W dzisiejszym świecie joga jest znana ze swoich fizycznych i fizjologicznych korzyści. Jednak ta mało aktywna aktywność ma również długą historię, która wydaje się sięgać 5000 lat wstecz. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o starożytnych początkach jogi, religijnych i filozoficznych koncepcjach z nią związanych oraz jej ewolucji na przestrzeni czasu.

Starożytne pochodzenie jogi

Historyczne dowody sugerują, że joga była po raz pierwszy praktykowana przez cywilizację Indus-Sarasvati, znaną również jako Cywilizacja Harappan który rozkwitł w dolinie Indusu (dzisiejsze północno-zachodnie Indie), gdzieś pomiędzy 3500 a 3000 r. p.n.e. Prawdopodobnie rozpoczął się jako ćwiczenie kontemplacyjne, praktykowane w celu złagodzenia umysłu.

Trudno jednak stwierdzić, jak postrzegano jogę w tym okresie, głównie dlatego, że nikt nie odkrył jeszcze klucza do zrozumienia języka Indusów-Sarasvati, dlatego ich zapisy pisemne pozostają dla nas tajemnicą do dziś.

Pashupati Seal. PD.

Być może najlepszą wskazówką, jaką historycy mieli z tego wczesnego okresu, dotyczącą praktyki jogi, jest obraz, który można zobaczyć w pieczęci Pashupati. Pieczęć Pashupati (2350-2000 p.n.e.) jest steatytową pieczęcią wyprodukowaną przez lud Indusu-Sarasvati, która przedstawia siedzącego trójgłowego, rogaty mężczyzna (lub bóstwo), który wydaje się spokojnie medytować pomiędzy bawołem a tygrysem. Dla niektórych badaczy, pozornie bezwysiłkowa kontrola, jaką centralna postać pieczęci sprawuje nad otaczającymi ją zwierzętami może być symbol władzy że uspokojony umysł panuje nad dzikimi namiętnościami serca.

Po tym jak stała się największą cywilizacją starożytnego świata w swoim zenicie, cywilizacja Indus-Sarasvati zaczęła podupadać około 1750 roku p.n.e., aż w końcu zanikła. Przyczyny tego wyginięcia są wciąż przedmiotem debaty wśród uczonych. Joga jednak nie zniknęła, gdyż jej praktyka została odziedziczona przez Indo-Aryjczyków, grupę koczowniczych ludów, które początkowo pochodziły zKaukazu i dotarł i osiedlił się w północnych Indiach około 1500 r. p.n.e.

Wpływy wedyjskie w jodze przedklasycznej

Indo-Aryjczycy mieli bogatą tradycję ustną pełną religijnych pieśni, mantr i rytuałów, które były przekazywane z pokolenia na pokolenie przez wieki, aż w końcu zostały spisane gdzieś pomiędzy 1500 a 1200 r. p.n.e. Ten akt zachowania zaowocował serią świętych tekstów znanych jako Wedy.

W najstarszej Vedzie, Rig Vedzie, słowo "joga" pojawia się po raz pierwszy. Było ono używane do opisania praktyk medytacyjnych długowłosych ascetów, którzy podróżowali po Indiach w czasach starożytnych. Jednak zgodnie z tradycją to Bramini (kapłani wedyjscy) i Riszi (mistyczni jasnowidze) zaczęli rozwijać i udoskonalać jogę, przez cały okres jej istnienia.okres, który rozciągał się od XV do V wieku p.n.e.

Dla tych mędrców atrakcyjność jogi wykraczała daleko poza możliwość osiągnięcia spokojniejszego stanu umysłu. Uważali oni, że praktyka ta może również pomóc jednostce w dotarciu do boskości w niej samej; poprzez wyrzeczenie lub rytualne poświęcenie ego/self.

