Weinig mythologische wezens dragen zoveel fascinerende titels als Abhartach - een van de beroemdste tirannen uit de Ierse mythologie. Gezien als een mogelijke oorsprong voor Bram Stokers Dracula Abhartach was een ondode vampier die 's nachts door Noord-Ierland zwierf en het bloed van zijn slachtoffers dronk.

Hij was ook een tirannieke heerser tijdens zijn leven en een sluwe tovenaar die de dood kon bedriegen. Hij was ook een dwerg, te oordelen naar zijn naam Abhartach of Avartagh, wat letterlijk vertaald kan worden als dwerg in het Iers. Niet te verwarren met Abartach/Abarta, een van Ierlands oude Keltische godheden .

Dus, wie is Abhartach precies en waarom heeft hij zoveel titels?

Wie is Abhartach?

De Abhartach-mythe is zowel eenvoudig als enigszins gecompliceerd vanwege latere hervertellingen en herschrijvingen in het christelijke tijdperk van Ierland. De oudste Keltische mythe die we kennen wordt beschreven in Patrick Weston Joyce's De oorsprong en geschiedenis van Ierse plaatsnamen (Hoewel de andere hervertellingen van het verhaal enkele details veranderen, is de kern min of meer hetzelfde.

Abhartach's Keltische oorsprong

In Joyce's De oorsprong en geschiedenis van Ierse plaatsnamen , Abhartach mythe vertelt over een magische dwerg en een vreselijke tiran uit het dorp Slaghtaverty in Derry, in centraal Noord-Ierland.

Abhartach, genoemd naar zijn kleine gestalte, was niet inherent magisch, maar kreeg zijn krachten van een plaatselijke druïde die zeer goed op de hoogte was van de oude Keltische overlevering en magie. Volgens de mythe stelde Abhartach zich in dienst van de druïde en deed hij aanvankelijk met grote ijver al het schoonmaak- en schutwerk dat de druïde van hem vroeg.

Abhartach kookte voor hem en waste zijn kleren en lakens, allemaal om zoveel mogelijk in de gunst van de druïde te komen. In de tussentijd observeerde Abhartach echter zoveel hij kon en leerde van de druïde verschillende bezweringen en vreemde toverspreuken. Toen, op een regenachtige dag, verdwenen zowel Abhartach als de druïde, en alle bezweringsrollen en teksten van de druïde verdwenen met hen.

Kort daarna kwam er een grote verschrikking over Ierland - Abhartach was teruggekeerd als een vreselijke tovenaar en tiran. Hij begon verschrikkelijke wreedheden te begaan tegen hen die hem in het verleden onrecht hadden aangedaan of bespot. Abhartach benoemde zichzelf tot koning van de regio en regeerde zijn onderdanen met ijzeren vuist.

Abhartach's dood

Toen Abhartachs wreedheden doorgingen, besloot een lokale Ierse hoofdman, Fionn Mac Cumhail, de tiran te confronteren en zijn waanzin te stoppen. Fionn Mac Cumhail slaagde erin Abhartach te doden en begroef hem rechtopstaand in een oude Keltische begraafplaats. laght (bovengronds stenen graf).

Het doel van dit type begrafenis is te voorkomen dat de doden terugkeren in de vorm van een van de vele ondoden uit de Keltische mythologie, zoals Fear Gorta (zombies), Dearg Due (demonische vampiers), Sluagh (geesten), en anderen.

Ondanks deze afschrikking deed Abhartach het onmogelijke en herrees uit het graf. Vrij om de bevolking van Ierland weer te terroriseren, begon Abhartach 's nachts over het platteland te zwerven, moordend en bloed drinkend van iedereen die hij zijn woede waardig achtte.

Fionn Mac Cumhail confronteerde de kwade dwerg opnieuw, doodde hem een tweede keer, en begroef hem opnieuw rechtop in een laght. De volgende nacht stond Abhartach echter weer op, en zette zijn schrikbewind over Ierland voort.

Beduusd overlegde de Ierse hoofdman met een Keltische druïde over wat hij met de tiran moest doen. Toen vocht hij opnieuw tegen Abhartach, doodde hem voor de derde keer en begroef hem ditmaal ondersteboven in een laght, volgens het advies van de druïde. Deze nieuwe maatregel bleek voldoende en Abhartach kon niet meer uit zijn graf herrijzen.

Abhartach's voortdurende aanwezigheid wordt gevoeld door zijn graf.

Vreemd genoeg is het graf van Abhartach tot op de dag van vandaag bekend - het staat bekend als Slaghtaverty Dolmen (vertaald als Het graf van de reus) en ligt vlakbij Abhartachs geboorteplaats Slaghtaverty. Het graf van de dwerg bestaat uit één grote rots die horizontaal op twee verticale rotsen naast een meidoornboom is geplaatst.

Nog maar enkele decennia geleden, in 1997, werden pogingen ondernomen om de grond vrij te maken, maar dat bleek onmogelijk. De arbeiders slaagden er niet in om de grafstenen naar beneden te duwen of de meidoornboom om te zagen. Toen ze probeerden de grond vrij te maken, haperde een kettingzaag drie keer en uiteindelijk brak een ketting en sneed de hand van een van de arbeiders.

De pogingen om Abhartach's graf laght op te ruimen werden gestaakt, zodat het er tot op heden nog steeds staat.

De gekerstende versie van de mythe van Abhartach

Zoals veel andere Keltische mythen die later in de christelijke mythologie werden opgenomen, werd ook het verhaal van Abhartach veranderd. De veranderingen zijn echter gering, en het grootste deel van het verhaal lijkt nog steeds sterk op het origineel.

