Goethe wyraził kiedyś swój sąd o literaturze perskiej:

" Persowie mieli siedmiu wielkich poetów, z których każdy jest trochę większy ode mnie ."

I Goethe rzeczywiście miał rację - perscy poeci mieli talent do przedstawiania pełnego spektrum ludzkich emocji, a robili to z taką wprawą i precyzją, że potrafili zmieścić to w zaledwie kilku wersach.

Niewiele społeczeństw osiągnęło takie wyżyny poetyckiego rozwoju jak Persowie. Zagłębmy się w perską poezję, poznając największych perskich poetów i dowiadując się, co czyni ich twórczość tak potężną.

Rodzaje wierszy perskich

Poezja perska jest bardzo wszechstronna i zawiera liczne style, z których każdy jest wyjątkowy i piękny na swój sposób. Istnieje kilka rodzajów poezji perskiej, m.in:

1. Qaṣīdeh

Qaṣīdeh to dłuższy poemat monorymatyczny, który zwykle nigdy nie przekracza stu wersów. Czasem ma charakter panegiryczny lub satyryczny, pouczający lub religijny, a czasem elegijny. Najsłynniejszymi poetami Qaṣīdeh byli Rudaki, a następnie Unsuri, Faruhi, Enveri i Kani.

2) Gazela

Gazela to wiersz liryczny, który jest niemal identyczny w formie i kolejności rymów z Qaṣīdeh, ale jest bardziej elastyczny i brakuje mu odpowiedniego charakteru. Zwykle nie przekracza piętnastu wersów.

Poeci perscy udoskonalili gazelę w formie i treści.W gazeli śpiewali o takich tematach jak wieczna miłość, róża, słowik, piękno, młodość, wieczne prawdy, sens życia, istota świata.Saadi i Hafiz tworzyli w tej formie arcydzieła.

3. Rubaʿi

Rubaʿi (zwana też quatrain) zawiera cztery wersy (dwa kuplety) o schemacie rymowania AABA lub AAAA.

Ruba'i to najkrótsza ze wszystkich perskich form poetyckich, która zyskała światową sławę dzięki wierszom Omara Chajjama. Ruba'i używali niemal wszyscy perscy poeci. Ruba'y wymagały doskonałości formy, zwięzłości myśli i jasności.

4) Mesnevia

Mezneje (czyli rymowane kuplety) składają się z dwóch półwersów o tym samym rymie, przy czym każdy kuplet ma inny rym.

Ta forma poetycka była używana przez perskich poetów do kompozycji, które obejmowały tysiące wersów i reprezentowały wiele eposów, romansów, alegorii, dydaktyki i mistycznych pieśni. Doświadczenia naukowe były również przedstawiane w formie mezneńskiej i jest to czysty produkt perskiego ducha.

Słynni poeci perscy i ich dzieła

Teraz, gdy dowiedzieliśmy się więcej o perskiej poezji, zajrzyjmy do życia niektórych z najlepszych perskich poetów i delektujmy się ich piękną poezją.

1. Hafez - najbardziej wpływowy perski pisarz

Chociaż nikt nie jest do końca pewien, w którym roku urodził się wielki perski poeta Hafiz, większość współczesnych pisarzy ustaliła, że było to około 1320 r. Było to również około sześćdziesiąt lat po tym, jak Hulagu, wnuk Czyngis-chana, splądrował i spalił Bagdad i pięćdziesiąt lat po śmierci poety Dżelaluddina Rumiego.

Hafiz urodził się, wychował i pochował w pięknym Szirazie, mieście, które cudem uniknęło grabieży, gwałtów i spalenia, jakie spotkały większość Persji podczas mongolskich najazdów w XIII i XIV w. Urodził się jako Khwāja Shams-ud-Dīn Muḥammad Ḥāfeẓ-e Shīrāzī, ale znany jest pod pseudonimem Hafez lub Hafiz, co oznacza "zapamiętywacz".

Jako najmłodszy z trzech synów, Hafiz dorastał w ciepłej rodzinnej atmosferze, a dzięki swojemu głębokiemu poczuciu humoru i uprzejmemu usposobieniu był radością dla swoich rodziców, braci i przyjaciół.

Od dzieciństwa wykazywał duże zainteresowanie poezją i religią.

