Als je ooit een hert hebt gezien, word je onmiddellijk verrast door zijn majesteit en verfijning. Dit geldt vooral als je een mannetje in al zijn glorie tegenkomt, compleet met een indrukwekkend gewei. Hun lenigheid en kracht zijn duidelijk en adembenemend.

Het is dus geen wonder dat veel oude culturen een dergelijk wezen vereerden als iets goddelijks. Voor de oude Kelten bevatte het een bepaalde mystieke energie die inherent was aan de natuur. De oude Kelten observeerden niet alleen de natuur, ze maakten er deel van uit. Dit betekent dat ze eerbied hadden voor elk aspect van de aarde. Ze eerden alle wezens omdat ze geloofden dat elk een geest en bewustzijn bezat.

Van alle geliefde wezens van het bos, was het hert een belangrijke symbool van macht magie en transformatie.

Keltische Stag Symboliek

Het hert, in het bijzonder het mannetje, staat symbool voor het bos zelf. Het gewei lijkt op boomtakken en draagt deze als een kroon. Het staat ook voor snelheid, behendigheid en seksuele dapperheid. Al deze zaken maken deel uit van de regeneratieve kracht van de natuur, zoals blijkt uit de manier waarop herten hun gewei afwerpen in... herfst en ze opnieuw laten groeien in lente .

Het vlees en de huid van het dier leverden voedsel, kleding, dekens en andere bedekkingen. Van de botten werden gereedschap en wapens gemaakt. De jacht was dus een cruciaal onderdeel van de Keltische economie.

Betekenis van de Stag op kleur

De symboliek van het hert kon variëren, afhankelijk van de kleur van het dier. Witte, rode en zwarte herten betekenden allemaal iets anders.

White Stag

Wit is de kleur van zuiverheid, mysterie en het onbereikbare. Het symboliseert nieuwheid en een avontuurlijke geest, en herinnert ons eraan dat het pad dat we afleggen net zo belangrijk is als het bereiken van de bestemming. Witte herten duiden bijna altijd op het begin van een buitengewone reis naar de Andere Wereld. Het witte hert maakt deel uit van de feeënrijken en verborgen wijsheid.

De Arthuriaanse legenden barsten van de witte herten als de Ridders van de Ronde Tafel ze proberen te achtervolgen en ze verschijnen rond het hof van Koning Arthur. Als de krijger of wijze er een ziet in de wakkere werkelijkheid of in de droomwereld, geeft dat de krijger of de wijze een impuls om op zoektocht te gaan. De Arthuriaanse legenden benadrukken dit idee van witte herten met verborgen wijsheid door reizen naar mystieke werelden.

Red Stag

Rood is een andere aanwijzing voor het feeënrijk, maar volgens de oude Kelten bracht het ook ongeluk. In de Schotse Hooglanden waren rode herten "feeënvee" en men geloofde dat feeën ze molken op bergtoppen. In verband met het verhaal van Fionn de jager was zijn vrouw een rood hert. De kleur rood is dus verder verbonden met het idee van rode herten aan magische betoveringen.

Black Stag

Hoewel er in de Keltische mythologie maar een paar verhalen zijn waarin een zwart hert voorkomt, is het interessant om op te merken dat ze altijd te maken hebben met dood en transformatie. Een van de meest opmerkelijke is het verhaal van Ankou, de verzamelaar van dode zielen die ook bekend staat als "Koning van de Doden".

Ankou was ooit een wrede prins die de Dood ontmoette tijdens een jachtpartij. De dwaze prins daagde de Dood uit om te zien wie het eerst een zwart hert kon doden. De Dood won en vervloekte de prins om voor eeuwig als zielenverzamelaar over de aarde te zwerven. Hij verschijnt als een haveloze, lange skeletachtige figuur met een breedgerande hoed en lang wit haar. Hij heeft een uilenkop en rijdt op een kar die vergezeld wordt door twee geesten.

Verhalen, legenden en mythen over herten

Fionn en Sadhbh

In de Ierse mythologie is er een verhaal over een grote jager genaamd Fionn mac Cumhaill die trouwde met een vrouw genaamd Sadhbh. Aanvankelijk wilde Sadhbh niet trouwen met een kwade druïde genaamd Fear Doirich en hij veranderde haar in een rood hert. Tijdens de jacht met zijn honden sloeg Fionn haar bijna met zijn pijl. Maar zijn honden herkenden het hert als een mens en Fionn nam haar mee naar huis waar ze terugkeerde in menselijke vorm.zodra ze op zijn land stapte.

De twee trouwden en Sadhbh werd al snel zwanger. Maar terwijl Fionn op jacht was, vond Fear Doirich haar en misleidde haar om als hert terug te keren naar de natuur. Ze baarde een zoon in de vorm van een kleine reekalf, Oisín of "klein hert". Hij werd een groot Iers dichter en strijder van zijn stam, de Fianna.

