Inhoudsopgave
Goethe sprak ooit zijn oordeel uit over de Perzische literatuur:
" De Perzen hadden zeven grote dichters, die elk een beetje groter zijn dan ik ."
GoetheEn Goethe had inderdaad gelijk. Perzische dichters hadden een talent om het volledige spectrum van menselijke emoties weer te geven, en ze deden dat met zoveel vaardigheid en precisie dat ze het in slechts een paar verzen konden passen.
Weinig samenlevingen bereikten ooit deze hoogten van poëtische ontwikkeling zoals de Perzen. Laten we ons verdiepen in de Perzische poëzie door de grootste Perzische dichters te verkennen en te leren wat hun werk zo krachtig maakt.
Soorten Perzische gedichten
Perzische poëzie is zeer veelzijdig en bevat vele stijlen, elk uniek en mooi op zijn eigen manier. Er zijn verschillende soorten Perzische poëzie, waaronder de volgende:
1. Qaṣīdeh
Qaṣīdeh is een langer monoritmisch gedicht, dat gewoonlijk nooit langer is dan honderd regels. Soms is het panegyrisch of satirisch, instructief of religieus, en soms elegisch. De beroemdste dichters van Qaṣīdeh waren de Rudaki, gevolgd door Unsuri, Faruhi, Enveri, en Kani.
2. Gazelle
Gazelle is een lyrisch gedicht dat in vorm en rijmvolgorde vrijwel identiek is aan de Qaṣīdeh, maar rekbaarder is en een passend karakter mist. Het duurt meestal niet langer dan vijftien verzen.
Perzische dichters perfectioneerden de gazelle in vorm en inhoud. In de gazelle zongen ze over onderwerpen als eeuwige liefde, de roos, de nachtegaal, schoonheid, jeugd, eeuwige waarheden, de zin van het leven en de essentie van de wereld. Saadi en Hafiz maakten meesterwerken in deze vorm.
3. Rubaʿi
Rubaʿi (ook wel kwatrijn genoemd) bevat vier regels (twee coupletten) met AABA of AAAA rijmschema's.
Ruba'i is de kortste van alle Perzische dichtvormen en kreeg wereldfaam door de verzen van Omar Khayyam. Bijna alle Perzische dichters gebruikten Rubaʿi. De Rubaʿi eiste perfectie van vorm, beknoptheid van gedachte en helderheid.
4. Mesnevia
Mesnevia (of rijmende coupletten) bestaan uit twee halve coupletten met hetzelfde rijm, waarbij elk couplet een ander rijm heeft.
Deze poëtische vorm werd door Perzische dichters gebruikt voor composities die duizenden verzen besloegen en vele epen, romantieken, allegorieën, didactieken en mystieke liederen vertegenwoordigden. Ook wetenschappelijke ervaringen werden in Mesneviaanse vorm gepresenteerd, en het is een puur product van de Perzische geest.
Beroemde Perzische dichters en hun werken
Nu we meer hebben geleerd over Perzische poëzie, laten we een kijkje nemen in het leven van enkele van de beste Perzische dichters en genieten van hun prachtige poëzie.
1. Hafez - De invloedrijkste Perzische schrijver
Hoewel niemand precies weet in welk jaar de grote Perzische dichter Hafiz werd geboren, hebben de meeste hedendaagse schrijvers vastgesteld dat het rond 1320 was. Het was ook ongeveer zestig jaar nadat Hulagu, de kleinzoon van Genghis Khan, Bagdad had geplunderd en in brand gestoken en vijftig jaar na de dood van de dichter Jelaluddin Rumi.
Hafiz is geboren, getogen en begraven in het mooie Shiraz, een stad die op wonderbaarlijke wijze ontsnapte aan de plundering, verkrachting en verbranding die het grootste deel van Perzië trof tijdens de Mongoolse invasies in de dertiende en veertiende eeuw. Hij werd geboren als Khwāja Shams-ud-Dīn Muḥammad Ḥāfeẓ-e Shīrāzī, maar staat bekend onder de pseudoniem Hafez of Hafiz, wat 'de memorisator' betekent.