Imię "Hafiz" oznaczało zarówno tytuł naukowy w dziedzinie teologii, jak i honorowy tytuł nadawany temu, kto znał na pamięć cały Koran. Hafiz opowiada w jednym ze swoich wierszy, że zapamiętał czternaście różnych wersji Koranu.

Mówi się, że poezja Hafiza wywoływała istne szaleństwo u wszystkich, którzy ją czytali. Niektórzy określali jego poezję jako boskie szaleństwo lub "boskie zatrucie", ekstatyczny stan, który, jak niektórzy wierzą do dziś, może wystąpić w wyniku niepohamowanego wchłaniania poetyckich wylewów mistrza Hafiza.

The Love of Hafiz

Hafiz miał dwadzieścia jeden lat i pracował w piekarni, gdzie pewnego dnia został poproszony o dostarczenie chleba do zamożnej części miasta. Przechodząc obok luksusowego domu, jego oczy spotkały się z pięknymi oczami młodej kobiety, która obserwowała go z balkonu. Hafiz był tak zauroczony pięknem tej pani, że zakochał się w niej beznadziejnie.

Młoda kobieta nazywała się Shakh-i-Nabat ("Trzcina cukrowa"), a Hafiz dowiedział się, że jest zobowiązana do poślubienia księcia. Oczywiście wiedział, że jego miłość do niej nie ma perspektyw, ale to nie powstrzymało go od pisania o niej wierszy.

Jego wiersze były czytane i omawiane w winiarniach Shirazu, a wkrótce ludzie w całym mieście, w tym sama dama, wiedzieli o jego namiętnej miłości do niej. Hafiz myślał o pięknej pani dzień i noc i prawie nie spał ani nie jadł.

Nagle, pewnego dnia, przypomniał sobie miejscową legendę o Mistrzu Poetów, Babie Kuhi, który jakieś trzysta lat wcześniej złożył uroczystą obietnicę, że po jego śmierci każdy, kto będzie czuwał przy jego grobie przez czterdzieści kolejnych nocy, zdobędzie dar nieśmiertelnej poezji i spełni się najbardziej żarliwe pragnienie jego serca.

Tej samej nocy, po zakończeniu pracy, Hafiz przeszedł cztery mile za miasto do grobu Baby Kuhi. Przez całą noc siedział, stał i chodził wokół grobu, błagając Babę Kuhi o pomoc w spełnieniu jego największego życzenia - zdobycia ręki i miłości pięknej Shakh-i-Nabat.

Z każdym dniem stawał się coraz bardziej wyczerpany i słaby. Poruszał się i funkcjonował jak człowiek w głębokim transie.

Wreszcie czterdziestego dnia poszedł spędzić ostatnią noc przy grobie. Gdy przechodził obok domu ukochanej, ta nagle otworzyła drzwi i podeszła do niego. Zarzucając mu ręce na szyję, powiedziała między pospiesznymi pocałunkami, że wolałaby poślubić geniusza niż księcia.

Udane czterdziestodniowe czuwanie Hafiza stało się znane wszystkim w Szirazie i uczyniło z niego swoistego bohatera. Pomimo głębokiego doświadczenia z Bogiem, Hafiz nadal żywił entuzjastyczną miłość do Szach-i-Nabat.

Choć później poślubił inną kobietę, która urodziła mu syna, piękno Shakh-i-Nabat zawsze go inspirowało jako odbicie doskonałego piękna Boga. To ona była zresztą prawdziwym impulsem, który doprowadził go w ramiona jego Boskiej Ukochanej, zmieniając jego życie na zawsze.

Jeden z jego najbardziej znanych wierszy brzmi następująco:

Dni Wiosny

Dni wiosny już są!!! eglantyna,

Róża, tulipan z pyłu powstały -.

A ty, dlaczego leżysz pod pyłem?

Jak pełne chmury wiosny, te moje oczy

Rozsypuje łzy na grobie twego więzienia,

Aż thou zbyt od the ziemia thine głowa shalt ciskać.

2. Saadi - Poeta z miłością do ludzkości

Saadi Shirazi jest znany ze swojego społecznego i moralnego spojrzenia na życie. W każdym zdaniu i każdej myśli tego wielkiego perskiego poety można znaleźć ślady nieskazitelnej miłości do ludzkości. Jego dzieło Bustan, zbiór wierszy, znalazło się na liście 100 największych książek wszech czasów Guardiana.