Dit concept van shapeshifting is belangrijk in het Keltische geloof, waar mensen van hun mensachtige vorm veranderen in een ander dier. Het verhaal van Fionn en Sadhbh is een krachtig icoon dat de kracht van herten en transformatie laat zien.

Cernunnos

Cernunnos en een hert afgebeeld op de Gundestrup Cauldron

Het hert is een symbool van de Keltische god Cernunnos. Als god van beesten en wilde plaatsen, Cernunnos is de "Gehoornde". Hij is de bemiddelaar tussen mens en natuur, in staat om zowel roofdier als prooi te temmen. Cernunnos heerst over de ongerepte natuur en maagdelijke bossen. Hij is een herinnering aan de onbeschaafdheid van de natuur en de willekeurige, vrijgroeiende vegetatie die in het wild voorkomt. Hij was ook een vredesgod, die natuurlijke vijanden met elkaar in gemeenschap bracht.

Het woord Cernunnos is een oude Gaelische verwijzing naar "gehoornde". Hij verschijnt vaak als een bebaarde man met een gewei, die soms een torc draagt, een soort metalen halsketting. Sommige afbeeldingen tonen hem terwijl hij deze torc vasthoudt, terwijl andere hem om zijn nek of gewei dragen.

Cernunnos was beschermer en voorziener omdat hij voorzat over het leven, de schepping, en vruchtbaarheid Er zijn geleerden die denken dat Cernunnos een nauwe band had met eikenbomen want de eik is de favoriete boom van de herten om hun gewei te vijlen.

Cocidius

Cocidius (spreek uit als ko-kiddius) was een Keltisch-Britse godheid die op de muur van Hadrianus werd afgebeeld en geassocieerd werd met het hert. Hij is een bos- en jachtgod, aangeduid als een elzenboom. Hij was duidelijk een belangrijke godheid in zijn tijd, want zowel de bezetter als de Kelten vereerden Cocidius. Hij wordt vaak afgebeeld met een speer en schild, waardoor hij een god van krijgers, jagers en soldaten is.

Er zijn minstens 23 altaren aan hem gewijd en twee zilveren plaquettes. Er is een schrijn in Yardhope met een afbeelding van een krijger die staat met zijn voeten iets uit elkaar en zijn armen uitgestrekt. In de rechterhand houdt hij een speer en in de linkerhand is de achterkant van een klein, rond schild. Hij lijkt een helm of een vormvaste pet te dragen die laag over de wenkbrauwen is getrokken en is volledig naakt, zij het nietanatomisch correct.

Hoewel deze figuur geen naam heeft, weten we niet zeker of dit Cocidius is. De twee zilveren platen in Bewcastle, die zijn naam wel vermelden, tonen hem in dezelfde positie met dezelfde wapenuitrusting.

Overvloedige beelden van herten en geliefde goden

Afbeeldingen van herten met of zonder een natuurgodheid komen overal in Europa voor. Waar de Keltische cultuur ook woonde, het hert is een hoogtepunt bij elke groep, stam en clan. Deze afbeeldingen tonen niet alleen respect voor de jacht, maar ook een diepe eerbied voor de natuur.

• In het Deense dorp Gundestrup staat een sierlijk versierde ijzeren ketel waarop verschillende goden zijn afgebeeld. Een van hen, waarvan wordt aangenomen dat het Cernunnos is, zit met zijn benen gekruist tussen een hert en een hond (of een zwijn). Uit zijn hoofd groeit een gewei, terwijl hij in zijn rechterhand een toorts en in de andere een slang vasthoudt. Op een ander deel van de ketel staat een afbeelding van een god die in elke hand een hert vasthoudt. Ditzou Cernunnos kunnen zijn, maar ook Cocidius.
• Bourgondië was een centrum van Cernunnos-verering en veel hertenbeelden komen uit dat gebied.
• Een beeld van de Aedui-stam stelt een goddelijk paar voor dat het dierenrijk voorzit. Hun voeten rusten naast elkaar op twee herten.
• Bij een bergschrijn in Le Donon bevindt zich een stenen beeld van een natuur- of jagersgod. Deze mannelijke figuur draagt een dierenhuid met hangende vruchten. Zijn handen rusten op het gewei van het hert dat naast hem staat.
• In Luxemburg is een afbeelding van een hert te vinden met munten die uit zijn bek stromen.
• In Rhiems, een gebeeldhouwde stenen figuur van Cernunnos met een hert en een stier die drinken uit een stroom munten. Het thema van de munten betekent dat het hert verbonden is met welvaart.

In het kort

Het hert is een oud Keltisch goddelijk symbool van transformatie, magie en buitenwereldse activiteit. Het gewei is een bijzonder kenmerk, en veel afbeeldingen vertellen hoe dit dier voorspoed symboliseerde. Het was een belangrijk dier voor de oude Kelten en komt voor in veel mythen en overtuigingen.