ဂျိန်း၏အလေ့အကျင့်နှင့် အယူဝါဒသည် အနောက်တိုင်းစိတ်တွင် လွန်ကဲပုံပေါ်နိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့၏မူများ အားလုံး၏နောက်ကွယ်တွင် အကြောင်းပြချက်တစ်ခုရှိသည်။ ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဂျိန်းလူမျိုးငါးသန်းကျော် နေထိုင်လျက်ရှိသောကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုများနှင့် ယုံကြည်ချက်များကို စိတ်ဝင်စားသူတိုင်း ဂျိန်းဘာသာကို လျစ်လျူမရှုသင့်ပေ။ အရှေ့တိုင်း၏ ရှေးအကျဆုံးနှင့် ပိုမိုစွဲမက်ဖွယ်ကောင်းသော ဘာသာတရားများထဲမှ တစ်ခုအကြောင်း ပိုမိုရှာဖွေကြပါစို့။

ဂျိန်းဘာသာ၏မူလအစ

ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အခြားသောဘာသာတရားများကဲ့သို့ပင်၊ ၎င်းတို့၏အယူဝါဒသည် အမြဲတည်ရှိနေပြီး ထာဝရဖြစ်သည်ဟု ဂျိန်းများက ဆိုကြသည်။ ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့နေထိုင်သည့် နောက်ဆုံးအချိန်စက်ဝန်းအား နှစ်ပေါင်း 8 သန်းကျော်နေထိုင်ခဲ့သော Rishabhanath ဟုခေါ်သော ဒဏ္ဍာရီလာပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးမှ တည်ထောင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆပါသည်။ သူသည် ပထမဆုံး Tirthankara သို့မဟုတ် ဓမ္မဆရာဖြစ်ခဲ့ပြီး သမိုင်းတစ်လျှောက် စုစုပေါင်း ၂၄ ပါးရှိခဲ့သည်။

ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာတွင် ဂျိန်း၏မူလအစမေးခွန်းအတွက် မတူညီသောအဖြေတစ်ခုရှိသည်။ Indus တောင်ကြားတွင် တူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့သော အချို့သော ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများသည် ဂျိန်းဘာသာ၏ ပထမဆုံးသော အထောက်အထားမှာ ဘီစီ 8 ရာစုတွင် နေထိုင်ခဲ့သော ပါရှဝနသာခေတ်မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဘီစီအီး 8 ရာစုတွင် နေထိုင်သော ပါရှဝနသာမှ သိရသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း 2500 ကျော်ကဖြစ်သည်။ ယင်းကြောင့် ဂျိန်းဘာသာသည် ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ရှေးအကျဆုံးဘာသာတရားများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်လာသည်။ အချို့သောရင်းမြစ်များက ဝေဒကျမ်းများကို မရေးစပ်မီ (ဘီစီအီး ၁၅၀၀ နှင့် ၁၂၀၀ ကြား) တွင် ဂျိန်းအယူဝါဒ တည်ရှိနေသည်ဟု ဆိုကြသော်လည်း ယင်းသည် အလွန်အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်သည်။

ဂျိန်းဘာသာ၏ ပင်မအခြေခံမူများ

ဂျိန်းသွန်သင်ချက်များသည် ကျင့်ဝတ်ငါးပါးအပေါ် အားကိုးသည်ဂျိန်းတိုင်းနှင့် ဆက်ဆံရမည့် တာဝန်များ။ ဒါတွေကို တစ်ခါတရံ ကတိသစ္စာလို့ ခေါ်တယ်။ ကိစ္စရပ်တိုင်းတွင် ဂျိန်းဘာသာဝင်များအတွက် ကတိကဝတ်များ လျော့ရဲသွားသော်လည်း ဂျိန်းဘုန်းကြီးများက “ကြီးကျယ်သောကတိများ” ဟုခေါ်သည့် ကတိကဝတ်များကို ခံယူကာ သိသိသာသာ တင်းကျပ်တတ်သည်။ သစ္စာငါးပါးမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

