawiedliwość.Miała ścisły związek ze słońcem i księżycem i sprowadził wodę i wilgoć z nieba dla mieszkańców Egiptu.Miała moc tworzenia wody z własnego ciała.Tefnut byłrównież związane ze zmarłymi i miały za zadanie dostarczać wodę duszom zmarłych.

Tefnut był ważnym członkiem Ennead, które były dziewięcioma pierwotnymi i najważniejszymi bóstwami w mitologii egipskiej, podobnymi do dwanaście bóstw olimpijskich greckiego panteonu. Będąc odpowiedzialną za utrzymanie życia, była też jednym z najstarszych i najpotężniejszych bóstw.

Tefnut i mit o suszy

W niektórych mitach, Tefnut był związany z Oko Ra , żeński odpowiednik Ra W tej roli Tefnut był związany z innymi lwicami-boginiami m.in. Sekhmet oraz Menhit.

Inna wersja mitu opowiada o tym, jak Tefnut pokłóciła się ze swoim ojcem, Atumem, i w przypływie gniewu opuściła Egipt. Udała się na pustynię nubijską i zabrała ze sobą całą wilgoć, która była obecna w atmosferze Egiptu. W rezultacie Egipt został całkowicie wysuszony i wyjałowiony i wtedy właśnie nastąpił koniec Starego Państwa.

Pewnego razu w Nubii Tefnut przemieniła się w lwicę i zaczęła zabijać wszystko na swojej drodze.Była tak zaciekła i silna,że ani ludzie ani bogowie nie mogli się do niej zbliżyć.Jej ojciec kochał i tęsknił za córką,więc wysłał jej męża Szu wraz z Thothem,pawianim bogiem mądrości,aby odzyskali boginię.W końcu to Thothowi udało się ją uspokoić dając jej trochędziwny płyn o czerwonym zabarwieniu do wypicia (który bogini pomyliła z krwią, wypijając go natychmiast), i sprowadziła ją z powrotem do domu.

W drodze do domu Tefnut przywróciła wilgoć do atmosfery w Egipcie i spowodowała zalanie Nilu wypuszczając czystą wodę ze swojej pochwy. Ludzie cieszyli się i świętowali powrót Tefnut wraz z zespołem muzyków, pawianów i tancerzy, których bóstwa przywiozły ze sobą z Nubii.

Wielu uczonych uważa, że ta historia może odnosić się do prawdziwej suszy, która mogła spowodować upadek i ostatecznie koniec Starego Królestwa.

Kult i cześć Tefnut'a

Tefnut była czczona w całym Egipcie, ale jej główne ośrodki kultu znajdowały się w Leontopolis i Hermopolis. Istniała również część Denderah, małego egipskiego miasta, która została nazwana "Domem Tefnut" na cześć bogini.

Leontopolis, "miasto lwów", było starożytnym miastem, w którym czczono bóstwa o kocich i lwich głowach związane z bogiem słońca Ra. Tutaj ludzie czcili Tefnut jako lwicę ze spiczastymi uszami, aby odróżnić ją od innych bogiń, które również były przedstawiane jako lwice.

Tefnut i Shu, były również czczone w postaci flamingów jako dzieci króla Dolnego Egiptu i były uważane za mityczne reprezentacje księżyca i słońca.Niezależnie od tego, w jaki sposób była czczona, Egipcjanie upewnili się, że wykonują rytuały dokładnie tak, jak powinni i składali częste ofiary bogini, ponieważ nie chcieli ryzykować rozgniewania jej.Jeśli Tefnut była rozgniewana, Egiptna pewno by ucierpiał.

W trakcie wykopalisk nie odnaleziono żadnych pozostałości świątyń Tefnut, ale liczni uczeni uważają, że w jej imieniu budowano świątynie, do których mógł wejść tylko faraon lub jego kapłanki, które według niektórych źródeł przed wejściem do świątyni bogini musiały dokonać rytuału oczyszczenia w głębokim kamiennym basenie.

W skrócie

Tefnut była życzliwą i potężną boginią, ale miała też ostrą i przerażającą stronę. Mieszkańcy Egiptu bardzo się jej bali, ponieważ wiedzieli, do czego jest zdolna, gdy się rozgniewa, na przykład do spowodowania suszy, która podobno zakończyła okres Starego Państwa. Jednak nadal jest ona postrachem, ale bardzo szanowanym i kochanym bóstwem egipskiego panteonu.