ဗုဒ္ဓ (သို့) “ဉာဏ်အလင်းရသူ” ဟု အများအားဖြင့် ရည်ညွှန်းသော သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမသည် အခွင့်ထူးဘဝမှ ဆင်းသက်လာကာ နောက်ဆုံးတွင် ကယ်တင်ခြင်းအမှုကို စွန့်လွှတ်တော်မူခဲ့သည်။

တစ်နေ့တွင် သစ်ပင်တစ်ပင်အောက်တွင် တရားထိုင်နေစဉ် ဆင်းရဲခြင်းသဘောတရားနှင့်ပတ်သက်သော နိမိတ်ပုံတစ်ခု ရှိသည်ဟု ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များက ယုံကြည်ကြသည်။ အရိယာသစ္စာလေးပါးဟု တရားဝင်ခေါ်ဝေါ်သည့် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအချက်များ ထွက်ပေါ်လာပါသည်။

အရိယာသစ္စာလေးပါး၏ အဓိပ္ပါယ်

သစ္စာလေးပါးကို ပဌမတရားဒေသနာအဖြစ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသိအမှတ်ပြုကြပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာသည် ဗုဒ္ဓဘာသာကျင့်စဉ်အတွက် အခြေခံဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ လိုက်နာသော အခြေခံ အယူဝါဒများနှင့် လမ်းညွှန်ချက်များစွာ ပါဝင်ပါသည်။

• ၎င်းတို့သည် နိုးကြားခြင်းကို ကိုယ်စားပြုသည် ဤအရာများသည် ဗုဒ္ဓ၏ ပထမဆုံး ဟောပြောချက်ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဒဏ္ဍာရီတွေအရ ဗုဒ္ဓဟာ ဗောဓိပင်အောက်မှာ တရားထိုင်နေစဉ်မှာ ဝဋ်ဆင်းရဲနဲ့ ရွေးနုတ်ခြင်းဆိုင်ရာ သဘောတရားတွေကို ဉာဏ်အလင်းရလာတဲ့အခါ ဗောဓိပင်အောက်မှာ တရားထိုင်နေတာ၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခြေခံလူ့သဘောသဘာဝက အတူတူပါပဲ။ စိတ်ခံစားမှုများနှင့် အတွေးအမြင်များသည် အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲနေပြီး အခြေအနေများသည် အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲနေချိန်တွင် မည်သည့်လူသားမျှ အသက်ကြီးခြင်း၊ နာမကျန်းဖြစ်ခြင်းနှင့် တစ်ချိန်ချိန်တွင် သေဆုံးခြင်းများကို ရှောင်ရှားခြင်း သို့မဟုတ် ရှောင်မလွတ်နိုင်ပေ။
• မျှော်လင့်ချက် ဒုက္ခသံသရာ၊ ပဋိသန္ဓေနှင့် <၇>မွေးဖွားခြင်း နိဂုံးချုပ်ကြောင်းကို ၎င်းတို့က ဆိုလိုသည်။ တူညီသောလမ်း၌နေရန် သို့မဟုတ် ပြောင်းလဲရန် ရွေးချယ်မှုသည် လူတစ်ဦးအပေါ်တွင် မူတည်သည်ဟု ဟောပြောကြသည်။သူ့လမ်းစဉ်နဲ့ နောက်ဆုံးမှာ သူ့ကံကြမ္မာပါပဲ။
• ၎င်းတို့သည် လွတ်မြောက်ခြင်း ဒုက္ခကွင်းဆက်မှ လွတ်မြောက်မှုကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ဗောဇ္ဈင်လမ်းကို လိုက်လျှောက်ပြီး နောက်ဆုံးမှာ လွတ်မြောက်တဲ့ နိဗ္ဗာန်ကို ရောက်တဲ့လူဟာ နောက်ဘယ်တော့မှ ပြန်မဝင်စားရဘူး။

နိမိတ်/လက္ခဏာလေးပါး

မြတ်စွာဘုရားကိုယ်တိုင် သူ့ဘဝလမ်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲစေခဲ့တာက ၂၉ နှစ်မှာ သိသာထင်ရှားတဲ့ တွေ့ကြုံမှုတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ အဟောင်း။ တစ်ချိန်က သူသည် ပြင်ပကမ္ဘာကို တွေ့ကြုံခံစားရန် သူ၏ နန်းတော်နံရံမှ ထွက်ခွာခဲ့ပြီး လူသားများ၏ ဝေဒနာများကို သက်သေပြလိုက်သောကြောင့် တုန်လှုပ်သွားသည်ဟု ဆိုသည်။