Als jongste van drie zonen groeide Hafiz op in een warme familiesfeer en was hij met zijn diepe gevoel voor humor en zijn vriendelijke houding een plezier voor zijn ouders, broers en vrienden.
Vanaf zijn jeugd toonde hij grote belangstelling voor poëzie en religie.
De naam "Hafiz" betekende zowel een academische titel in de theologie als een eretitel die werd gegeven aan iemand die de hele Koran uit zijn hoofd kende. Hafiz vertelt in een van zijn gedichten dat hij veertien verschillende versies van de Koran uit zijn hoofd leerde.
Er wordt gezegd dat de poëzie van Hafiz een ware razernij zou veroorzaken bij iedereen die haar las. Sommigen zouden zijn poëzie bestempelen als goddelijke waanzin of "God-intoxicatie," een extatische toestand die volgens sommigen ook nu nog kan optreden als gevolg van een ongebreidelde absorptie van de poëtische ontboezemingen van de maestro Hafiz.
De liefde van Hafiz
Hafiz was eenentwintig jaar oud en werkte in een bakkerij waar hij op een dag werd gevraagd brood te bezorgen in een welvarend deel van de stad. Toen hij langs een luxueus huis liep, ontmoetten zijn ogen de mooie ogen van een jonge vrouw die hem vanaf het balkon gadesloeg. Hafiz was zo in de ban van de schoonheid van die dame dat hij hopeloos verliefd op haar werd.
De naam van de jonge vrouw was Shakh-i-Nabat ("Suikerriet"), en Hafiz vernam dat zij met een prins zou trouwen. Natuurlijk wist hij dat zijn liefde voor haar geen vooruitzichten had, maar dat weerhield hem er niet van gedichten over haar te schrijven.
Zijn gedichten werden gelezen en besproken in de wijnhuizen van Shiraz, en al snel wisten mensen in de hele stad, inclusief de dame zelf, van zijn hartstochtelijke liefde voor haar. Hafiz dacht dag en nacht aan de mooie dame en sliep of at nauwelijks.
Plotseling herinnerde hij zich op een dag een plaatselijke legende over een meester-dichter, Baba Kuhi, die zo'n driehonderd jaar eerder een plechtige belofte had gedaan dat na zijn dood iedereen die veertig opeenvolgende nachten wakker zou blijven bij zijn graf de gave van onsterfelijke poëzie zou verwerven en dat de vurigste wens van zijn hart zou worden vervuld.
Diezelfde nacht liep Hafiz, nadat hij klaar was met werken, vier mijl buiten de stad naar het graf van Baba Kuhi. De hele nacht zat, stond en liep hij rond het graf, Baba Kuhi smekend om hulp bij het vervullen van zijn grootste wens - de hand en liefde krijgen van de mooie Shakh-i-Nabat.
Met de dag werd hij meer en meer uitgeput en zwak. Hij bewoog en functioneerde als een man in een diepe trance.
Uiteindelijk ging hij op de veertigste dag de laatste nacht bij het graf doorbrengen. Toen hij langs het huis van zijn geliefde liep, opende zij plotseling de deur en kwam naar hem toe. Ze sloeg haar armen om zijn nek en zei hem, tussen haastige kussen door, dat ze liever met een genie dan met een prins trouwde.
Hafiz' succesvolle veertigdaagse wake werd bij iedereen in Shiraz bekend en maakte hem tot een soort held. Ondanks zijn diepgaande ervaring met God had Hafiz nog steeds een enthousiaste liefde voor Shakh-i-Nabat.
Hoewel hij later met een andere vrouw trouwde die hem een zoon baarde, zou de schoonheid van Shakh-i-Nabat hem altijd blijven inspireren als een weerspiegeling van de volmaakte schoonheid van God. Zij was immers de ware impuls die hem in de armen van zijn Goddelijke Geliefde bracht en zijn leven voorgoed veranderde.
Een van zijn bekendste gedichten gaat als volgt:
Dagen van de lente
De dagen van de lente zijn hier! de eglantine,
De roos, de tulp uit het stof zijn verrezen...
En gij, waarom ligt gij onder het stof?
