De Romeinse Republiek overleefde enkele eeuwen voordat het verval van haar instellingen leidde tot het Romeinse Rijk. In de oude Romeinse geschiedenis begint de keizertijd met de machtsovername van Augustus, de erfgenaam van Caesar, in 27 voor Christus, en eindigt met de val van het West-Romeinse Rijk in de handen van de "barbaren" in 476 na Christus.

Het Romeinse Rijk legde de basis voor de stichting van de westerse beschaving, maar veel van zijn prestaties zouden niet mogelijk zijn geweest zonder het werk van een groep geselecteerde Romeinse keizers. Deze leiders waren vaak meedogenloos, maar ze gebruikten hun onbeperkte macht ook om stabiliteit en welvaart te brengen in de Romeinse staat.

Dit artikel somt 11 Romeinse keizers op van de late eerste eeuw voor Christus tot de zesde eeuw na Christus, die de Romeinse geschiedenis sterk beïnvloed hebben.

Augustus (63 BC-14 AD)

Augustus (27 BC-14 AD), de eerste Romeinse keizer, moest vele uitdagingen overwinnen om die positie te bekleden.

Na de moord op Caesar in 44 voor Christus dachten veel Romeinen dat Marcus Antonius, een voormalige hoofdluitenant van Caesar, zijn erfgenaam zou worden. Maar in plaats daarvan adopteerde Caesar in zijn testament Augustus, een van zijn achterneven. Augustus, die toen pas 18 jaar oud was, gedroeg zich als een dankbare erfgenaam. Hij sloot zich aan bij Marcus Antonius, hoewel hij wist dat de machtige commandant hem als een vijand beschouwde, enverklaarde de oorlog aan Brutus en Cassius, de belangrijkste plotters achter de moord op Caesar. Tegen die tijd hadden de twee moordenaars de controle overgenomen over de Oost Romeinse provincies Macedonië en Syrië.

De krachten van de twee partijen botsten in de Slag bij Philippi, in 42 voor Christus, waar Brutus en Cassius werden verslagen. Vervolgens verdeelden de winnaars de Romeinse gebieden tussen hen en Lepidus, een voormalige aanhanger van Caesar. De 'triumviraatjes' zouden samen regeren tot de constitutionele orde van de wegkwijnende Republiek was hersteld, maar uiteindelijk begonnen ze tegen elkaar samen te spannen.

Augustus wist dat hij van de triumviraat de minst ervaren strateeg was, dus stelde hij Marcus Agrippa, een uitstekende admiraal, aan als bevelhebber van zijn troepen. Hij wachtte ook op zijn tegenhangers om de eerste zet te doen. In 36 v.C. probeerden Lepidus' troepen Sicilië te veroveren (dat geacht werd neutraal terrein te zijn), maar werden met succes verslagen door het contingent van Augustus-Agrippa.

Vijf jaar later overtuigde Augustus de Senaat om Cleopatra de oorlog te verklaren. Marcus Antonius, die op dat moment de minnaar van de Egyptische koningin was, besloot haar te steunen, maar zelfs vechtend met gecombineerde legers werden zij beiden verslagen in de Slag bij Actium, in 31 v.Chr.

Uiteindelijk werd Augustus in 27 voor Christus keizer. Maar hoewel hij een alleenheerser was, gaf hij er de voorkeur aan titels als rex ' (Latijns woord voor 'koning') of ' dictator perpetuus ", wetende dat de republikeinse Romeinse politici uiterst huiverig stonden tegenover het idee van een monarchie. In plaats daarvan nam hij de titel aan van princeps Als keizer was Augustus nauwgezet en methodisch. Hij reorganiseerde de staat, voerde volkstellingen uit en hervormde het administratieve apparaat van het rijk.