မွေးကတည်းက သူ့ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အမြဲရှိနေခဲ့သော ပြီးပြည့်စုံသော ဇိမ်ခံဘဝနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်၊ သူမြင်ခဲ့ရတာတွေက လုံးဝခြားနားတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုဆီကို မျက်စိဖွင့်လိုက်တယ်။ နိမိတ်လေးပါး သို့မဟုတ် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်တော် လေးပါးဟု သိလာရသည်-

1. အဘိုးကြီး
2. ဖျားနာသူ ၊
3. အသေကောင်
4. ရဟန်းတစ်ပါး (မိမိကိုယ်ကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် စည်းကမ်းလိုက်နာပြီး ရှောင်ကြဉ်သူ)

ငယ်ရွယ်ခြင်း၊ ကျန်းမာခြင်းနှင့် အသက်ဆုံးရှုံးခြင်းမှ လွတ်ကင်းနိုင်သူ မရှိကြောင်း လက္ခဏာရပ် (၃)ပါးက သိရှိနားလည်စေကာ မိမိသေဆုံးမှုကို လိုက်နာစေခြင်း ဖြစ်သည်။ အကြင်ကံ၏ အဆုံးအမဖြင့် ဤဖြစ်စဉ်ကို ထပ်ခါထပ်ခါ ထပ်ခါထပ်ခါ အထပ်ထပ် ကာရန် ချည်နှောင်ထား၍ ဒုက္ခကို ရှည်စေတတ်၏။

စတုတ္ထနိမိတ်သည် အခြားတစ်ဖက်၌လည်း ကံသံသရာမှ လွတ်မြောက်ရာလမ်းကို ညွှန်ပြ၏၊ နိဗ္ဗာန်ကို ရောက်ခြင်း (သို့) ပြီးပြည့်စုံသော ဖြစ်ခြင်းသဘော။ဤလက္ခဏာလေးပါးသည် ဉာဏ်အလင်းသို့ရောက်ရန် တွန်းအားဖြစ်စေသည်ဟု သူအမြဲသိခဲ့သော ဘဝနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။

အရိယာသစ္စာလေးပါး

“ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့ သိကြသည်၊ Ariyasacca” ဟူသော ဤအယူဝါဒများသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်နိုင်စေမည့် မပြောင်းလဲသော အစစ်အမှန်တရားများကို ဟောကြားထားသည်။ ဤစကားလုံးသည် Ariya မှ ဆင်းသက်လာပြီး စင်ကြယ်သော၊ မွန်မြတ်သော သို့မဟုတ် ချီးမြှောက်ခြင်းဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ နှင့် sacca “အမှန်” သို့မဟုတ် “အမှန်” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။

သစ္စာလေးပါးကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိခရီးလမ်းကို မျှဝေရန် နည်းလမ်းအဖြစ် မကြာခဏ ဟောကြားလေ့ရှိသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။ ဓမ္မကဋပဋ္ဌာနသုတ်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ ပထမဆုံး တရားဟောချက်တရားဝင် မှတ်တမ်းဖြစ်သည်။

၁- ပဌမအရိယာသစ္စာ - Dukkha

ဒက္ခုဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုလေ့ရှိသော၊ ပဌမအရိယာသစ္စာကို လောကကို အဆိုးမြင်နည်းလို့ တခါတရံ ဖော်ပြတယ်။ သို့သော်၊ ဤသွန်သင်ချက်သည် လူသားများတွေ့ကြုံခံစားရသော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနာကျင်မှု သို့မဟုတ် မသက်မသာဖြစ်မှုဆိုင်ရာ အပေါ်ယံဖော်ပြချက်တစ်ခုမျှသာဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အဆိုးမြင်ခြင်းလည်းမဟုတ်၊ အပြုသဘောလည်းမဟုတ်ပေ။

ထိုအစား၊ လူတို့သည် စိတ်ဆင်းရဲခြင်း၊ စိတ်ပျက်ခြင်း သို့မဟုတ် မကျေနပ်မှု သို့မဟုတ် အထီးကျန်ခြင်းကို ကြောက်ရွံ့ခြင်း သို့မဟုတ် အထီးကျန်ခြင်းကို ကြောက်ရွံ့ခြင်းတို့ကို ဖြတ်သန်းကြသည့် လူသားဖြစ်တည်မှု၏ လက်တွေ့ကျသောသရုပ်ဖော်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ လူတိုင်းလူတိုင်း အသက်ကြီးလာမယ်၊ ဖျားမယ်၊ သေမယ် ဆိုတဲ့အချက်ကို လူတွေက လွတ်ကင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။