Od połowy V do II wieku p.n.e. bramini również dokumentowali swoje religijne doświadczenia i idee w zbiorze pism znanych jako Upaniszady. Dla niektórych uczonych Upaniszady są próbą uporządkowania duchowej wiedzy zawartej w Wedach. Jednak tradycyjnie wyznawcy różnych religii opartych na Wedach również postrzegali Upaniszady jako seriępraktyczne nauki, skomponowane przede wszystkim po to, aby osoby wiedziały, jak włączyć podstawowe elementy tej tradycji religijnej do swojego życia.

Istnieje co najmniej 200 Upaniszad, które obejmują szeroki zakres tematów religijnych, ale tylko 11 z nich jest uważanych za "główne" Upaniszady. Wśród tych tekstów, Jogatattwa Upaniszad jest szczególnie ważna dla praktykujących jogę (lub "joginów"), ponieważ omawia znaczenie opanowania ciała, jako środka do osiągnięcia duchowego wyzwolenia.

Upaniszada ta porusza również powracający, aczkolwiek istotny, temat tradycji wedyjskiej: pogląd, że ludzie nie są swoimi ciałami czy umysłami, ale duszami, które są najlepiej znane jako "Atman". Atman jest autentyczny, wieczny i niezmienny, podczas gdy materia jest doczesna i podlega zmianom. Co więcej, to właśnie utożsamianie ludzi z materią prowadzi ostatecznie do rozwoju złudzeńpostrzeganie rzeczywistości.

W tym okresie ustalono również, że istnieją co najmniej cztery rodzaje jogi. Są to:

• Mantra Joga Praktyka skupiona na intonowaniu mantr.
• Laya Yoga : Praktyka skupiona na rozpuszczeniu świadomości poprzez medytację
• Hatha Joga : Trening, który kładzie nacisk na aktywność fizyczną
• Radża Joga : Połączenie wszystkich poprzednich rodzajów jogi

Wszystkie te nauki zostały ostatecznie rozwinięte i uporządkowane przez mędrca jogina Patańdżalego.

Patańdżali i rozwój klasycznej jogi

Still a Bestseller - zobacz to tutaj.

W fazie przedklasycznej joga była praktykowana zgodnie z kilkoma różnymi tradycjami, które rozwijały się jednocześnie, ale nie były, ściśle mówiąc, zorganizowane przez system. Zmieniło się to jednak między I a V wiekiem naszej ery, kiedy hinduski mędrzec Patańdżali napisał pierwszą systematyczną prezentację jogi, która zaowocowała zbiorem 196 tekstów, najbardziej znanych jako Joga Sutry (lub 'JogaAforyzmy").

Na usystematyzowanie jogi przez Patańdźalego głęboki wpływ miała filozofia Samkhya, która postuluje istnienie pierwotnego dualizmu składającego się z Prakriti (materii) i Purusha (wiecznego ducha).

Zgodnie z tym, te dwa elementy były pierwotnie oddzielne, ale Purusha błędnie zaczął identyfikować się z niektórymi aspektami Prakriti w pewnym momencie ich ewolucji. Podobnie, zgodnie z wizją Patańdżalego, ludzie również przechodzą przez ten rodzaj alienacji, co ostatecznie prowadzi do cierpienia. Jednakże joga próbuje odwrócić tę dynamikę, dając jednostkom możliwośćstopniowo zostawiają za sobą iluzję "jaźni-materii", dzięki czemu mogą ponownie wejść w swój początkowy stan czystej świadomości.

Asztanga Joga Patańdżalego (ośmioramienna joga) dzieli praktykę jogi na osiem etapów, z których każdy jogin musi opanować, aby osiągnąć Samadhi (oświecenie).Te etapy to:

1. Yama (powściągliwość): Przygotowanie etyczne, które polega na nauce panowania nad impulsem do krzywdzenia innych ludzi. Kluczowe dla tego etapu jest powstrzymanie się od kłamstwa, chciwości, żądzy i kradzieży.
2. Niyama (dyscyplina): Również skupiony na etycznym przygotowaniu jednostki, podczas tego etapu jogin musi ćwiczyć się w praktykowaniu regularnych oczyszczeń swojego ciała (czystość); być zadowolonym ze swojej sytuacji materialnej; mieć ascetyczny sposób życia; stale studiować metafizykę związaną z duchowym wyzwoleniem; oraz pogłębiać swoje oddanie bogu.
3. Asana (siedzenie): Etap ten obejmuje serię ćwiczeń i pozycji ciała, które mają na celu poprawę kondycji fizycznej ucznia. Asany mają zapewnić praktykującemu jogę większą elastyczność i siłę. W tej fazie jogin powinien również opanować umiejętność utrzymywania wyuczonych pozycji przez dłuższy czas.
4. Pranayama (kontrola oddechu): Pranajama ułatwia również stabilizację oddechu, co z kolei pozwala uniknąć rozproszenia umysłu praktykującego przez powracające myśli lub odczuwanie dyskomfortu fizycznego.
5. Pratyahara (wycofanie zmysłów): Pratyahara nie jest zamykaniem oczu na rzeczywistość, ale świadomym zamykaniem procesów myślowych na świat zmysłów, dzięki czemu jogin może zacząć zbliżać się do swojego wewnętrznego, duchowego świata.
6. Dharana (koncentracja umysłu): W tej fazie jogin musi ćwiczyć zdolność do zatrzymania wzroku na jednym konkretnym stanie wewnętrznym, obrazie lub jednej części ciała przez dłuższy czas. Na przykład, umysł może być zatrzymany na mantrze, obrazie bóstwa lub czubku nosa. Dharana pomaga umysłowi nie wędrować od jednej myśli do drugiej, poprawiając w ten sposób zdolność koncentracji praktykującego.
7. Dhyana (skoncentrowana medytacja): Zagłębiając się dalej w przygotowanie umysłu, na tym etapie jogin musi praktykować rodzaj nieosądzającej medytacji, skupiając swój umysł na jednym stałym obiekcie. Poprzez Dhyanę, umysł uwalnia się od swoich uprzednich wyobrażeń, pozwalając praktykującemu na aktywne zaangażowanie się w jego skupienie.
8. Samadhi (całkowite zebranie siebie): Jest to najwyższy stan koncentracji, jaki człowiek może osiągnąć. Dzięki samadhi strumień świadomości medytującego swobodnie przepływa od niego do obiektu jego skupienia. Uważa się również, że jogin osiągając ten etap zyskuje również dostęp do wyższej i czystszej formy rzeczywistości.

Według hinduizmu opanowanie samadhi (a następnie osiągnięcie oświecenia, które się z nim wiąże) pozwala jednostce osiągnąć Moksha, czyli duchowe wyzwolenie z cyklu śmierci i odrodzenia (samsary), w którym uwięziona jest większość dusz.

Obecnie większość istniejących szkół jogi opiera swoje nauki na wizji jogi klasycznej Patańdżalego, jednak w świecie zachodnim większość szkół jogi jest zainteresowana przede wszystkim fizycznymi aspektami jogi.

Jak joga dotarła do świata zachodniego?

Joga po raz pierwszy dotarła do świata zachodniego między końcem XIX a początkiem XX wieku, kiedy to niektórzy indyjscy mędrcy, którzy podróżowali do Europy i USA, zaczęli rozpowszechniać wiadomości o tej starożytnej praktyce.

Historycy często sugerują, że wszystko zaczęło się od serii wykładów jogina Swami Vivekanandy w Parlamencie Religii Światowej w Chicago w 1893 r., dotyczących praktyki jogi i jej korzyści. Tam wykłady Vivekanady i późniejsze demonstracje zostały przyjęte z podziwem i wielkim zainteresowaniem przez zachodnich słuchaczy.

Joga, która dotarła na Zachód, była jednak uproszczoną wersją starszych tradycji jogicznych, z naciskiem na asany (pozycje ciała). To wyjaśniałoby, dlaczego w większości przypadków ogół społeczeństwa na Zachodzie myśli o jodze głównie jako o praktyce fizycznej. Takiego uproszczenia dokonali niektórzy znani mistrzowie jogi, jak Śri Jogendraj i sam Swami Vivekananda.

