Libertas jest jednym z mniejszych, ale najpopularniejsze bóstwa rzymskie Ta starożytna "Lady Liberty" była patronką uwolnionych niewolników w Rzymie, jej twarz można zobaczyć na wielu rzymskich monetach, a nawet była bardzo upolityczniona w czasach Późnej Republiki, jak również Imperium Rzymskiego.

Ale kim dokładnie był Libertas i czy znamy mit stojący za symbolem?

Kim jest Libertas?

W przeciwieństwie do innych bóstw, które mają różne fantastyczne mity i historie, Libertas jest postrzegana raczej jako statyczna postać. symbol wolności Albo przynajmniej, jeśli miała jakieś cudowne mity, to chyba nie zachowały się one do dziś.

Libertas ma jednak coś, co jest prawdopodobnie lepsze niż mity o jakimkolwiek innym rzymskim bóstwie - ma rzeczywistą historię.

Libertas i założenie Republiki Rzymskiej

Historia Libertas sięga 509 r. p.n.e. W tym czasie bogini była nierozerwalnie związana z powstaniem Republiki Rzymskiej.

W tym czasie Libertas był symbol rodziny Junia w Rzymie Rzym był monarchią pod rządami despotycznego Lucjusza Tarkwiniusza Superbusa. Ponieważ rodzina Junia była zamożnym patrycjuszem, odegrała zasadniczą rolę w obaleniu monarchii i stworzeniu podstaw nowej Republiki Rzymskiej.

Wkrótce jednak doszło do kolejnego konfliktu, który jeszcze bardziej ugruntował pozycję Libertas jako symbolu Republiki. Kilka rodzin szlacheckich zaczęło spiskować na temat powstającej republiki i planowało obalić rządy ludu. Wtedy to słynny już niewolnik Vindicus odkrył ich spisek i doniósł o nim Senatowi.

Vindicus był niewolnikiem jednego ze zbuntowanych rodów szlacheckich - Vitellii - ale nie mamy pewności, czy za swoje zdecydowane działanie został nagrodzony wolnością. Niezależnie od tego, tak jak Libertas był symbolem wyzwolonych niewolników, tak samo Vindicus.

W ten sposób Libertas stała się ściśle związana z powstaniem Republiki Rzymskiej - jako symbol zarówno rodu Junia, jak i wolności od ucisku. Wydaje się, że w tym czasie wzniesiono wiele świątyń ku czci bogini, a na wielu monetach wyryto jej profil. Niestety, żadna z tych konkretnych świątyń nie zachowała się do dziś.

Libertas i emancypacja niewolników

La Liberté przez Nanine Vallain, 1794 r. PD.

Jako uosobienie wolności, trudno się dziwić, że Libertas stała się boginią patronującą wyzwolonym niewolnikom. Wszyscy w Rzymie uznawali i honorowali ten patronat, nie tylko sami niewolnicy.

Zgodnie z tradycją rzymską, gdy pan miał przyznać niewolnikowi wolność, udawał się do Świątyni Wolności w Rzymie. Tam rzymski urzędnik przyznawał niewolnikowi wolność, dotykając go rózgą zwaną vindicta na cześć Vindicusa.

Następnie uwolniony niewolnik ścinał włosy i otrzymywał od swego byłego pana biały wełniany kapelusz i białą szatę. Z tego powodu laska windykacyjna i biały kapelusz stały się symbolami bogini Libertas i często przedstawiano ją trzymającą je w dłoniach. Dwoma innymi często używanymi symbolami były krótko złamane berło, symbolizujące upadek rzymskiej monarchii, oraz kot, reprezentującyCzujność Libertasa.

Libertas kontra cesarze rzymscy

Oczywiście, jako symbol wolności Libertas stał się również patronem wszystkich, którzy sprzeciwiali się Imperium Rzymskiemu, które zastąpiło republikę w 27 r. p.n.e.

W rzeczywistości Libertas była szeroko upolityczniona jeszcze przed powstaniem Imperium. To właśnie w okresie Późnej Republiki bogini stała się symbolem nie tylko wyzwolonych niewolników czy rodziny Junia, ale także Populares frakcja - "stronnictwo" polityczne w senacie rzymskim, które starało się działać w interesie plebsu, czyli pospólstwa.