Przynależność do określonego narodu czy religii nigdy nie była dla Saadiego wartością nadrzędną. Obiektem jego wiecznej troski był tylko człowiek, bez względu na jego kolor skóry, rasę czy obszar geograficzny, w którym zamieszkują. W końcu tylko takiej postawy możemy oczekiwać od poety, którego wiersze wypowiadane są od wieków:

Ludzie są częściami jednego ciała, są stworzeni z tej samej istoty.Kiedy jedna część ciała choruje, inne części nie pozostają w spokoju.Ty, który nie przejmujesz się kłopotami innych ludzi, nie jesteś godzien nazywać się człowiekiem.

Saadi pisał o miłości hartowanej tolerancją, dlatego jego wiersze są atrakcyjne i bliskie każdemu człowiekowi, w każdym klimacie i w każdym okresie.Saadi to pisarz ponadczasowy, strasznie bliski uszom każdego z nas.

Stanowcza i niemal niepodważalna postawa Saadiego, piękno i przyjemność, które można wyczuć w jego opowiadaniach, jego uroczość, zamiłowanie do szczególnej ekspresji, (przy jednoczesnej krytyce różnych problemów społecznych) oferują mu cnoty, które mało kto w historii literatury posiadał jednocześnie.

Poezja uniwersalna, która dotyka dusz

Czytając wiersze i sentencje Saadiego, ma się wrażenie, że podróżuje się w czasie: od rzymskich moralistów i gawędziarzy po współczesnych krytyków społecznych.

Wpływ Saadiego wykracza poza okres, w którym żył. Saadi jest poetą zarówno przeszłości, jak i przyszłości, należy zarówno do nowego, jak i starego świata, a także był w stanie osiągnąć wielką sławę poza światem muzułmańskim.

Ale dlaczego tak jest? Dlaczego wszyscy ci zachodni poeci i pisarze byli zdumieni sposobem wyrażania się Saadiego, jego stylem literackim, treścią jego książek poetyckich i prozatorskich, mimo że język perski, w którym pisał Saadi, nie był ich językiem ojczystym?

Prace Saadiego pełne są symboli, historii i tematów z życia codziennego, bliskich każdemu człowiekowi. Pisze o słońcu, świetle księżyca, drzewach, ich owocach, cieniach, o zwierzętach i ich zmaganiach.

Saadi cieszył się naturą, jej urokami i pięknem, dlatego chciał odnaleźć tę samą harmonię i blask w ludziach. Wierzył, że każdy człowiek może udźwignąć ciężar swojego społeczeństwa zgodnie ze swoimi możliwościami i zdolnościami, i właśnie dlatego każdy ma obowiązek uczestniczyć w budowaniu tożsamości społecznej.

Głęboko gardził wszystkimi tymi, którzy zaniedbywali społeczne aspekty swojej egzystencji i myśleli, że w ten sposób osiągną jakąś formę indywidualnego dobrobytu lub oświecenia.

Tancerz

Z Bustanu słyszałem jak, w rytm jakiejś szybkiej melodii,

Tam powstał i tańczył Damsel jak księżyc,

Flower-mouthed i Pâri-faced; i wszystko wokół niej

Neck-stretching Kochankowie zebrali się blisko; ale wkrótce migotliwy płomień lampy złapał jej spódnicę, i ustawić

Ogień do latającej gazy. Strach spłodził

Kłopoty z tym lekkim sercem! Płakała dalej.

Quoth one among her worshipers, "Why fret, Tulip of Love? Th' extinguished fire hath burned

Tylko jeden liść ciebie, ale jestem odwrócony

Do popiołu liść i łodyga, i kwiat i korzeń-.

Przez błysk lampy twoich oczu!"- "Ach, Duszo zaniepokojona "Tylko z sobą!"- odpowiedziała, śmiejąc się nisko,

"Gdybyś był kochankiem, nie powiedziałbyś tego.

Kto mówi o nieszczęściu Belov'd nie jest jego.

Mówi niewierność, prawdziwa Kochankowie wiedzą!"