၁။ Ahimsa သို့မဟုတ် အကြမ်းမဖက်ခြင်း-

Jains သည် သက်ရှိလူသား သို့မဟုတ် လူသားမဟုတ်သော မည်သည့်သတ္တဝါကိုမဆို စိတ်ဆန္ဒအလျောက် မထိခိုက်စေရန် ကတိကဝတ်ပြုပါသည်။ အကြမ်းမဖက်မှုကို အပြောအဆို၊ တွေးခေါ်ပုံ၊ လုပ်ဆောင်ချက်တို့ဖြင့် ကျင့်သုံးရမည်။

၂။ Satya သို့မဟုတ် အမှန်တရား-

ဂျိန်းတိုင်း အမှန်တရား ကို အမြဲပြောရန် မျှော်လင့်ပါသည်။ ဒီကတိက တော်တော်ရှင်းပါတယ်။

၃။ Asteya သို့မဟုတ် ခိုးယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း-

Jains သည် အခြားသူတစ်ဦးထံမှ မည်သည့်အရာကိုမျှ ယူဆောင်ခြင်းမပြုသင့်ပါ။ “သစ္စာဂတိ” ကြီးကို ခံယူကြသော ရဟန်းတော်များသည်လည်း ရရှိလာသော လက်ဆောင်များကို ယူဆောင်ခွင့် တောင်းခံရမည်။

၄။ ဗြဟ္မာ၊ သို့မဟုတ် ကာမဂုဏ်-

ဂျိန်းဘာသာဝင်တိုင်း၏ သန့်ရှင်းမှုကို တောင်းဆိုသော်လည်း နောက်တဖန် ကျွန်ုပ်တို့သည် လူဝတ်ကြောင်ဖြစ်စေ၊ ရဟန်းဖြစ်စေ၊ သီလရှင်ဖြစ်စေ ပြောဆိုသည်ဖြစ်စေ ကွဲပြားသည်။ ရှေးယခင်က ၎င်းတို့၏ ဘဝလက်တွဲဖော်အပေါ် သစ္စာရှိရန် မျှော်လင့်ထားသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် လိင်နှင့် ကာမဂုဏ် သာယာမှုတိုင်းကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် တားမြစ်ထားသည်။

၅။ Aparigraha, သို့မဟုတ် ပိုင်နိုင်မှုမရှိခြင်း-

ပစ္စည်းဥစ္စာကို တွယ်တာခြင်းသည် မျက်မှောင်ကြုတ်ပြီး လောဘ ၏ လက္ခဏာတစ်ခုအဖြစ် မြင်သည်။ ဂျိန်းဘုန်းကြီးတွေဟာ သူတို့ရဲ့အဝတ်အစားတောင် ဘာမှမပိုင်ဘူး။

Jain Cosmology

ဂျိန်းအယူအဆအရ စကြဝဠာသည်အဆုံးမရှိလုနီးပါးဖြစ်ပြီး lokas ဟုခေါ်သော နယ်ပယ်များစွာ ပါဝင်သည်။ ဝိညာဉ်များသည် ထာဝရတည်မြဲပြီး ဤ လောက တွင် ဘဝ ၊ မရဏ နှင့် မွေးဖွားခြင်း တို့၏ နောက်တွင် နေထိုင်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဂျိန်းစကြာဝဠာတွင် အထက်ကမ္ဘာ၊ အလယ်ကမ္ဘာနှင့် အောက်ကမ္ဘာဟူ၍ သုံးပိုင်းရှိသည်။

အချိန်သည် စက်ဝိုင်းပုံဖြစ်ပြီး မျိုးဆက်နှင့် ယိုယွင်းသည့် ကာလများရှိသည်။ ဤကာလနှစ်ခုသည် သံသရာတစ်ဝက်ဖြစ်ပြီး ရှောင်လွှဲ၍မရပါ။ အချိန်နဲ့အမျှ ဘယ်အရာကမှ အကန့်အသတ်မရှိ ပိုကောင်းလာနိုင်ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာ ဘယ်အရာမှ တစ်ချိန်လုံး မကောင်းနိုင်ပါဘူး။ လောလောဆယ်တွင် ဂျိန်းဆရာများက ကျွန်ုပ်တို့သည် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုနှင့် ဘာသာရေး ဆုတ်ယုတ်မှုကာလကို ဖြတ်သန်းနေရသည်ဟု ထင်မြင်ကြသော်လည်း လာမည့်နှစ်ဝက်တွင် စကြာဝဠာကြီးသည် မယုံနိုင်လောက်အောင် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စာရိတ္တပြန်လည်ဆန်းသစ်သည့် ကာလတစ်ခုအဖြစ် ပြန်လည်နိုးထလာမည်ဖြစ်သည်။