Należy zauważyć, że Populares nie byli sami plebejuszami - podobnie jak ich opozycja, czyli Optymalizuje Populares, czyli frakcja w senacie, byli arystokratami, stanowili też mniejszość wobec większości Optymatów, więc ich działania na rzecz interesów pospólstwa mogły być przez większość czasu jedynie polityczną grą, niemniej jednak działali na rzecz plebsu w znacznie większym stopniu niż ich opozycja, co sprawiło, że znaleźli się pod patronatem Libertasa.

Oczywiście, gdy Republika Rzymska została obalona na rzecz Cesarstwa, wielu z członków Populares stanęło przeciwko niej. Opowiedzieli się oni przeciwko Pierwszemu Triumwiratowi - sojuszowi Juliusza Cezara, Pompejusza i Krassusa, który obalił republikę.

Zabójstwo Juliusza Cezara - przez Williama Holmesa Sullivana, (1888). PD.

W czasach Imperium Libertas stała się więc bardziej kontrowersyjnym symbolem - nadal uwielbianym przez niewolników, wyzwolonych niewolników i zwykłych ludzi, ale też znacznie mniej lubianym przez rzymskich cesarzy i elity rządzące. W rzeczywistości słynny zamach na Juliusza Cezara dokonany przez kilku senatorów, w tym Marka Juniusza Brutusa i Gajusza Kasjusza, również został dokonany w imię Libertas.

Co ciekawe, sam Brutus technicznie należał do rodziny Junia - pierwotnego rodu faworyzowanego przez Libertasa podczas zakładania Republiki pięć wieków wcześniej. Brutus był adoptowanym synem Decimusa Juniusa, ale mimo to był członkiem rodziny.

Tyranobójstwo Juliusza Cezara nie było bynajmniej jedynym aktem wyznawców Libertas przeciwko rzymskim cesarzom. Wiele mniejszych i większych rebelii było zwalczanych z przychylnością Libertas, a opozycja Imperium często powoływała się na imię bogini.

Libertas widniał również na niektórych monetach ciętych przez cesarz rzymski - to znaczy, cesarz Galba , władca Rzymu zaraz po niesławnym Neronie, który spalił Rzym. Galba wycinał monety z wizerunkiem Libertas i napisem "Wolność ludu". Niestety, wydaje się, że monety te służyły jedynie celom propagandowym, gdyż Galba wcale nie był cesarzem proplebejskim. W rzeczywistości był powszechnie pogardzany za swoje skorumpowane rządy.

Libertas i Eleutheria

Jak wiele innych rzymskich bóstw, Libertas była oparta na greckiej bogini. W tym przypadku była to bogini Eleutheria. Podobnie jak Libertas, imię Eleutheria dosłownie tłumaczy się jako "wolność" w języku greckim. I podobnie jak ona, Eleutheria nie wydaje się mieć żadnych znanych mitów związanych z nią.

W niektórych źródłach sam Zeus nazywany jest "Zeusem Eleutheriosem", czyli Zeusem Wyzwolicielem. Wydaje się, że to na cześć zwycięstwa Greków nad najeźdźcami - Persami. Nie wydaje się to być związane z rzeczywistą boginią Eleutherią.

Inną ciekawostką jest to, że Eleutheria jest czasem postrzegana jako alternatywna nazwa bogini polowania, Artemis . Istnieje wiele mitów o Artemidzie, jednak żaden nie stwierdza jednoznacznie, że jest ona rzeczywiście Eleuterią. Dodatkowo nie znamy żadnego związku między rzymską Libertas a Dianą - rzymską boginią polowania.

W sumie mitologia Eleutherii jest jeszcze bardziej nieistniejąca niż Libertas, z tą różnicą, że Eleutheria nie ma historycznego znaczenia Libertas.

Libertas, Kolumbia i Stany Zjednoczone

Amerykański Złoty Orzeł przedstawiający Lady Liberty - awers. PD.