Szersza publiczność miała okazję zapoznać się bliżej z tą praktyką, gdy w USA, w pierwszej połowie XX wieku, zaczęły powstawać szkoły jogi. Wśród tych instytucji jedną z najbardziej zapamiętanych jest studio jogi założone przez Indrę Devi w Hollywood, w 1947 r. Jogini przyjmowała tam różne ówczesne gwiazdy filmowe, takie jak Greta Garbo, Robert Ryan czy GloriaSwanson, jako jej uczniowie.

Książka Le Yoga: Immortalité et Liberté (Nieśmiertelność i wolność) , opublikowana w 1954 r. przez słynnego historyka religii Mirceę Eliadego, również przyczyniła się do uczynienia religijnych i filozoficznych treści jogi bardziej dostępnymi dla zachodnich intelektualistów, którzy szybko zorientowali się, że tradycje jogiczne stanowią interesującą przeciwwagę dla kapitalistycznych prądów myślowych epoki.

Jakie są korzyści z praktykowania jogi?

Oprócz tego, że pomaga ludziom dostroić się do ich wewnętrznego świata duchowego, praktykowanie jogi ma również inne (bardziej namacalne) korzyści, zwłaszcza dotyczące poprawy zdrowia fizycznego i psychicznego. Oto niektóre z zalet, z których możesz skorzystać, jeśli zdecydujesz się na uprawianie jogi:

• Joga może pomóc w regulacji ciśnienia krwi, co z kolei zmniejsza ryzyko zawału serca
• Joga może pomóc w poprawie elastyczności, równowagi i siły ciała
• Ćwiczenia oddechowe związane z jogą mogą poprawić funkcje układu oddechowego
• Praktykowanie jogi może również zmniejszyć stres
• Joga może pomóc zmniejszyć stan zapalny w stawach i opuchniętych mięśniach
• Praktykowanie jogi pozwala umysłowi na utrzymanie koncentracji na zadaniach przez dłuższy czas
• Joga może pomóc w zmniejszeniu lęku
• Praktykowanie jogi może również znacznie poprawić postawy ciała
• Joga może pomóc w poprawieniu nawyków związanych ze snem

Do podsumowania

Joga wyraźnie ma długą historię, w czasie której ewoluowała. Oto szybkie podsumowanie głównych punktów omówionych powyżej:

• Joga była po raz pierwszy praktykowana przez cywilizację Indus-Sarasvati, w dolinie Indusu (północno-zachodnie Indie), mniej więcej między 3500 a 3000 rokiem p.n.e.
• W tym wczesnym etapie joga była prawdopodobnie traktowana jako ćwiczenie kontemplacyjne.
• Po zakończeniu cywilizacji Indus-Sarasvati, gdzieś około 1750 roku p.n.e., ludy indoaryjskie odziedziczyły praktykę jogi.
• Następnie nastąpił proces rozwoju trwający przez około dziesięć wieków (XV - V), w czasie którego praktyka jogi ewoluowała, włączając treści religijne i filozoficzne.
• Ta bogata tradycja została później uporządkowana przez hinduskiego mędrca Patańdżalego, który w pewnym momencie między II a V wiekiem naszej ery przedstawił usystematyzowaną wersję jogi, znaną jako Asztanga Joga (Joga ośmiu kończyn).
• Wizja Patańdźalego postuluje, że w jodze jest osiem etapów, z których każdy praktykujący musi najpierw opanować, aby osiągnąć oświecenie i duchowe wyzwolenie.
• Od końca XIX wieku niektórzy mistrzowie jogini wprowadzili do świata zachodniego uproszczoną wersję jogi.

Dziś joga nadal jest popularna na całym świecie, chwalona za swoje fizyczne i psychiczne korzyści.