Als de volle wolken van de lente, deze ogen van mij
Zal tranen verstrooien op het graf uw gevangenis,
Tot ook gij uit de aarde uw hoofd zult stoten.
Hafiz2. Saadi - Dichter met liefde voor de mensheid
Saadi Shirazi staat bekend om zijn sociale en morele kijk op het leven. In elke zin en elke gedachte van deze grote Perzische dichter vind je sporen van onberispelijke liefde voor de mensheid. Zijn werk Bustan, een verzameling gedichten, haalde de Guardian's lijst van 100 beste boeken aller tijden.
Het behoren tot een bepaalde natie of religie was nooit een primaire waarde voor Saadi. Het object van zijn eeuwige zorg was slechts een mens, ongeacht zijn kleur, ras of geografisch gebied waarin hij verblijft. Dit is tenslotte de enige houding die we kunnen verwachten van een dichter wiens verzen al eeuwenlang worden uitgesproken:
Mensen zijn delen van één lichaam, ze zijn geschapen uit dezelfde essentie. Als één deel van het lichaam ziek wordt, blijven andere delen niet in vrede. Jij, die je niet bekommert om andermans problemen, bent het niet waard om mens genoemd te worden.
Saadi schreef over liefde getemperd door tolerantie, en daarom zijn zijn gedichten aantrekkelijk en dicht bij ieder mens, in ieder klimaat en iedere periode. Saadi is een tijdloze schrijver, akelig dicht bij de oren van ieder van ons.
Saadi's vaste en bijna onbetwistbare houding, de schoonheid en aangenaamheid die in zijn verhalen voelbaar zijn, zijn beminnelijkheid en zijn hang naar bijzondere expressie, (terwijl hij verschillende maatschappelijke problemen bekritiseert) bieden hem deugden die bijna niemand in de geschiedenis van de literatuur tegelijk bezat.
Universele Poëzie Die Zielen Raakt
Bij het lezen van Saadi's verzen en zinnen krijg je het gevoel dat je door de tijd reist: van Romeinse moralisten en verhalenvertellers tot hedendaagse maatschappijkritici.
De invloed van Saadi reikt verder dan de periode waarin hij leefde. Saadi is een dichter van zowel het verleden als de toekomst en behoort tot zowel de nieuwe als de oude wereld en hij wist ook buiten de moslimwereld grote faam te verwerven.
Maar waarom is dat zo? Waarom waren al die westerse dichters en schrijvers verbaasd over Saadi's manier van uitdrukken, zijn literaire stijl en de inhoud van zijn poëtische en prozaboeken, ook al was de Perzische taal waarin Saadi schreef niet hun moedertaal?
De werken van Saadi zitten vol symbolen, verhalen en thema's uit het dagelijks leven, dicht bij ieder mens. Hij schrijft over de zon, het maanlicht, de bomen, hun vruchten, hun schaduwen, over dieren en hun strijd.
Saadi genoot van de natuur en haar charmes en schoonheid, daarom wilde hij dezelfde harmonie en schittering in mensen vinden. Hij geloofde dat ieder mens de last van zijn samenleving kon dragen in overeenstemming met zijn capaciteiten en mogelijkheden.
Hij verachtte al diegenen die de sociale aspecten van hun bestaan verwaarloosden en dachten dat zij een vorm van individuele welvaart of verlichting zouden bereiken.
De Danser
Van de Bustan hoorde ik hoe, op het ritme van een snel deuntje,
Daar stond en danste een jonkvrouw als de maan,
met een bloemenmond en een Pâri-gezicht; en overal om haar heen
Halsstrekkende geliefden verzamelden zich dichtbij, maar al snel ving een flikkerende lampvlam haar rok, en zette...
Vuur aan het vliegende gaas. Angst verwekte
Problemen in dat lichte hart! Ze riep steeds.
Quoth one among her worshipers, "Why fret, Tulip of Love? Th' extinguished fire has burned
Slechts een blad van u, maar ik ben omgedraaid
Tot as blad en steel, en bloem en wortel...
Door de flits van uw ogen!" - "Ah, ziel betrokken "Alleen met zichzelf!" - antwoordde ze, laag lachend,
"Als u een minnaar was, had u dat niet gezegd.