Tiberius (42 BC-37 AD)

Tiberius (14 AD-37 AD) werd de tweede keizer van Rome na de dood van Augustus, zijn stiefvader. De regering van Tiberius kan in twee delen worden verdeeld, waarbij het jaar 26 AD een keerpunt vormt.

Tijdens zijn vroege heerschappij herstelde Tiberius de Romeinse controle over de gebieden Cisalpine Gallië (het huidige Frankrijk) en de Balkan, waardoor de noordelijke grens van het rijk voor vele jaren werd veiliggesteld. Tiberius veroverde ook tijdelijk delen van Germanië, maar was voorzichtig om niet betrokken te raken in een uitgebreid militair conflict, zoals Augustus hem had aangegeven. De economie van het rijk genoot ook vanaanzienlijke groei als gevolg van deze periode van relatieve vrede.

De tweede helft van Tiberius' bewind wordt gekenmerkt door een reeks familietragedies (de eerste is de dood van zijn zoon Drusus in 23 n.C.), en de definitieve terugtrekking van de keizer uit de politiek in 27 n.C. Tijdens het laatste decennium van zijn leven bestuurde Tiberius het rijk vanuit een privé-villa op Capri, maar hij maakte de fout Sejanus, een van zijn hoge magistraten, te belasten met de uitvoering van zijn bevelen.

In afwezigheid van Tiberius gebruikte Sejanus de Praetoriaanse Garde (een speciale militaire eenheid die door Augustus was opgericht om de keizer te beschermen) om zijn eigen politieke tegenstanders te vervolgen. Uiteindelijk ontdeed Tiberius zich van Sejanus, maar de reputatie van de keizer leed ernstig onder de daden van zijn ondergeschikte.

Claudius (10 AD-54 AD)

Nadat Caligula door zijn keizerlijke garde was afgeslacht, gingen zowel de Praetorianen als de Senaat op zoek naar een manipuleerbare, volgzame man om de rol van keizer te vervullen; zij vonden die in Caligula's oom, Claudius (41 AD-54 AD).

Tijdens zijn jeugd werd Claudius getroffen door een niet gediagnosticeerde ziekte waaraan hij verschillende handicaps en tics overhield: hij stotterde, liep mank en was licht doof. Hoewel velen hem onderschatten, bleek Claudius onverwacht een zeer efficiënt heerser.

Claudius verzekerde zich eerst van zijn positie op de troon door de Praetoriaanse troepen, die hem trouw waren geweest, te belonen met geld. Kort daarna organiseerde de keizer een kabinet, voornamelijk bestaande uit vrijgelatenen, in een poging de macht van de Senaat te ondermijnen.

Tijdens het bewind van Claudius werden de provincies Lycië en Thracië bij het Romeinse Rijk gevoegd. Claudius gaf ook opdracht tot, en voerde korte tijd het bevel over, een militaire campagne om Britannia (het huidige Brittannië) te onderwerpen. Een aanzienlijk deel van het eiland was in 44 v.C. veroverd.

De keizer ondernam ook veel openbare werken. Zo liet hij verschillende meren droogleggen, waardoor het rijk meer cultuurgrond kreeg, en legde hij ook twee aquaducten aan. Claudius stierf in 54 na Christus en werd opgevolgd door zijn adoptiefzoon Nero.

Vespasianus (9 AD-79 AD)

Vespasianus was de eerste Romeinse keizer (69 n.C.-79 n.C.) van de Flavische dynastie. Van nederige afkomst vergaarde hij geleidelijk aan macht door zijn militaire prestaties als bevelhebber.

In 68 na Christus, toen Nero stierf, werd Vespasianus uitgeroepen tot keizer door zijn troepen in Alexandrië, waar hij toen gelegerd was. Vespasianus werd echter pas officieel bekrachtigd als princeps een jaar later door de Senaat, en tegen die tijd had hij te kampen met een reeks provinciale opstanden, die de regering van Nero ongemoeid liet.