သူ့ရဲ့ တကယ့်အဓိပ္ပာယ်အရ ပဌမအရိယာသစ္စာကို အကွဲအပြဲဖြစ်စေတဲ့ အခြေအနေကို ရည်ညွှန်းတယ်လို့လည်း ယူဆနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခုအနေနဲ့လူတစ်ဦးတစ်ယောက်သည် ပြင်ပ သို့မဟုတ် အပေါ်ယံအပျော်အပါးများကို လိုက်စားရင်း နှစ်မြုပ်သွားကာ ဘဝ၏ရည်ရွယ်ချက်ကို မျက်ခြည်ပြတ်သွားသည်။ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် မိမိဘဝတွင် ဒက္ခိဏခြောက်ပါးကို ဖော်ပြခဲ့သည်-

• မွေးဖွားခြင်းကို တွေ့ကြုံခံစားရခြင်း သို့မဟုတ် သက်သေခံခြင်း
• ရောဂါ၏ဆိုးကျိုးများကို ခံစားရခြင်း
• ခန္ဓာကိုယ် အားနည်းလာခြင်း၊ အိုမင်းခြင်း၏အကျိုးဆက်
• သေရမှာကြောက်ခြင်း
• ခွင့်မလွှတ်နိုင်ခြင်းနှင့် အမုန်းတရားများလက်မလွှတ်နိုင်ခြင်း
• စိတ်ဆန္ဒ ဆုံးရှုံးခြင်း

၂ - ဒုတိယအရိယာသစ္စာ- Samudaya

“ဇာစ်မြစ်” သို့မဟုတ် “အရင်းအမြစ်” ဟူသော အဓိပ္ပါယ်မှာ စမုဒယသစ္စာသည် လူသားတို့၏ ဆင်းရဲဒုက္ခအားလုံး၏ အကြောင်းရင်းများကို ရှင်းပြပေးသော ဒုတိယအရိယာသစ္စာဖြစ်သည်။ မြတ်စွာဘုရား၏ အလိုတော်အရ ဤဒုက္ခသည် မမက်မောခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ၎င်းတို့၏ ဇာတိပကတိအစစ်အမှန်ကို နားမလည်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ဤအကြောင်းအရာ၌ တပ်မက်ခြင်းသည် တစ်စုံတစ်ခုကို လိုချင်ခြင်းဟူသော ခံစားချက်ကို ရည်ညွှန်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ တစ်စုံတစ်ရာကို ကိုယ်စားပြုခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုအရာများထဲမှ တစ်ခုမှာ “ကာမ-တာṇhā” သို့မဟုတ် ရုပ်တဏှာ၊ ကျွန်ုပ်တို့၏အာရုံများဖြစ်သော အမြင်၊ အနံ့၊ ကြား၊ အရသာ၊ ခံစားမှု နှင့် ဆဋ္ဌမအာရုံအဖြစ် ကျွန်ုပ်တို့၏ အတွေးများကိုပင် လိုချင်သည်။ နောက်တစ်မျိုးကား ထာဝရအသက်ကို တောင့်တခြင်း သို့မဟုတ် ဖြစ်တည်မှုကို မှီဝဲခြင်းဟူသော ”ဘာဝတṇhā”။ ဉာဏ်အလင်းမရရှိလျှင် ဖျောက်ဖျက်ရန် ခဲယဉ်းသည်ဟု မြတ်စွာဘုရားက ယုံကြည်ထားသောကြောင့် ပြင်းပြသောဆန္ဒတစ်ခုဖြစ်သည်။

နောက်ဆုံးတွင် “ဝိဘာဝ-တာṇhā” သို့မဟုတ် ဈာန်ရလိုမှု ရှိသည်။ ဒါက အဖျက်သဘောဆောင်တဲ့ အတွေးအခေါ်ကနေ လာတာ၊မျှော်လင့်ချက် အားလုံးကို ဆုံးရှုံးပြီး တည်ရှိနေခြင်းကို ရပ်တန့်လိုခြင်း ဟူသော တရားကို ကျင့်ခြင်းဖြင့် ဆင်းရဲဒုက္ခအားလုံး ပြီးဆုံးမည်ဟု ယုံကြည်ပါသည်။

