De Azteekse of Mexicaanse kalender is een van de voornaamste Meso-Amerikaanse kalenders. Azteekse rijk op zijn hoogtepunt was ten tijde van de komst van de Spaanse conquistadores, is de Azteekse kalender, samen met de Maya-kalender, een van de twee beroemdste kalendersystemen gebleven.

Maar wat is de Azteekse kalender precies? Hoe geavanceerd was hij en hoe nauwkeurig was hij in vergelijking met de Gregoriaanse en andere Europese en Aziatische kalenders? Dit artikel wil deze vragen beantwoorden.

Wat was de Azteekse kalender?

De Azteekse kalender (of Zonnekalender)

De Azteekse kalender was gebaseerd op andere Meso-Amerikaanse kalenders die ervoor waren gekomen en had daarom een vergelijkbare structuur. Wat deze kalendersystemen bijzonder maakt is dat ze technisch gezien een combinatie zijn van twee cycli.

• De eerste, genaamd Xiuhpōhualli of jaartelling was een standaard en praktische seizoensgebonden cyclus en bestond uit 365 dagen - bijna identiek aan de Europese Gregoriaanse kalender.
• De tweede, genaamd Tōnalpōhualli of dag De telling was een religieuze dagcyclus van 260 dagen, elk gewijd aan een specifieke god, die de rituelen van het Azteekse volk bepaalde.

De cycli Xiuhpōhualli en Tōnalpōhualli vormden samen de Azteekse kalender. In wezen hadden de Azteken twee kalenderjaren - een "wetenschappelijke" kalender gebaseerd op de seizoenen en de landbouwbehoeften van het volk, en een religieuze kalender die onafhankelijk van de eerste verliep.

Dus, bijvoorbeeld, terwijl in de Gregoriaanse kalender specifieke religieuze feestdagen altijd op precies dezelfde dag van het jaar vallen (Kerstmis op 25 december, Halloween op 31 oktober, enzovoort), is in de Azteekse kalender de religieuze cyclus niet gebonden aan de seizoens-/landbouwcyclus - de 365 dagen van de laatste zouden onafhankelijk van de 260 dagen van de eerste doordraaien.

De enige manier waarop de twee verbonden waren, was dat ze elkaar inhaalden en elke 52 jaar opnieuw begonnen. Daarom was de Azteekse "eeuw", oftewel Xiuhmolpilli bestond uit 52 jaar. Deze periode had ook een grote betekenis voor de Azteekse religie, omdat elke 52 jaar de wereld kon vergaan als de Azteken de zonnegod Huitzilopochtli met genoeg menselijke offers.

Xiuhpōhualli - Het landbouwaspect van de Azteekse kalender

Hieronder vindt u een lijst met de favorieten van de redactie met Azteekse kalender.

De Azteken jaar (xihuitl) tel (pōhualli) cyclus, of Xiuhpōhualli, is vergelijkbaar met de meeste seizoenskalenders in die zin dat hij uit 365 dagen bestaat. Maar de Azteken namen dat waarschijnlijk over van andere Meso-Amerikaanse culturen, zoals de Maya's, omdat die hun kalenders al hadden vastgesteld lang voordat de Azteken vanuit het noorden naar Centraal-Mexico migreerden.

Hoe dan ook, een van de verschillende dingen die de Xiuhpōhualli-cyclus onderscheiden van de Europese kalenders is dat 360 van de 365 dagen ervan in 18 maanden zijn geplaatst, ofwel veintena elk 20 dagen lang. De laatste 5 dagen van het jaar werden "onbenoemd" gelaten ( nēmontēmi Die werden als ongelukkig beschouwd omdat ze niet gewijd waren aan (of beschermd door) een bepaalde godheid.

Helaas zijn de exacte Gregoriaanse data van elke Azteekse maand niet duidelijk. We weten wat de namen en symbolen van elke maand waren, maar historici zijn het niet eens over wanneer ze precies begonnen. De twee belangrijkste theorieën zijn opgesteld door de twee christelijke broeders, Bernardino de Sahagún en Diego Durán.

Volgens Durán is de eerste Azteekse maand ( Atlcahualo, Cuauhitlehua ) begon op 1 maart en duurde tot 20 maart. Volgens Sahagún Atlcahualo begon Cuauhitlehua op 2 februari en eindigde op 21 februari. Andere geleerden hebben gesuggereerd dat het Azteekse jaar begon op de lente-equinox of lentezonnewende, die op 20 maart valt.