De grootste verandering in deze versie is dat de eerste dood van Abhartach een ongeluk is. In deze mythe had Abhartach een kasteel van waaruit hij zijn land bestuurde en een vrouw. Abhartach was echter een jaloers man en vermoedde dat zijn vrouw een verhouding had. Dus probeerde hij haar op een nacht te bespioneren en klom uit een van de ramen van zijn kasteel.

Terwijl hij de stenen muren beklom, viel hij dood neer en werd de volgende ochtend gevonden en begraven. De mensen begroeven hem rechtop in een laght, zoals de gewoonte was voor slechte mensen die als monsters uit het graf konden herrijzen. Vanaf daar gaat het verhaal verder op een vergelijkbare manier als het origineel.

In de christelijke versie heette de held die Abhartach uiteindelijk doodde Cathain en niet Fionn Mac Cumhail. En in plaats van een druïde te raadplegen, sprak hij met een vroeg Ierse christelijke heilige. De heilige vertelde Cathain niet alleen om Abhartach ondersteboven te begraven en zijn graf met doornen te omringen, maar ook om een zwaard te gebruiken dat was gemaakt van taxus hout.

Dit laatste is vooral interessant omdat het verband houdt met hedendaagse vampiermythes die zeggen dat vampiers gedood kunnen worden door ze met een houten staak door het hart te steken.

Abhartach vs. Vlad de Spietser als Bram Stoker's inspiratie...

Decennialang was het algemeen aanvaarde verhaal over Bram Stokers creatie van het personage Dracula dat hij het idee kreeg uit het verhaal van de Roemeense prins van Walachia ( voivode in Roemenië, ook vertaald als stamhoofd, leider ), Vlad III.

Vlad staat in de geschiedenis bekend als een van de laatste Roemeense leiders die zich verzette tegen de bezetting van Roemenië door het Ottomaanse Rijk in de 15e eeuw. Vlad's mannen vochten vele jaren in de bergen van Walachia en behaalden vele overwinningen. Hun leider werd uiteindelijk bekend als Vlad de Spietser omdat hij de gevangen Ottomaanse soldaten liet spietsen op spiesen als waarschuwing tegen verdere OttomaanseMaar uiteindelijk viel ook Walachia ten prooi aan de aanvallen van het rijk.

Hoewel we weten dat Bram Stoker veel aantekeningen maakte van William Wilkinson's Een rekening van de vorstendommen Walachije en Moldavië Sommige recente geleerden suggereren een extra inspiratiebron voor het karakter van Graaf Dracula.

Volgens Bob Curran, docent Keltische geschiedenis en folklore aan de Universiteit van Ulster, Coleraine, had Bram Stoker ook veel van de oude Keltische mythen gelezen en onderzocht, waaronder Westons verhaal van de Abhartach.

Curran voegt er ook aan toe dat het onderzoek dat Stoker deed naar Vlad III niet echt informatie bevatte over zijn neiging tot wrede straffen en het spietsen van mensen op staken. In plaats daarvan suggereert Curran dat een meer waarschijnlijke inspiratie voor delen van Dracula's verhaal, zoals de moordmethode met houten staken, afkomstig kan zijn van de Abhartach-mythe.

Symbolen en symboliek van Abhartach

Het basisverhaal van de Abhartach is een vrij klassiek verhaal van een kwaadaardige tiran die de onschuldigen terroriseert met zijn magische krachten totdat hij wordt gedood door een dappere lokale held. Uiteraard verkrijgt de schurk zijn krachten via diefstal en niet als een weerspiegeling van zijn waarde.

Het feit dat Abhartach een dwerg is, is een weerspiegeling van de tendens in de Ierse folklore om helden af te beelden als lang en groot, terwijl schurken meestal worden beschreven als klein van gestalte.

Wat betreft de verbanden met hedendaagse vampier mythen, lijken er veel parallellen te zijn:

• Abhartach hanteert krachtige duistere magie
• Hij is van adel.
• Hij staat elke nacht op uit een graf
• Hij drinkt het bloed van zijn slachtoffers
• Hij kan alleen worden gedood met een speciaal houten wapen...

Of deze parallellen gewoon toeval zijn, kunnen we niet echt weten. Het is mogelijk dat Bram Stoker zijn inspiratie haalde uit Abhartach in plaats van Vlad III. Maar het is ook mogelijk dat hij zich door beide liet inspireren.

Belang van Abhartach in de moderne cultuur

De naam Abhartach komt niet echt regelmatig voor in de moderne cultuur, zoals in fantasyboeken, films, tv-programma's, videospelletjes, enzovoort. Vampiers zijn echter aantoonbaar een van de populairste fantasy/horrorwezens in de fictie.

Dus, als we aannemen dat Bram Stoker's Graaf Dracula op zijn minst gedeeltelijk geïnspireerd was door de Abhartach-mythe, dan zijn versies van de kwaadaardige Vampier-dwergkoning tegenwoordig te zien in duizenden fictiewerken.

Inpakken

Hoewel Abhartach relatief onbekend is in een groot deel van de wereld, is het waarschijnlijk dat deze mythe andere vampierverhalen heeft beïnvloed. De Abhartach mythe is een perfect voorbeeld van de intrigerende en gedetailleerde verhalen van de Keltische mythologie, waarvan vele zeer invloedrijk zijn geweest bij het vormen van de moderne cultuur.