Veles is een van die oude Slavische goden Van de Kievan Rus tot de Balkan en Midden-Europa is Veles een god van de Aarde en de Ondergrondse, maar ook een god van vee, muziek, magie, rijkdom, oogst, list, de wilgenboom, bossen, bosbranden en zelfs poëzie.

Hoewel hij in sommige mythen wordt beschouwd als een sinistere godheid, wordt Veles ook door velen vereerd. Laten we eens kijken naar de mythen achter deze veelzijdige godheid, en of die net zo ingewikkeld zijn als zijn verering.

Wie is Veles?

Artistieke afbeelding van Veles door Blagowood. Bekijk het hier.

Veles wordt vaak afgebeeld met elandhoorns op zijn hoofd en een wollige berenhuid op zijn rug. god van de aarde Echter, hoewel hij wordt geassocieerd met oogsten, is hij geen vruchtbaarheidsgodheid zoals de meeste aardgoden in andere mythologieën. In plaats daarvan wordt hij gezien als bewaker van de aarde en van de onderwereld. Als zodanig wordt hij ook gezien als herder van de doden en niet alleen van het vee.

Veles is ook een gedaanteverwisselaar. Hij verandert meestal in een reuzenslang of een draak. Hij is ook gezien in beren- en wolvenvormen, en nog een paar andere. Dit versterkt zijn beeld als een oeroude en dierlijke god, een die van de Aarde is.

Veles is zo oud dat we zelfs de exacte betekenis van zijn naam niet kennen. Velen geloven dat zijn naam afkomstig is van het Proto-Indo-Europese woord wel Dat zou logisch zijn, aangezien hij ook een herdersgod van het vee is. Er zijn afbeeldingen van hem in zijn slangenvorm, liggend in een bed van zwarte wol in de wortels van de Slavische Wereldboom.

Veles wordt ook wel Volos wat in het Russisch en Oekraïens betekent haar - ook passend, aangezien hij vaak extreem behaard is. zelfs in zijn menselijke vorm.

Veles - De stelende slang

Als oergod en god van de onderwereld wordt Veles vaak gebruikt als schurk in de meeste Slavische mythen. Hij is vaak de antagonist in mythen over de belangrijkste Slavische godheid - de dondergod Perun. Veles en Perun zijn vijanden in de meeste Slavische pantheons. Een van de belangrijkste mythen waarin ze beiden voorkomen is het verhaal over hoe Veles de zoon (of vrouw of vee, afhankelijk van de mythe) van Perun stal.

In de meeste varianten van de mythe veranderde Veles in zijn slangenvorm en glibberde langs Perun's... eik (het tegenovergestelde van Veles' wilgenboom). Terwijl hij de eik beklom, bereikte Veles het huis van Perun in de hemel. In de populairste versie van de mythe ontvoerde Veles vervolgens Peruns tiende zoon Yarilo en bracht hem terug naar zijn domein in de Onderwereld.

Veles doodde of schaadde Yarilo niet, maar voedde hem op als zijn eigen kind en Yarilo groeide uit tot een belangrijke vruchtbaarheidsgodheid in de Slavische mythologie.

Veles' stormachtige strijd met Perun

Onnodig te zeggen dat Perun niet blij was met de ontvoering van zijn zoon. Dit leidde tot de beroemde Slavische "Stormmythe". Deze vertelt het verhaal van de grote strijd tussen Perun en Veles. De twee titanen vochten in een enorm onweer, vandaar dat ook Veles soms wordt geassocieerd met stormen.

De strijd begon toen Veles uit zijn onderwereld kroop en opnieuw in Peruns boom begon te kruipen. De dondergod reageerde door machtige bliksemschichten naar de reuzenslang te gooien, waardoor deze verdween. Veles probeerde zich toen te verbergen door zich in verschillende dingen te veranderen - dieren, mensen en zelfs bomen.

Aan het eind van de stormmythe zegeviert Perun en slaagt erin de machtige slang te doden. De regen die gewoonlijk volgt op krachtig onweer wordt verondersteld de resten te zijn van Veles' lichaam, verbrijzeld door Peruns donder en bliksem.

De vele domeinen van Veles

Ondanks dat Veles wordt gezien als een god van de onderwereld, een bedrieger en een vijand van Perun, wordt hij in de meeste Slavische tradities niet als strikt slecht gezien. Dat komt omdat de Slavische volkeren meer een naturalistische dan een moralistische kijk hadden op hun goden. Voor hen waren de goden slechts representaties van de natuur en de kosmos. Ze waren noch goed noch slecht - ze waren gewoon... waren .