Ongeacht wie er gelijk heeft, dit zijn de 18 Azteekse maanden van de Xiuhpōhualli cyclus:

1. Atlcahualo, Cuauhitlehua - Stoppen van water, stijgende bomen
2. Tlacaxipehualiztli - Vruchtbaarheidsriten; Xipe-Totec ("de gevilde")
3. Tozoztontli - Kleine perforatie
4. Huey Tozoztli - Grotere perforatie
5. Tōxcatl - Droogte
6. Etzalcualiztli - Maïs en bonen eten
7. Tecuilhuitontli - Lager feest voor de vereerden
8. Huey Tecuilhuitl - Groter feest voor de vereerden
9. Tlaxochimaco, Miccailhuitontli - Schenking of geboorte van bloemen, feest aan de vereerde overledene
10. Xócotl huetzi, Huey Miccailhuitl - Feest voor de zeer vereerde overledenen
11. Ochpaniztli - Vegen en schoonmaken
12. Teotleco - Terugkeer van de Goden
13. Tepeilhuitl - Feest voor de bergen
14. Quecholli - Kostbare Veer
15. Pānquetzaliztli - De spandoeken omhoog
16. Atemoztli - Afdaling van het water
17. Tititl - Strekken voor groei
18. Izcalli - Bemoediging voor het land en de mensen.

18b. Nēmontēmi - De ongelukkige periode van 5 naamloze dagen

Deze cyclus van 18 maanden was zeer nuttig gebleken om het dagelijkse leven van de Azteken, hun landbouw en alle niet-religieuze aspecten van hun leven te regelen.

Hoe de Azteken rekening hielden met de "schrikkeldag" in de Gregoriaanse kalender - dat deden ze blijkbaar niet. In plaats daarvan begon hun nieuwe jaar gewoon altijd op hetzelfde tijdstip op dezelfde dag, waarschijnlijk de lente-equinox.

De 5 nēmontēmi dagen waren waarschijnlijk slechts vijf dagen en zes uur elk.

Tōnalpōhualli - het heilige aspect van de Azteekse kalender

De Tōnalpōhualli, of dagtelling cyclus van de Azteekse kalender, bestond uit 260 dagen. Deze cyclus had geen verband met de seizoenswisseling van de planeet. In plaats daarvan had de Tōnalpōhualli een meer religieuze en symbolische betekenis.

Elke cyclus van 260 dagen bestond uit 13 trecena Elk van die 20 dagen had een naam van een specifiek natuurelement, voorwerp of dier en elke trecena werd aangeduid met een nummer van 1 tot 13.

De 20 dagen werden zo genoemd:

• Cipactli - Krokodil
• Ehēcatl - Wind
• Calli - Huis
• Cuetzpalin - Hagedis
• Cōātl - Slang
• Miquiztli - Dood
• Mazātl - Herten
• Tōchtli - Konijn
• Ātl - Water
• Itzcuīntli - Hond
• Ozomahtli - Aap.
• Malīnalli - Gras
• Ācatl - Riet
• Ocēlōtl - Jaguar of Ocelot
• Cuāuhtli - Adelaar
• Cōzcacuāuhtli - Gier
• Ōlīn - Aardbeving
• Tecpatl - Flint
• Quiyahuitl - Regen
• Xōchitl - Bloem

Elk van de 20 dagen zou ook zijn eigen symbool hebben. De Quiyahuitl/Rain symbool zou dat van de Azteekse regengod Tlāloc zijn, bijvoorbeeld, terwijl de Itzcuīntli/hondendag zou worden afgebeeld als het hoofd van een hond.

Op dezelfde manier gaf elke dag ook een bepaalde richting van de wereld aan. Cipactli/Krokodil zou het oosten zijn, Ehēcatl/Wind zou het noorden zijn, Calli/Huis - het westen, en Cuetzpalin/Hagedis - het zuiden. Van daaruit zouden de volgende 16 dagen op dezelfde manier fietsen. Deze richtingen zouden ook gerelateerd zijn aan de Negen Heren of Goden van de Nacht in de Azteekse Astrologie:

1. Xiuhtecuhtli (heer van het vuur) - Centrum
2. Itztli (offermesgod) - Oosten
3. Pilzintecuhtli (zonnegod) - Oosten
4. Cinteotl (maïs god) - Zuid
5. Mictlantecuhtli (god van de dood) - Zuid
6. Chalchiuhtlicue (watergodin) - West
7. Tlazolteotl (godin van de vuiligheid) - West
8. Tepeyollotl (jaguar god) - Noord
9. Tlaloc (regen god) - Noord

Zodra de eerste 20 dagen van de Tōnalpōhualli voorbij zouden zijn, zou dat het einde betekenen van de eerste trecena. Dan zou de tweede trecena beginnen en de dagen daarin zouden gemarkeerd worden met het getal twee. Dus, de 5e dag van het Tōnalpōhualli jaar was 1 Cōātl terwijl de 25e dag van het jaar 2 Cōātl was omdat die tot de tweede trecena behoorde.