ဂျိန်းဘာသာ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူဘာသာတို့၏ ကွာခြားချက်များ

သင်သည် ဤဆောင်းပါးကို ဂရုတစိုက်ဖတ်ရှုခဲ့ပြီး၊ အားလုံးသည် အခြားအိန္ဒိယဘာသာတရားများကဲ့သို့ပင် ထင်ကောင်းထင်နိုင်သည်။ တကယ်တော့ ဂျိန်းဘာသာ၊ ဟိန္ဒူဘာသာ ၊ ဆစ်ခ်ဘာသာ၊ နှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ တို့သည် ပြန်လည်မွေးဖွားခြင်းနှင့် အချိန်၏ဘီးများကဲ့သို့ ယုံကြည်ချက်ရှိကြပြီး တရားဓမ္မလေးပါးဟု မှန်ကန်စွာ ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ၎င်းတို့အားလုံးတွင် အကြမ်းမဖက်ခြင်းကဲ့သို့သော ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာတန်ဖိုးများရှိပြီး ဝိညာဉ်ရေးရာမှာ ဉာဏ်အလင်းရရှိရန် နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။

သို့သော် ဂျိန်းအယူဝါဒသည် ၎င်း၏ အတ္တဗေဒဆိုင်ရာ ပရဝုဏ်များတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူဘာသာ နှစ်မျိုးလုံး ကွဲပြားသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူဘာသာတွင် စိတ်ဝိညာဉ်သည် ၎င်း၏တည်ရှိမှုတစ်လျှောက်လုံး မပြောင်းလဲဘဲ ရှိနေသော်လည်း ဂျိန်းအယူဝါဒသည် အမြဲတစေ-ပြောင်းလဲသောဝိညာဉ်။

ဂျိန်းအတွေးထဲတွင် အဆုံးမရှိသောဝိညာဉ်များရှိပြီး ၎င်းတို့အားလုံးသည် ထာဝရဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် သီးခြားလူဝင်စားချိန်တစ်ခုတွင် နေထိုင်နေသော လူတစ်ဦး၏အသက်တာအတွင်းတွင်ပင် ၎င်းတို့သည် အဆက်မပြတ်ပြောင်းလဲနေသည်။ လူတို့သည် ပြောင်းလဲသွားကာ ဂျိန်းတို့သည် မိမိကိုယ်ကို သိရန် တရားအားထုတ်ခြင်းကို မသုံးဘဲ ပြည့်စုံခြင်းဆီသို့ ( တရားဓမ္မ ) ကို သင်ယူသည်။

The Jain Diet – သတ်သတ်လွတ်စားခြင်း

သက်ရှိသတ္တဝါတိုင်းအပေါ် အကြမ်းမဖက်ခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်း၏ နောက်ဆက်တွဲအချက်မှာ ဂျိန်းများသည် အခြားတိရစ္ဆာန်များကို မစားနိုင်ပါ။ ဂျိန်းဘုန်းကြီးတွေနဲ့ သီလရှင်တွေက ဥတွေကို မစားဘဲ အကြမ်းမဖက်ဘဲ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ နို့ထွက်ပစ္စည်းတွေကို သုံးနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ဂျိန်းဘုန်းကြီးတွေနဲ့ သီလရှင်တွေက လတ်တို-သက်သတ်လွတ်စားတာကို လိုက်စားလေပါပဲ။ တိရစ္ဆာန်သက်သာချောင်ချိရေးနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မှုများရှိပါက သတ်သတ်လွတ်စားခြင်းကို အားပေးသည်။

အင်းဆက်ပိုးမွှားကဲ့သို့သော သေးငယ်သောသက်ရှိများပင် ၎င်းတို့၏ပြင်ဆင်မှုအတွင်း ၎င်းတို့၏အစားအစာများကို မည်သို့ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်နှင့် ပတ်သက်၍ ဂျိန်းများအကြား အမြဲတစေ စိုးရိမ်ပူပန်မှုရှိပါသည်။ ဂျိန်းလူမျိုးများသည် နေဝင်ပြီးနောက် အစာစားခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ကြပြီး ရဟန်းတော်များသည် တစ်နေ့လျှင် ဆွမ်းတစ်နပ်သာ စားရန် တင်းကျပ်သော အစားအသောက်များ ရှိသည်။