၃- တတိယအရိယာသစ္စာ - နိရောဓ

ဒုက္ခအစစ်အမှန်မှာ အဘယ်အရာဖြစ်သနည်းဟူသည့် အသိတရားသည် လမ်းကြောင်းမှန်သို့ ခြေလှမ်းတစ်လှမ်းဖြစ်နေပြီ၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် လူတစ်ဦးချင်းအား လုပ်ဆောင်ရန် ရွေးချယ်ခွင့် ပေးသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ လူတစ်ဦးသည် မိမိ၏အလိုဆန္ဒအားလုံးကို ဖယ်ရှားရန် မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်သည်နှင့်အမျှ သူ၏သဘောသဘာဝကို ပြန်လည်နားလည်လာမည်ဖြစ်သည်။ ဤသို့လျှင် အဝိဇ္ဇာကို ပယ်ရှားနိုင်စေ၍ နိဗ္ဗာန်ကို ရောက်စေ၏။ ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်းမှ လွတ်မြောက်ပြီး လူဝင်စားခြင်း၏ အစီအစဥ်ကို ဖြတ်တောက်ခြင်း။ ဤကား စတုတ္ထအရိယာသစ္စာ (မဂ္ဂသစ္စာ) ဟူသော မဂ်ကို ဆိုလိုသည်။ ဤသည်ကား မြတ်စွာဘုရား ဖော်ထုတ်တော်မူသော ဉာဏ်အလင်းရရန် လမ်းဖြစ်ပြီး လွန်ကဲသော ဆန္ဒထင်ရှားမှုနှစ်ခုကြား အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်ဖြစ်သည်။

ထင်ရှားမှုတစ်ခုမှာ ဥပေက္ခာ-တဏှာကို ဖြည့်စွမ်းနိုင်စေခြင်းတည်း။ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ချိန်က ဤကဲ့သို့သော ဘဝမျိုးတွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး ဤနည်းဖြင့် မိမိ၏ ဒုက္ခကို မပျောက်စေကြောင်း သိခဲ့သည်။ ဤအရာ၏ ဆန့်ကျင်ဘက် အတိအကျမှာ အပါအဝင် လိုချင်တပ်မက်မှု အားလုံးကို ဆုံးရှုံးခြင်း ဖြစ်သည်။ဝမ်းရေးအတွက် အခြေခံလိုအပ်ချက်။ ဤနည်းကိုလည်း ဗုဒ္ဓက ကြိုးပမ်းခဲ့သည်၊ ဤသည်မှာလည်း အဖြေမဟုတ်ကြောင်း နောက်ပိုင်းတွင် သိမြင်လာစေရန်သာ ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

လူနေမှုပုံစံတစ်ခုစီ၏ အဓိကအချက်မှာ အတ္တတည်ရှိမှု၌ ကျောက်ချခံနေရဆဲဖြစ်သောကြောင့် နည်းလမ်းနှစ်ခုစလုံးသည် အလုပ်မဖြစ်ပေ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် အလယ်အလတ်လမ်းစဉ်ကို စတင်ဟောကြားခဲ့ပြီး အစွန်းနှစ်ဖက်ကြား မျှတမှုကို ရှာဖွေပေးကာ တစ်ချိန်တည်းတွင် မိမိကိုယ်ကို သတိတရားကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။

မိမိအသက်ကို အတ္တဘောမှ ဖယ်ထားမှသာလျှင် ဉာဏ်အလင်းကို ရနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်ကို <၇>မဂ်ရှစ်ပါး ဟုခေါ်ပြီး လောကီဥာဏ်၊ အကြံအစည်၊ အပြောအဆို၊ အကျင့်၊ အလုပ်အကိုင်၊ အားထုတ်မှု၊ သတိရှိမှု၊ အာရုံပြုသောအရာတို့ကို၎င်း။

နိဂုံး

အရိယာသစ္စာလေးပါးသည် ဘဝ၏အမိုက်စားအမြင်တစ်ခုဟုထင်ရသော်လည်း ၎င်း၏အဓိကမှာမူ လွတ်လပ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ အားကောင်းစေသော သတင်းစကားဖြစ်သည်။ ကံကြမ္မာကို ချုပ်ကိုင်ထား။ ဖြစ်ပျက်သမျှအရာအားလုံးသည် ကံကြမ္မာနှင့် မပြောင်းလဲနိုင်ဟု ကန့်သတ်ထားမည့်အစား၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အယူဝါဒများတွင် တာဝန်ခံပြီး မှန်ကန်သောရွေးချယ်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းသည် သင်၏အနာဂတ်လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲစေမည်ဟူသော အယူအဆပါရှိသည်။