Elk van de 13 trecenas was ook gewijd aan en werd beschermd door een specifieke Azteekse godheid, met een flink aantal van hen een verdubbeling ten opzichte van de vorige telling van de Negen Nachtgoden. De 13 trecenas zijn gewijd aan de volgende goden:

1. Xiuhtecuhtli
2. Tlaltecuhtli
3. Chalchiuhtlicue
4. Tonatiuh
5. Tlazolteotl
6. Mictlantecuhtli
7. Cinteotl
8. Tlaloc
9. Quetzalcoatl
10. Tezcatlipoca
11. Chalmacatecuhtli
12. Tlahuizcalpantecuhtli
13. Citlalincue

Xiuhmolpilli - De 52-jarige "Eeuw" van de Azteken

De algemeen gebruikte naam voor de Azteekse eeuw is Xiuhmolpilli. Echter, de meer accurate term in de inheemse Azteekse taal van Nahuatl was Xiuhnelpilli .

Hoe we het ook willen noemen, een Azteekse eeuw had 52 Xiuhpōhualli (365 dagen) cycli en 73 Tōnalpōhualli (260 dagen) cycli. De reden was strikt wiskundig - de twee kalenders zouden na zoveel cycli weer op één lijn komen. Als de Azteken aan het eind van de eeuw niet genoeg mensen hadden geofferd aan de oorlogsgod Huitzilopochtli, geloofden ze dat de wereld zou vergaan.

Maar om de zaken nog ingewikkelder te maken, gaven de Azteken, in plaats van de 52 jaren met getallen te tellen, ze aan met een combinatie van 4 woorden (tochtli, acati, tecpati en calli) en 13 getallen (van 1 tot 13).

Het eerste jaar van elke eeuw zou dus 1 tochtli heten, het tweede - 2 acati, het derde - 3 tecpati, het vierde - 4 calli, het vijfde - 5 tochtli, enzovoort tot 13. Het veertiende jaar zou echter 1 acati heten, omdat dertien niet perfect in vieren deelt. Het vijftiende jaar zou 2 tecpati zijn, het zestiende - 3 calli, het zeventiende - 4 tochtli, enzovoort.

Uiteindelijk zou de combinatie van vier woorden en 13 nummers zich weer uitlijnen en een tweede Xiuhmolpilli van 52 jaar beginnen.

Welk jaar is het nu?

Als u nieuwsgierig bent, bij het schrijven van deze tekst zijn we in het jaar 9 calli (2021), dicht bij het einde van de huidige Xiuhmolpilli/eeuw. 2022 zou 10 tochtli zijn, 2023 - 11 acati, 2024 - 12 tecpati, 2025 - 13 calli.

2026 zou het begin zijn van een nieuwe Xiuhmolpilli/eeuw en zal weer 1 tochtli heten, mits we genoeg bloed hebben geofferd aan de oorlogsgod Huitzilopochtli.

Deze site vertelt u welke Azteekse dag het vandaag is, samen met alle relevante informatie voor elke dag.

Waarom zo ingewikkeld?

Waarom dit zo ingewikkeld is en waarom de Azteken (en andere Meso-Amerikaanse culturen) zelfs de moeite namen om twee aparte kalendercycli te hanteren, weten we eigenlijk niet.

Vermoedelijk hadden ze eerst de meer symbolische en religieuze Tōnalpōhualli kalender van 260 dagen voordat ze de meer astronomisch correcte Xiuhpōhualli cyclus van 365 dagen uitvonden. Toen besloten ze, in plaats van de eerste cyclus weg te doen, beide tegelijk te gebruiken, de oude voor de oudere religieuze praktijken, en de nieuwe voor alle praktische zaken zoals landbouw, jacht en foerageren, en zoop.

Inpakken

De Azteekse kalender blijft degenen die geïnteresseerd zijn in geschiedenis boeien. De afbeelding van de kalender wordt gebruikt in sieraden, mode, tatoeages, huisdecoratie en meer. Het is een van de meest fascinerende erfenissen die de Azteken hebben nagelaten.