Om deze situatie het hoofd te bieden, herstelde Vespasianus eerst de discipline van het Romeinse leger. Al snel waren alle opstandelingen verslagen. Niettemin gaf de keizer opdracht de in de oostelijke provincies gelegerde troepen te verdrievoudigen; een maatregel die werd ingegeven door de felle Joodse opstand in Judea die duurde van 66 tot 70 na Christus, en pas eindigde met het Beleg van Jeruzalem.

Vespasianus verhoogde ook aanzienlijk de publieke middelen, door de instelling van nieuwe belastingen. Deze inkomsten werden later gebruikt om een restauratieprogramma van gebouwen in Rome te financieren. In deze periode begon de bouw van het Colosseum.

Trajanus (53 AD-117 AD)

Publiek domein

Trajanus (98 AD-117 AD) wordt beschouwd als een van de grootste heersers uit de keizertijd, vanwege zijn bekwaamheid als bevelhebber en zijn belangstelling voor de bescherming van de armen. Trajanus werd geadopteerd door keizer Nerva, en werd de volgende princeps toen deze stierf.

Tijdens de heerschappij van Trajanus veroverde het Romeinse Rijk Dacië (gelegen in het huidige Roemenië), dat een Romeinse provincie werd. Trajanus leidde ook een grote militaire campagne in Klein-Azië en trok verder naar het oosten, versloeg de troepen van het Parthische Rijk en veroverde delen van Arabië, Armenië en Boven-Mesopotamië.

Om de levensomstandigheden van de arme burgers van het rijk te verbeteren, verlaagde Trajanus verschillende soorten belastingen. De keizer voerde ook de alimenta ', een overheidsfonds dat bestemd is om de kosten te dekken van de voeding van arme kinderen uit Italiaanse steden.

Trajanus stierf in 117 na Christus en werd opgevolgd door zijn neef Hadrianus.

Hadrianus (76 AD-138 AD)

Hadrianus (117 AD-138 AD) werd bekend als een rusteloos keizer. Tijdens zijn heerschappij reisde Hadrianus vele malen door het rijk, om de toestand van de troepen te controleren of ze voldeden aan zijn strenge normen. Deze inspecties hielpen de grenzen van het Romeinse Rijk bijna 20 jaar lang veilig te stellen.

In Romeins Brittannië werden de grenzen van het rijk versterkt met een 73 mijl lange muur, algemeen bekend als Hadrian's Wall. De bouw van de beroemde muur begon in 122 na Christus en in 128 na Christus was het grootste deel van de structuur al klaar.

Keizer Hadrianus was erg gesteld op de Griekse cultuur. Uit historische gegevens blijkt dat hij tijdens zijn bewind minstens drie keer naar Athene reisde, en hij werd ook de tweede Romeinse keizer die werd ingewijd in de Eleusinische Mysteriën (met Augustus als eerste).

Hadrianus stierf in 138 na Christus en werd opgevolgd door zijn adoptiezoon, Antoninus Pius.

Antoninus Pius (86 AD-161 AD)

In tegenstelling tot de meeste van zijn voorgangers voerde Antoninus (138-161 n.Chr.) geen enkel Romeins leger aan op het slagveld, een opmerkelijke uitzondering, waarschijnlijk veroorzaakt door het feit dat er tijdens zijn bewind geen noemenswaardige opstanden tegen het rijk plaatsvonden. In deze rustige tijden kon de Romeinse keizer kunst en wetenschappen bevorderen en aquaducten, bruggen en wegen aanleggen in het hele rijk.

Ondanks Antoninus' duidelijke beleid om de grenzen van het rijk niet te wijzigen, stelde de onderdrukking van een kleine opstand in Romeins Brittannië de keizer in staat het gebied van Zuid-Schotland bij zijn heerschappij te voegen. Deze nieuwe grens werd versterkt met de bouw van een 37 mijl lange muur, later bekend als de muur van Antoninus.