ပွဲတော်များသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ပွဲတော်အများစုနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပြီး ဂျိန်းတို့သည် ပုံမှန်ထက်ပင် အစာရှောင်သည့်အချိန်အခါများဖြစ်သည်။ အချို့မှာ ဆယ်ရက်သာ ပြုတ်ထားသောရေကို သောက်ခွင့်ရှိသည်။

Swastika

အနောက်ဘက်ရှိ အထူးအငြင်းပွားဖွယ်သင်္ကေတတစ်ခု ၊ 20 ရာစုနောက်ပိုင်းတွင် ၎င်း၏တွဲဆက်ဖော်ပြချက်များကြောင့် swastika ဖြစ်သည်။ ဒါပေမယ့် တစ်ခုတော့ ရှိသင့်တယ်။ဤအရာသည် စကြာဝဠာ၏ အလွန်ရှေးကျသော သင်္ကေတဖြစ်သည်ကို ဦးစွာနားလည်ပါ။ ၎င်း၏လက်လေးချောင်းသည် ဝိညာဉ်များဖြတ်သန်းရမည့် တည်ရှိမှုအခြေအနေလေးခုကို ကိုယ်စားပြုသည်-

• ကောင်းကင်ရှိသတ္တဝါများအနေနှင့်။
• လူသားအဖြစ်။
• နတ်ဆိုးများအဖြစ်။
• အပင် သို့မဟုတ် တိရိစ္ဆာန်များကဲ့သို့ လူသားငယ်များ။

Jain Swastika သည် သဘာဝတရားနှင့် စိတ်ဝိညာဉ်တို့၏ ထာဝရရွေ့လျားမှုအခြေအနေကို ကိုယ်စားပြုသည်၊ ထိုလမ်းကြောင်းတစ်ခုတည်းသို့မလိုက်ဘဲ မွေးဖွားခြင်း၊ သေဆုံးခြင်းနှင့် မွေးဖွားခြင်းစက်ဝိုင်းတွင် ထာဝရပိတ်မိနေမည့်အစား။ လက်လေးချောင်းကြားတွင် ထာဝရဝိညာဉ်၏ လက္ခဏာလေးရပ်ကို ကိုယ်စားပြုသည့် အစက်လေးခုရှိသည်- အဆုံးမဲ့ အသိပညာ ၊ သညာ၊ ပျော်ရွှင်မှု နှင့် စွမ်းအင်။

အခြား ဂျိန်းဘာသာ သင်္ကေတများ

၁။ အဟိမ်ဆာ-

၎င်းကို လက်ဖဝါးပေါ်တွင် ဘီးတပ်ထားသော လက်ဖြင့် သင်္ကေတပြုထားပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့ မြင်ဖူးသည့်အတိုင်း အဟိမ်ဆာဟူသော စကားလုံးကို အကြမ်းမဖက်ဟု ဘာသာပြန်ဆိုသည်။ ဘီးသည် ဂျိန်းတိုင်း လိုက်နာရမည့် အဟိမ်ဆာ၏ အဆက်မပြတ်လိုက်စားမှုကို ကိုယ်စားပြုသည်။

၂။ ဂျိန်းအလံ-

၎င်းတွင် မတူညီသောအရောင်ငါးမျိုးရှိသော စတုဂံအဝိုင်းငါးခုပါ၀င်သည်၊ တစ်ခုစီသည် သစ္စာငါးပါးအနက်တစ်ခုစီကိုကိုယ်စားပြုသည်-

• အဖြူ၊ စိတ်ဝိညာဉ်များကို ကိုယ်စားပြုသည် ကိလေသာအားလုံးကို ကျော်လွှားပြီး ထာဝရပျော်ရွှင်မှုကို ရရှိခဲ့သူ။
• အနီရောင် ၊ သမ္မာတရားအားဖြင့် ကယ်တင်ခြင်းသို့ရောက်သော ဝိညာဉ်များအတွက်။
• အဝါရောင် ၊ အခြားသတ္တဝါထံမှ မခိုးယူရသေးသော ဝိညာဉ်များအတွက်။
• စိမ်းလန်း ၊ ဖြူစင်မှုအတွက်။
• အမှောင် အပြာ ၊ သာသနာတော်နှင့် ပိုင်ဆိုင်ရာမဟုတ်သော။