3. Rumi - Poeta miłości

Rumi był perskim i islamskim filozofem, teologiem, jurystą, poetą i sufickim mistykiem z XIII w. Jest uważany za jednego z największych poetów mistycznych islamu, a jego poezja jest nie mniej wpływowa do dziś.

Rumi jest jednym z wielkich nauczycieli duchowych i geniuszy poetyckich ludzkości. Był założycielem zakonu sufickiego Mawlavi, wiodącego islamskiego bractwa mistycznego.

Urodzony w dzisiejszym Afganistanie, który był wówczas częścią Imperium Perskiego, w rodzinie uczonych. Rodzina Rumiego musiała schronić się przed najazdem Mongołów i zniszczeniem.

W tym czasie Rumi i jego rodzina podróżowali do wielu krajów muzułmańskich, odbyli pielgrzymkę do Mekki i w końcu, gdzieś pomiędzy 1215 a 1220 rokiem, osiedlili się w Anatolii, która była wówczas częścią imperium Seldżuków.

Jego ojciec Bahaudin Valad, oprócz tego, że był teologiem, był także jurystą i mistykiem o nieznanym rodowodzie. Jego Ma'rif, zbiór notatek, obserwacji z dziennika, kazań i niezwykłych relacji z wizjonerskich doświadczeń, zaszokował większość konwencjonalnie uczonych ludzi, którzy próbowali go zrozumieć.

Rumi i Szams

Życie Rumiego było całkiem zwyczajne jak na nauczyciela religii - nauczanie, medytacja, pomoc biednym i pisanie wierszy. W końcu Rumi stał się nierozłączny z Shamsem Tabrizim, innym mistykiem.

Choć ich intymna przyjaźń pozostaje tajemnicą, spędzili razem kilka miesięcy bez żadnych ludzkich potrzeb, pochłonięci sferą czystej rozmowy i towarzystwa. Niestety, ten ekstatyczny związek spowodował kłopoty we wspólnocie zakonnej.

Uczniowie Rumiego poczuli się zaniedbani, a wyczuwając kłopoty, Szams zniknął tak nagle, jak się pojawił. W momencie zniknięcia Szamsa rozpoczęła się przemiana Rumiego w mistycznego artystę. Stał się poetą, zaczął słuchać muzyki i śpiewać, aby przeżyć swoją stratę.

W jego wierszach jest mnóstwo bólu:

" Rana jest tam, gdzie światło wchodzi do ciebie ."

Albo:

" Chcę śpiewać jak ptak, nie dbając o to, kto słucha i co myśli. "

W dniu mojej śmierci

W dniu (mojej) śmierci, kiedy moja trumna idzie (obok), nie

wyobraź sobie, że mam (jakikolwiek) ból (z powodu odejścia) z tego świata.

Nie płaczcie za mną i nie mówcie: "Jakie to straszne, jaka szkoda!

(Bo) wpadniecie w błąd (bycia zwiedzionym przez) diabła,

(i) byłaby to (naprawdę) szkoda!

Kiedy zobaczysz mój pogrzeb, nie mów: "Rozstanie i separacja!

(Ponieważ) dla mnie jest to czas zjednoczenia i spotkania (Boga).

(A kiedy) powierzycie mnie do grobu, nie mówcie,

"Żegnaj! Żegnaj!" Bo grób jest (tylko) zasłoną dla

(ukrycie) zgromadzenia (dusz) w Raju.

Kiedy widzisz, jak się obniża, zauważ, że się podnosi. Dlaczego?

będzie (jakaś) strata z powodu zachodzenia słońca i księżyca?

Wydaje ci się, że to ustawienie, ale ono rośnie.

Grób wydaje się być więzieniem, (ale) jest wyzwoleniem duszy.

Jakie ziarno (kiedykolwiek) trafiło do ziemi, które nie wyrosło

(back up)? (So), for you, why is there this doubt about the human

"nasiona"?

Jakie wiadro (kiedykolwiek) poszło w dół i nie wyszło pełne? Dlaczego

nie powinno być (żadnego) lamentu dla Józefa duszy6 , ponieważ

studni?

Kiedy zamkniesz usta po tej stronie, otwórz je po stronie

po tamtej stronie, bo wasze okrzyki radości będą w niebie poza miejscem

(i czas).