Waarom de senaat Antoninus de titel "Pius" toekende is nog steeds een punt van discussie. Sommige geleerden suggereren dat de keizer dit cognomen verkreeg nadat hij het leven had gespaard van enkele senatoren die Hadrianus vlak voor zijn dood ter dood had veroordeeld.

Andere historici denken dat de achternaam een verwijzing is naar de voortdurende loyaliteit van Antoninus aan zijn voorganger. Het was immers aan Antoninus' ijverige verzoeken te danken dat de Senaat, zij het met tegenzin, uiteindelijk instemde met de vergoddelijking van Hadrianus.

Marcus Aurelius (121 AD-180 AD)

Marcus Aurelius (161 AD-180 AD) volgde Antoninus Pius, zijn adoptievader, op. Van jongs af aan en gedurende zijn hele bewind hanteerde Aurelius de principes van het stoïcisme, een filosofie die mensen dwingt een deugdzaam leven na te streven. Maar ondanks Aurelius' beschouwende aard maakten de vele militaire conflicten die tijdens zijn bewind plaatsvonden, deze periode tot een van de meest turbulente in de geschiedenis van Rome.

Kort nadat Aurelius was aangetreden, viel het Parthische Rijk Armenië binnen, een belangrijk bondgenotenrijk van Rome. Als antwoord stuurde de keizer een groep ervaren bevelhebbers om de Romeinse tegenaanval te leiden. Het kostte de keizerlijke troepen vier jaar (162 AD-166 AD) om de indringers af te slaan, en toen de zegevierende legioenen uit het oosten terugkeerden, brachten ze een virus mee naar huis dat miljoenen Romeinen doodde.

Terwijl Rome nog steeds te kampen had met de pest, diende zich eind 166 na Christus een nieuwe bedreiging aan: een reeks invallen van Germaanse stammen die verschillende Romeinse provincies ten westen van de Rijn en de Donau begonnen aan te vallen. Het gebrek aan mankracht dwong de keizer ertoe slaven en gladiatoren te rekruteren. Bovendien besloot Aurelius zelf bij deze gelegenheid het bevel over zijn troepen te voeren, hoewel hij geenmilitaire ervaring.

De Marcomannische Oorlogen duurden tot 180 na Christus; in die tijd schreef de keizer een van de beroemdste filosofische werken van de antieke wereld, de Meditaties Dit boek verzamelt Marcus Aurelius' beschouwingen over verschillende onderwerpen, van zijn inzichten over oorlog tot verschillende verhandelingen over hoe de mens deugd kan bereiken.

Diocletianus (244 AD-311 AD)

Met de troonsbestijging van Commodus (de erfgenaam van Marcus Aurelius) in 180 n.C. begon voor Rome een lange periode van politieke onrust, die duurde tot de komst van Diocletianus (284 n.C.-305 n.C.) aan de macht. Diocletianus voerde een reeks politieke hervormingen door waardoor het Romeinse Rijk in het Westen bijna twee eeuwen kon overleven en in het Oosten nog veel meer.

Diocletianus besefte dat het rijk te groot was geworden om efficiënt door slechts één vorst te worden beschermd, dus benoemde hij in 286 AD Maximianus, een vroegere wapenbroeder van hem, tot medekeizer, en verdeelde hij het Romeinse grondgebied virtueel in twee helften. Vanaf dit moment zouden Maximianus en Diocletianus respectievelijk het westelijke en oostelijke deel van het Romeinse Rijk verdedigen. Tijdens ditreorganisatie, werden Milaan en Nicomedia aangewezen als de nieuwe administratieve centra van het rijk; waardoor Rome (de stad) en de Senaat hun vroegere politieke overwicht verloren.

De keizer reorganiseerde ook het leger en verplaatste de meeste zware infanterie over de grenzen van het rijk, om de weerbaarheid ervan te vergroten. Diocletianus liet deze laatste maatregel vergezeld gaan van de bouw van vele forten en vestingen in het hele rijk.