Wie spreekt over de ellende van de Belov'd is niet de zijne.
Spreekt ontrouw, echte geliefden weten het!"
Saadi3. Rumi - De dichter van de liefde
Rumi was een Perzisch en islamitisch filosoof, theoloog, jurist, dichter en soefi-mysticus uit de 13e eeuw. Hij wordt beschouwd als een van de grootste mystieke dichters van de islam en zijn poëzie is tot op de dag van vandaag niet minder invloedrijk.
Rumi is een van de grote spirituele leraren en poëtische genieën van de mensheid. Hij was de stichter van de Mawlavi soefi-orde, de belangrijkste islamitische mystieke broederschap.
Geboren in het huidige Afghanistan, dat toen deel uitmaakte van het Perzische Rijk, in een familie van geleerden. Rumi's familie moest vluchten voor de Mongoolse invasie en vernietiging.
In die tijd reisden Rumi en zijn familie naar vele moslimlanden. Zij voltooiden de pelgrimstocht naar Mekka, en vestigden zich uiteindelijk, ergens tussen 1215 en 1220, in Anatolië, dat toen deel uitmaakte van het Seltsjoekse Rijk.
Zijn vader Bahaudin Valad was behalve theoloog ook jurist en mysticus van onbekende afkomst. Zijn Ma'rif, een verzameling aantekeningen, dagboekobservaties, preken en ongewone verslagen van visionaire ervaringen, schokte de meeste conventioneel geleerden die hem probeerden te begrijpen.
Rumi en Shams
Rumi's leven was heel gewoon voor een religieuze leraar - lesgeven, mediteren, de armen helpen en poëzie schrijven. Uiteindelijk werd Rumi onafscheidelijk van Shams Tabrizi, een andere mysticus.
Hoewel hun intieme vriendschap een mysterie blijft, brachten zij enkele maanden samen door zonder menselijke behoeften, opgaand in de sfeer van zuivere conversatie en kameraadschap. Helaas veroorzaakte die extatische relatie problemen in de religieuze gemeenschap.
Rumi's discipelen voelden zich verwaarloosd, en omdat ze problemen voelden, verdween Shams even plotseling als hij was verschenen. Op het moment van Shams' verdwijning begon Rumi's transformatie in een mystieke kunstenaar. Hij werd dichter; hij begon naar muziek te luisteren en te zingen om zijn verlies te verwerken.
Er zit veel pijn in zijn verzen:
" Een wond is waar het licht je binnenkomt ."
RumiOf:
" Ik wil zingen als een vogel en me niets aantrekken van wie er luistert of wat ze denken. "
RumiOp de dag van mijn dood
Op de dag van (mijn) dood als mijn kist langskomt, niet...
stel je voor dat ik pijn heb om deze wereld te verlaten.
Huil niet om mij, en zeg niet: "Wat vreselijk! Wat jammer!
(U zult in de dwaling van de duivel vervallen,
(en dat zou echt jammer zijn!
Als je mijn begrafenis ziet, zeg dan niet: "Afscheiding en scheiding!
(Dat is voor mij de tijd van vereniging en ontmoeting met God.
(En wanneer) je me aan het graf toevertrouwt, zeg dan niet,
"Vaarwel! Vaarwel!" Want het graf is slechts een gordijn voor...
(de verzameling van zielen in het paradijs.
Als je het omlaag gaan ziet, merk dan het omhoog komen. Waarom zou
er (enig) verlies is door de ondergang van de zon en de maan?
Het lijkt een instelling voor jou, maar het stijgt.
Het graf lijkt een gevangenis, (maar) het is de bevrijding van de ziel.
Welk zaad ging ooit de aarde in dat niet groeide...
(terug)? (Dus), voor u, waarom is er deze twijfel over de menselijke
"zaad"?
Welke emmer ging ooit naar beneden en kwam er niet vol uit? Waarom?
moet er geklaagd worden over de Jozef van de ziel6 omdat
van de put?
Wanneer je je mond aan deze kant hebt gesloten, open je hem aan de andere kant.
die kant, want jullie vreugdekreten zullen in de hemel daarbuiten zijn.