Imperium Rzymskie i Republika mogły zginąć wiele tysiącleci temu, ale kulturowe znaczenie Libertas w świecie zachodnim trwało nadal. Szczególnie w okresie rewolucji amerykańskiej Libertas zaczęła ponownie stawać się popularnym symbolem w Europie. Na przykład, gdy Holendrzy walczyli z Hiszpanią i przeszli na republikańską formę rządów, przyjęli Libertas jako główny symbol.

Po rewolucji amerykańskiej, w związku z takimi europejskimi wpływami, ludzie w USA również zaczęli faworyzować Libertas jako własny symbol. Na przykład po podpisaniu Stamp Act w 1765 roku, ludzie w Nowym Jorku świętowali, podnosząc maszt statku jako Liberty Pole lub Libertas' vindicta.

Wczesne przedstawienia "Lady Liberty" pojawiły się również na monetach, takich jak te wybite przez Paula Revere w Bostonie, była ona przedstawiana na różnych rycinach po rewolucji amerykańskiej wraz z innymi rzymskimi bóstwami i indiańską księżniczką, i nie tylko.

Tak jak bogini Wolności zastąpiła indiańską księżniczkę jako symbol wolnego Nowego Świata, tak słynna Lady Columbia stała się kolejną ewolucją Libertas. Zaczęło się to dziać pod koniec XVIII wieku. Columbia była znacznie bardziej kolorowa niż jej rzymska poprzedniczka.

Przez lata na budynkach rządowych w całym kraju powszechnie umieszczano różne przedstawienia Kolumbii, Libertas, "Lady Freedom" i inne.Najbardziej znany jest Statua Wolności W rzeczywistości, zbudowana w 1875 roku, znacznie bardziej przypomina klasyczny wizerunek Libertas niż Lady Columbia.

Co ciekawe, wielu Chrześcijańscy konserwatyści religijni w tamtych czasach gwałtownie sprzeciwiali się idei przedstawiania wyzwolenia USA za pomocą pogańskiego symbolu.Na przykład w numerze z 1880 r. American Catholic Quarterly Review protestowała, że jest " Idol pogańskiej bogini... trzyma swoją pochodnię, aby ogłosić, że ludzkość otrzymuje prawdziwe światło nie od Chrystusa i chrześcijaństwa, ale od pogaństwa i jego bogów".

Z czasem jednak nawet religijni konserwatyści zaakceptowali ten symbol. Na dobre i na złe, wiele osób w dzisiejszych Stanach Zjednoczonych nie zdaje sobie nawet sprawy z przedchrześcijańskiego pochodzenia symbolu Lady Liberty.

FAQs O Libertas

Libertas jest uosobieniem wolności i uwolnienia od opresji.

Do symboli Libertasa należą: laska vindicta, biała czapka, biała szata, złamane berło i koty.

Historycy twierdzą, że Statua Wolności powstała na podstawie Libertas, ale rzeźbiarz Frédéric-Auguste Bartholdi stwierdził, że jego inspiracją były figury strzegące nubijskich grobowców.

O Libertas wiadomo niewiele, gdyż prawie nie istnieją związane z nią mity.

W podsumowaniu.

Symbolika Libertas jest jasna i wyraźna już na podstawie jej imienia. Przez ponad 2500 lat stała na straży wolności od ucisku w całej Europie, a nawet w obu Amerykach. Co prawda, jej imię i wizerunek zostały upolitycznione i wykorzystane przez demagogów, ale nie powinno to odbierać jej pierwotnego znaczenia.

Od samego początku Libertas była symbolem rewolucji - przeciwstawiała się despotycznej monarchii rzymskiej, opowiadała się za uwolnieniem niewolników, a następnie ponownie przeciwstawiła się tyranii Imperium Rzymskiego. Ponad tysiąc lat później pomogła mieszkańcom Europy obalić ich własne monarchie, a także Amerykanom odeprzeć rządy Brytyjczyków.

Pamiętanie i zrozumienie symboliki tej rzymskiej bogini jest kluczowe dla przeciwstawienia się próbom kooptacji jej imienia przez polityków w dzisiejszych czasach.