၃။ Om-

ဤဝဏ္ဏနာတိုသည် အလွန်အစွမ်းထက်ပြီး ဉာဏ်အလင်းရရှိရန်နှင့် ဖျက်ဆီးတတ်သော ကိလေသာများကို ကျော်လွှားရန်အတွက် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ သန်းပေါင်းများစွာက မန္တန်တစ်ခုအဖြစ် ဟောကြားထားသည်။

ဂျိန်းပွဲတော်များ

ဂျိန်းဘာသာနှင့်ပတ်သက်သော အရာအားလုံးသည် ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် ရှောင်ကြဉ်ခြင်း အကြောင်းမဟုတ်ပါ။ အရေးအကြီးဆုံး နှစ်စဉ် ဂျိန်းပွဲတော်ကို Paryushana သို့မဟုတ် Dasa Lakshana ဟုခေါ်သည်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း၊ ဘဒ္ဒရပဒလ၊ လဆုတ် ၁၂ ရက်မှ စ၍ နှစ်စဉ်ကျင်းပသည်။ ဂရီဂေါရီးယန်းပြက္ခဒိန်တွင် များသောအားဖြင့် စက်တင်ဘာလအစတွင် ကျရောက်လေ့ရှိသည်။ ရှစ်ရက်မှ ဆယ်ရက်ကြား ကြာမြင့်ပြီး ထိုကာလတွင် လူများရော ရဟန်းများပါ အစာရှောင်ဆုတောင်းကြသည်။

ဂျိန်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ သစ္စာငါးပါးကို အလေးပေးရန်အတွက်လည်း ဤအချိန်ကို ယူသည်။ ဒီပွဲတော်မှာ ရွတ်ဆို၊ ဂုဏ်ပြုတာတွေလည်း ပါပါတယ်။ ပွဲတော်နောက်ဆုံးနေ့တွင် တက်ရောက်လာသူအားလုံး စုပေါင်း၍ တရားထိုင်ကြသည်။ Jains သည် ဤအခွင့်အရေးကို ခွင့်လွှတ်ခြင်း မိမိတို့မသိလိုက်ဘဲ စော်ကားမိသောမည်သူမဆိုထံမှ ခွင့်လွှတ်မှုတောင်းခံရန် ဤအခွင့်အရေးကို ရယူပါ။ ဤအချိန်တွင်၊ ၎င်းတို့သည် Paryushana ၏ စစ်မှန်သော အဓိပ္ပါယ်ကို "စုဝေးခြင်း" ဟု ဘာသာပြန်ဆိုသည်။

နိဂုံးချုပ်

ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရှေးအကျဆုံးဘာသာတရားတစ်ခုဖြစ်သည့် ဂျိန်းဘာသာသည် စိတ်ဝင်စားစရာအကောင်းဆုံးဘာသာတစ်ခုဖြစ်သည်။ သူတို့၏ အလေ့အကျင့်များသည် စွဲမက်ဖွယ်ကောင်းပြီး သိသင့်သိထိုက်သည်သာမက၊ ၎င်းတို့၏ စကြာဝဠာဗေဒနှင့် ဘဝဘဝနှင့် အဆုံးမရှိသော အလှည့်အပြောင်းများအကြောင်း အတွေးအမြင်များ၊ခေတ်ရဲ့ဘီးတွေက တော်တော်ရှုပ်ထွေးတယ်။ ၎င်းတို့၏ သင်္ကေတများကို အနောက်ကမ္ဘာတွင် အများအားဖြင့် လွဲမှားစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသော်လည်း ၎င်းတို့သည် အကြမ်းမဖက်မှု၊ သစ္စာရှိမှုနှင့် ရုပ်ပစ္စည်းပိုင်ဆိုင်မှုများကို ငြင်းပယ်ခြင်းကဲ့သို့သော ဂုဏ်ယူဖွယ်ယုံကြည်ချက်များအတွက် ရပ်တည်ကြသည်။