Het feit dat Diocletianus de keizerstitel van ' princeps of "eerste burger" voor die van dominus ", wat "meester" of "eigenaar" betekent, geeft aan hoezeer de rol van de keizer in deze periode gehomologeerd kon worden met die van een alleenheerser. Diocletianus deed echter vrijwillig afstand van zijn macht na 20 jaar geregeerd te hebben.

Constantijn I (312 AD-337 AD)

Tegen de tijd dat keizer Diocletianus aftrad, was de door hem ingestelde diarchie al geëvolueerd tot een tetrarchie. Uiteindelijk bleek dit systeem van vier heersers niet efficiënt, gezien de neiging van de co-keizers om elkaar de oorlog te verklaren. Het is in deze politieke context dat de figuur van Constantijn I (312 AD-337 AD) verscheen.

Constantijn was de Romeinse keizer die Rome tot het christendom bekeerde en het christelijk geloof als officiële godsdienst erkende. Hij deed dit nadat hij een vlammende cross in de lucht, terwijl je de Latijnse woorden " In hoc signos vinces "Constantijn kreeg dit visioen toen hij oprukte naar de slag bij de Milviaanse brug in 312 na Christus, een beslissend treffen dat hem de enige heerser van het westelijke deel van het rijk maakte.

In 324 na Chr. trok Constantijn naar het oosten en versloeg Licinius, zijn medekeizer, in de Slag bij Chrysopolis, waarmee de hereniging van het Romeinse Rijk werd voltooid. Dit wordt gewoonlijk beschouwd als de belangrijkste prestatie van Constantijn.

De keizer herstelde Rome echter niet als hoofdstad van het rijk, maar koos ervoor te regeren vanuit Byzantium (naar hem omgedoopt tot "Constantinopel" in 330 na Chr.), een goed versterkte stad uit het oosten. Deze verandering was waarschijnlijk ingegeven door het feit dat het westen in de loop der tijd steeds moeilijker te beschermen was tegen barbaarse invasies.

Justinianus (482 AD-565 AD)

Een engel toont Justinianus een model van de Hagia Sofia. Publiek domein.

Het West-Romeinse Rijk viel in 476 AD in handen van de barbaren. In de oostelijke helft van het rijk werd dit verlies betreurd, maar de keizerlijke troepen konden niets doen, omdat ze in de minderheid waren. In de volgende eeuw zou Justinianus (527 AD-565 AD) echter de taak op zich nemen om het Romeinse Rijk in zijn oude glorie te herstellen, en hij slaagde daar gedeeltelijk in.

De generaals van Justinianus leidden vele succesvolle militaire campagnes in West-Europa en namen uiteindelijk veel voormalige Romeinse gebieden terug van de barbaren. Het hele Italiaanse schiereiland, Noord-Afrika en de nieuwe provincie Spania (ten zuiden van het huidige Spanje) werden tijdens de heerschappij van Justinianus bij het Romeinse Oosterse Rijk gevoegd.

Helaas zouden de West-Romeinse gebieden binnen enkele jaren na de dood van Justinianus weer verloren gaan.

De keizer beval ook de reorganisatie van het Romeinse recht, een inspanning die resulteerde in de Justiniaanse code. Justinianus wordt vaak beschouwd als de laatste Romeinse keizer en de eerste heerser van het Byzantijnse Rijk, die de erfenis van de Romeinse wereld naar de Middeleeuwen zou dragen.

Conclusie

Van de Romaanse talen tot de stichting van het moderne recht, veel van de belangrijkste culturele verworvenheden van de westerse beschaving waren alleen mogelijk dankzij de ontwikkeling van het Romeinse Rijk en het werk van zijn leiders. Daarom is het kennen van de prestaties van de grote Romeinse keizers zo belangrijk voor een beter begrip van zowel het verleden als de huidige wereld.