(en tijd).
RumiOnly Breath
Niet christelijk of joods of moslim, niet hindoeïstisch
Boeddhistisch, sufi, of zen. Geen enkele religie.
of cultureel systeem. Ik kom niet uit het Oosten
of het westen, niet uit de oceaan of omhoog
van de grond, niet natuurlijk of etherisch, niet
samengesteld uit elementen. Ik besta niet,
ben geen entiteit in deze wereld of in de volgende,
niet afstammen van Adam en Eva of enige
Mijn plaats is plaatsloos, een spoor...
van het spoorloze. Lichaam noch ziel.
Ik hoor bij de geliefde, heb de twee gezien
werelden als één en die men oproept en kent,
eerste, laatste, buitenste, binnenste, alleen dat...
ademend menselijk wezen.
Rumi4. Omar Khayyam - Zoektocht naar kennis
Omar Khayyam werd geboren in Nishapur, in het noordoosten van Perzië. Informatie over zijn geboortejaar is niet geheel betrouwbaar, maar de meeste van zijn biografen zijn het erover eens dat het 1048 was.
Hij stierf in 1122, in zijn geboortestad. Hij werd in de tuin begraven omdat de toenmalige geestelijkheid hem als ketter verbood om op een moslimkerkhof begraven te worden.
Aangezien Omar Khayyam zelf een beroemd astronoom, natuurkundige en wiskundige was, studeerde hij geesteswetenschappen en exacte wetenschappen, met name astronomie, meteorologie en geometrie, in zijn geboorteplaats Nishapur, destijds in Balkh, dat toen een belangrijk cultureel centrum was.
Tijdens zijn leven hield hij zich bezig met verschillende zaken, waaronder de hervorming van de Perzische kalender, waaraan hij van 1074 tot 1079 werkte als hoofd van een groep wetenschappers.
Beroemd is ook zijn verhandeling over algebra, die in het midden van de 19e eeuw in Frankrijk en in 1931 in Amerika werd gepubliceerd.
Als natuurkundige schreef Khayyam onder andere werken over het soortelijk gewicht van goud en zilver Hoewel de exacte wetenschappen zijn voornaamste bezigheid waren, beheerste Khayyam ook de traditionele takken van de islamitische filosofie en poëzie.
De tijd waarin Omar Khayyam leefde was onrustig, onzeker en gevuld met ruzies en conflicten tussen verschillende islamitische sekten. Hij trok zich echter niets aan van sektarisme of andere theologische ruzies, en omdat hij tot de meest verlichte persoonlijkheden van die tijd behoorde, was hij vreemd aan alles, vooral aan religieus fanatisme.
In de meditatieve teksten die hij tijdens zijn leven opschreef, is de uitgesproken tolerantie waarmee hij de menselijke ellende waarnam, evenals zijn inzicht in de relativiteit van alle waarden, iets wat geen enkele andere schrijver uit zijn tijd heeft bereikt.
De droefheid en het pessimisme zijn duidelijk zichtbaar in zijn poëzie. Hij geloofde dat het enige veilige in deze wereld de onzekerheid is over de fundamentele vragen van ons bestaan en het menselijk lot in het algemeen.
Voor sommigen die we liefhadden
Voor sommigen die we liefhadden, de mooiste en de beste
Dat uit zijn vintage rollen Tijd heeft gedrukt,
Heb de beker al een paar keer gedronken,
En een voor een kropen ze stilletjes in slaap.
Omar KhayyamKom de beker vullen
Kom, vul de beker, en in het vuur van de lente
Uw winterkleed van berouw wapperend.
De vogel van de tijd heeft maar een kleine weg
Om te fladderen - en de vogel is op de vleugel.
Omar KhayyamInpakken
Perzische dichters staan bekend om hun intieme weergave van wat het betekent om liefde Hier geven we u een overzicht van 5 van de belangrijkste Perzische dichters, en we hopen dat hun werk uw ziel raakt.
Als u de volgende keer op zoek bent naar iets dat u de volle intensiteit van uw emoties laat ervaren, pak dan een dichtbundel van een van deze meesters, en wij weten zeker dat u er net zo van zult genieten als wij.