Only Breath

Nie chrześcijanin ani Żyd czy muzułmanin, nie hinduista

Buddysta, sufi, czy zen. Nie żadna religia.

czy system kulturowy. Nie jestem ze Wschodu

lub Zachód, nie z oceanu lub w górę

z ziemi, nie naturalne lub eteryczne, nie

złożone z elementów w ogóle. Nie istnieję,

nie jestem istotą ani w tym świecie, ani w następnym,

nie pochodził od Adama i Ewy ani od żadnego

Moje miejsce jest bez miejsca, śladu.

Bez śladu. Ani ciała, ani duszy.

Należę do ukochanej, widziałam dwie

światy jako jeden i ten jeden wołają do i wiedzą,

pierwszy, ostatni, zewnętrzny, wewnętrzny, tylko to

oddychająca ludzka istota.

4) Omar Khayyam - poszukiwanie wiedzy

Omar Khayyam urodził się w Nishapur, w północno-wschodniej Persji. Informacje o roku jego narodzin nie są do końca pewne, ale większość biografów zgadza się, że był to rok 1048.

Zmarł w 1122 roku, w swoim rodzinnym mieście. Został pochowany w ogrodzie, ponieważ ówczesne duchowieństwo zabroniło mu pochówku na muzułmańskim, cmentarzu jako heretykowi.

Słowo "Khayyam" oznacza budowniczego namiotów i prawdopodobnie odnosi się do zawodu jego rodziny. Ponieważ Omar Khayyam sam był słynnym astronomem, fizykiem i matematykiem, studiował nauki humanistyczne i ścisłe, zwłaszcza astronomię, meteorologię i geometrię, w swoim rodzinnym Nishapur, a następnie w Balkh, które było ważnym ośrodkiem kulturalnym w tym czasie.

Za życia angażował się w kilka różnych przedsięwzięć, w tym w reformę kalendarza perskiego, nad którą pracował jako szef grupy uczonych w latach 1074-1079.

Sławę przyniósł mu również traktat o algebrze, który został wydany w połowie XIX wieku we Francji, a w 1931 roku w Ameryce.

Jako fizyk Khayyam napisał m.in. prace o ciężarze właściwym złoto oraz srebro Chociaż nauki ścisłe były jego głównym zajęciem, Khayyam opanował również tradycyjne gałęzie islamskiej filozofii i poezji.

Czasy, w których żył Omar Khayyam, były niespokojne, niepewne, pełne kłótni i konfliktów między różnymi sektami islamskimi, jednak on nie przejmował się sekciarstwem ani żadnymi innymi kłótniami teologicznymi, a będąc jedną z najbardziej oświeconych osobowości tamtych czasów, obcy był mu wszelki, a zwłaszcza religijny fanatyzm.

W tekstach medytacyjnych, które spisał za życia, wyraźna tolerancja, z jaką obserwował ludzką nędzę, a także zrozumienie względności wszystkich wartości, to coś, czego nie osiągnął żaden inny pisarz swoich czasów.

W jego poezji łatwo można dostrzec smutek i pesymizm, uważał, że jedyną bezpieczną rzeczą na tym świecie jest niepewność co do podstawowych pytań dotyczących naszego istnienia i w ogóle losu człowieka.

For Some We Loved

Dla niektórych, których kochaliśmy, najpiękniejszych i najlepszych

Że z Jego rocznika toczenia Czasu naciskał,

Wypiłem Puchar rundę lub dwie wcześniej,

I jeden po drugim cicho skradał się na spoczynek.

Come Fill the Cup

Przyjdź, napełnij kielich, i w ogniu wiosny

Twoja zimowa szata skruchy powiewa.

Ptak czasu ma tylko małą drogę

Do trzepotania - i ptak jest na skrzydle.

Zakończenie

Perscy poeci znani są z intymnego przedstawiania tego, co oznacza miłość Mamy nadzieję, że ich dzieła poruszyły waszą duszę.

Następnym razem, gdy będziesz tęsknić za czymś, co sprawi, że doświadczysz pełnej intensywności swoich emocji, weź do ręki książkę poetycką któregoś z tych mistrzów, a jesteśmy pewni, że spodoba Ci się ona tak samo jak nam.