Dus, hoewel Veles - als god van zowel de Aarde en haar vele duistere geheimen en als god van de Onderwereld - in de meeste mythen de antagonistische rol innam, was hij toch niet "slecht". Integendeel, hij was het waard aanbeden te worden zoals elke andere god, vooral als je een goede oogst of veiligheid wilde tijdens je reizen over de aarde.

Veles werd vereerd als een van de drie aspecten van de Slavische god Triglav (Drie Hoofden) - de Slavische drie-eenheid van Perun, Veles en Svarog.

Veles werd ook aanbeden door reizende muzikanten en dichters. Hij was de beschermheer waartoe zij baden voor bescherming tegen de aarde tijdens hun reizen.

Een ander domein waarover Veles' heerste was magie, omdat de Slaven geloofden dat magie van de Aarde kwam. Daarom is hij een groot deel van de Slavische Kukeri festival Tijdens dat festival verkleden mensen zich als grote wollige beschermers, vaak met bellen en horens op hun hoofd, niet ongelijk aan Veles zelf. Zo gekleed Hoewel dit een strikt heidens ritueel is en Bulgarije tegenwoordig een christelijke natie is, wordt het Kukeri-festival nog elk jaar georganiseerd vanwege zijn culturele betekenis en het plezier dat het met zich meebrengt.

Veles en het christendom

Veles van Ethnika. Bekijk het hier.

Ook al zijn alle Slavische naties tegenwoordig christelijk, de meeste van hun heidense Dit geldt vooral voor Veles, waarvan de wortels terug te vinden zijn in veel verschillende mythen en praktijken.

De eerste en duidelijkste associatie is die tussen Veles en de christelijke duivel. Als een typisch gehoornde god van de onderwereld die ook in een slang verandert, werd Veles al snel geassocieerd met Satan toen het christendom zich in Oost-Europa begon te verspreiden.

Tegelijkertijd associeerde de herdersrol van Veles hem met Saint Blaise een christelijke martelaar en heilige in Armenië die ook een beschermer van het vee was.

Door Veles' rijkdomgever en bedrieger, vooral in Oost-Europa, werd hij ook snel geassocieerd met en verdrongen door Sinterklaas - zelf de oorsprong van de kerstman .

Ook al werd Veles grotendeels vervangen door christelijke mythen en heiligen, toch worden veel van de tradities die bij hem ontstonden nog steeds in praktijk gebracht. Zo beginnen veel muzikanten, vooral folkbands die op bruiloften of speciale evenementen en feestdagen spelen, pas te spelen als de gastheer een toast heeft uitgebracht en de eerste slok van zijn glas op de grond heeft gegoten.

Dit ritueel stond voor een betaling of een offer aan Veles, zodat hij het evenement en de muzikanten zelf zou zegenen. Ook al is de Veles-cultus al lang verdwenen, kleine tradities als deze blijven bestaan.

Symboliek van Veles

De symboliek van Veles lijkt op het eerste gezicht nogal vaag, maar als je je erin verdiept wordt het duidelijk. Veles is immers een god van de aarde en er zijn veel dingen die van de aarde komen of ermee verbonden zijn.

Eerst en vooral staat Veles bekend als de vijand van Perun. In de Slavische mythologie zijn de aarde en de hemel voortdurend in gevecht en hoewel de ene "goed" en de andere "slecht" is, worden beide aanbeden en vereerd.

Meer dan dat, Veles is ook een god van de onderwereld en een herder van de doden. Als zodanig is hij niet strikt slecht. Er schijnen geen mythen te bestaan dat hij de doden kwelt of foltert - hij herdert hen gewoon naar het hiernamaals en zorgt voor hen. In feite wordt Veles' onderwereld in sommige beschrijvingen voorgesteld als weelderig groen en vruchtbaar.

Ten slotte is Veles als aardgod ook een god van alles wat van de aarde komt - de gewassen, de bomen en bossen, de dieren in de bossen, de rijkdom die mensen uit de aarde halen, en meer.

Conclusie

Veles is een perfecte weergave van hoe de Slaven hun goden zagen. Moreel dubbelzinnig, complex, en een integraal onderdeel van de wereld om hen heen, Veles vertegenwoordigde meer dan een dozijn dingen voor de Slaven, simpelweg omdat dat is wat de Aarde ook vertegenwoordigde. Een vijand van de hemelgod Perun, maar een vriend van muzikanten en boeren, en een herder van de doden, Veles is een heerlijk bizarre godheid aanontmoeting.